"Choáng" với chi phí và an ninh cho Olympic Sochi 2014

Sau tất cả những lo ngại về mối đe dọa khủng bố, an ninh và bội chi, Thế vận hội mùa đông 2014 tại Nga đã khai mạc hoành tráng hôm 7.2 ở thành phố nghỉ dưỡng Sochi. Trong khi Nga đã và đang làm tất cả để đảm bảo Olympic Sochi diễn ra tốt đẹp và thành công rực rỡ, nhiều người vẫn còn "choáng" với chi phí đắt đỏ nhất trong lịch sử và những biện pháp an ninh "khủng" và của kỳ thế vận hội này.

Có thể kể ra một số nguyên nhân khiến Olympic Sochi trở thành thế vận hội đắt nhất hành tinh. Trước hết, Sochi có lẽ không phải là nơi hợp lý nhất để tổ chức thế vận hội mùa đông. Đây là một trong những khu nghỉ dưỡng ven biển tuyệt vời nhất của Nga, nổi tiếng với khí hậu cận nhiệt đới trong mùa hè. Vào mùa đông, Sochi cũng lạnh, nhưng nhiều người cho rằng nó không đủ lạnh để tiến hành các môn thể thao mùa đông. Nhiều biện pháp quyết liệt đã được thực hiện nhằm đảm bảo có đủ tuyết để tiến hành thế vận hội. Một phần vì lý do này, lượng tiền đổ vào xây dựng đã bị trội lên nhiều.

Phần lớn số tiền 51 tỉ USD được dùng để xây dựng cơ sở hạ tầng. Các địa điểm thi đấu nằm ở Krasnaya Polyana, cách bờ biển 40km, ở độ cao 600m so với mực nước biển. Trước khi Olympic diễn ra, tại đây không có đường trượt tuyết. Do vậy, mọi cơ sở phải xây dựng từ đầu.

Đơn cử, con đường giữa Sochi và Krasnaya Polyana, khu nghỉ dưỡng trên núi, nơi diễn ra các môn đấu trượt tuyết, đã được xây dựng vì Sochi không có khu vực thích hợp dành cho môn thể thao này. Chi phí xây dựng con đường dài gần 40km tốn khoảng 9,4 tỉ USD, hơn tổng chi phí của Olympic Vancouver 2010.

Hơn 400 công trình đã được xây dựng cho kỳ thế vận hội này, trong đó, chỉ 13 công trình có liên quan đến thể thao, còn lại là cho cơ sở hạ tầng và nơi ở. Theo giới chức Nga, riêng chi phí liên quan đến thể thao đã vào khoảng 6,4 tỉ USD. Nước này xây 10 địa điểm thi đấu, tại cả khu vực ven Biển Đen và Krasnaya Polyana.

Tổng cộng, Sochi đã chi vượt quá hơn 4 lần ngân sách dự kiến ban đầu là 12 tỉ USD, khi nước này giành quyền đăng cai vào năm 2007. Hầu như mọi địa điểm xây dựng đều vượt quá chi phí dự tính, chẳng hạn tổ hợp Ruski Gorki Jumping Centre tốn 265 triệu USD, gấp 6 lần ước tính ban đầu là 40 triệu USD.

"Vành đai thép" an ninh

9 ngày trước khi Olympic khai mạc, người đứng đầu Ủy ban Olympic Sochi của Nga ông Dmitry Chernyshenko tuyên bố rằng, Sochi đã sẵn sàng và sẽ đảm bảo một thế vận hội thân thiện, an toàn. "Chúng tôi sẽ làm nên lịch sử", ông Dmitry Chernyshenko khẳng định.

Trong khi nhiều người lo ngại Sochi đối mặt với các mối đe dọa tấn công khủng bố từ lực lượng phiến quân ở Bắc Caucasus, thì ông Dmitry Chernyshenko cho rằng, thành phố là "địa điểm an toàn nhất trên hành tinh" vào thời điểm này, đồng thời cam kết các biện pháp an ninh "khủng" sẽ không làm ảnh hưởng đến không khí của thế vận hội.

Quả thực, Nga đã triển khai hơn 100.000 cảnh sát và binh sĩ quân đội để bảo vệ Olympic. Ông Dmitry Chernyshenko nói: "Mọi người có thể nhìn thấy hàng nghìn nhân viên an ninh ở khắp nơi, nhưng điều quan trọng cần phải hiểu rằng Olympic là sự kiện mang tính toàn cầu và nước chủ nhà đã làm tất cả những gì có thể để đảm bảo Sochi là nơi an toàn nhất đối với toàn bộ mọi người".

Giới chuyên gia cho rằng, Sochi chỉ có 350.000 dân, nhưng đã trở thành "pháo đài" thực sự. Vành đai an ninh quanh Sochi trải dài gần 100km, rộng 40km. Bên trong vành đai này, cư dân và du khách bị giám sát gần như toàn bộ. Du khách và người Nga tới tham quan bên trong vành đai thép phải đăng ký với cảnh sát trước 3 ngày. Được biết, Nga đã chi tới 2 tỉ USD cho các biện pháp an ninh tại đây. Máy quay an ninh được lắp đặt khắp mọi ngóc ngách ở Sochi.

Ngoài ra, Nga còn giám sát an ninh bằng hệ thống vệ tinh theo dõi và hàng chục máy bay không người lái thường xuyên tuần tra. Các hệ thống tên lửa phòng không tối tân S-400 và Pantsir-S cũng được triển khai để đối phó với các mối đe dọa đường không. Ở đường hàng hải, Nga bố trí 4 tàu tuần tra, thiết bị dò sóng âm sonar và đội thợ lặn làm nhiệm vụ đảm bảo an ninh.

Trước đó, các chuyên gia an ninh cảnh báo rằng, lời đe dọa tấn công Olympic của chiến binh Hồi giáo ở vùng Caucasus có thể thành hiện thực bằng cách chọn các mục tiêu mềm ở bên ngoài khu vực diễn ra Olympic hoặc thậm chí bên ngoài Sochi. Những vụ đánh bom tự sát hồi tháng 12 vào một nhà ga và bến xe buýt ở Volgograd, cách Sochi 640km, làm 34 người thiệt mạng. Một nhóm thánh chiến ở Dagestan đã nhận trách nhiệm các vụ đánh bom này. Cảnh sát ở Sochi mới đây cũng phát tờ rơi cảnh báo về 3 kẻ đánh bom tự sát, trong đó có một góa phụ 22 tuổi.

Để đảm bảo an toàn tuyệt đối, giới chức Nga cấm tất cả hành khách bay đến Sochi từ Mỹ, Ukraine và Belarus không được mang chất lỏng trong hành lý xách tay. Tại Mỹ cũng tạm thời hủy bỏ đăng ký trực tuyến dành cho hành khách.

Trước thế vận hội, Tổng thư ký Liên Hợp Quốc Ban Ki-moon đã ra lời kêu gọi các bên đang tham chiến phải hạ vũ khí trong giai đoạn diễn ra Olympic. Bộ Ngoại giao Nga cũng kêu gọi ngừng bắn trong thời gian này, trước hết là hướng tới các bên tham gia xung đột tại Syria.

Chủ tịch Ủy ban Olympic quốc tế Thomas Bach là một trong những người đầu tiên đến Sochi. Ông đánh giá cao những việc Nga đã làm để chuẩn bị cho Thế vận hội và nói rằng Sochi 2014 có thể sẽ là Thế vận hội xuất sắc nhất trong lịch sử Olympic.

Theo Vân Anh