FIFA kiếm nhiều tiêu ít

Khó có thể tìm ra một cách hoàn hảo để miêu tả Joseph “Sepp” Blatter – vị Chủ tịch vừa từ chức của Liên đoàn bóng đá thế giới (FIFA). Tờ Daily Mail ví von ông với hình ảnh “thần giữ của đỏm dáng của Zurich”. Tờ Guardian gọi ông là “kẻ độc tài thành công nhất của thế kỷ vừa qua”. Hồi tháng 4, tại cuộc họp thường niên với các đại diện từ Bắc và Trung Mỹ với FIFA, Chủ tịch Liên đoàn bóng đá của nước Cộng hòa Dominica Osiris Guzman thậm chí so sánh Blatter với chúa Jesus, cố Tổng thống Nam Phi Nelson Mandela hay cố Thủ tướng Anh Winston Churchill.

Hôm 2/6 vừa qua, ông vừa bất ngờ tuyên bố từ chức sau khi tái đắc cử cách đó 4 ngày. Quãng đường 17 năm làm Chủ tịch FIFA được đánh dấu bằng một loạt các cuộc điều tra cả từ bên ngoài và nội bộ FIFA với các lời cáo buộc tham nhũng và biển thủ công quỹ. Đó là còn chưa kể đến lời cáo buộc gian lận trong quá trình chọn lựa Nga và Qatar làm nước chủ nhà cho hai kỳ World Cup sắp tới. Trong số 22 quan chức FIFA đưa ra quyết định trên, một nửa bị buộc tội tham nhũng.

Trụ sở của FIFA nằm trong khuôn viên rộng 11 mẫu Anh thuộc một ngọn đồi nhìn xuống Zurich. Tòa nhà chính cao 8 tầng có tên gọi “The Home of FIFA” (tạm dịch: Ngôi nhà FIFA) được bao quanh bởi đá và kính. Blatter là người phụ trách việc xây dựng tổ hợp này. Tòa nhà có tổng chi phí xây dựng 240 triệu franc Thụy Sĩ (tương đương 255 triệu USD) được khánh thành năm 2007. Vẻ ngoài trong suốt được cho là có dụng ý thể hiện những giá trị của FIFA. Tuy nhiên, người ta có thể nhìn thấy những điều trái ngược như khách tới thăm phải ký vào thỏa thuận không cung cấp thông tin hay tòa nhà có tới 5 tầng hầm.

Trên lý thuyết, FIFA là một tổ chức phi lợi nhuận và có cấu trúc rất đơn giản. Cứ 4 năm 1 lần, khoảng 475 nhân viên của FIFA sẽ tổ chức giải thi đấu bóng đá có quy mô trên toàn thế giới (chính bóng đá cũng là môn thể thao hết sức đơn giản khi chỉ cần đến một dụng cụ duy nhất là trái bóng). Với khẩu hiệu “Chơi đẹp”, FIFA cũng là cơ quan tạo ra luật lệ điều chỉnh cuộc chơi của 209 đội bóng quốc gia của các nước thành viên. 209 thành viên thuộc Liên đoàn bóng đá thế giới được tổ chức thành 6 liên đoàn trực thuộc theo khu vực.

Nghe có vẻ đơn giản, nhưng các nhà tài trợ cũng như các đài truyền hình phải trả những mức giá rất đắt để tham dự sự kiện này. Với 30 tỷ người xem từ hơn 200 quốc gia, World Cup 2014 là sự kiện truyền hình có lượng người xem nhiều nhất trong lịch sử. Trong 4 năm kết thúc vào tháng 12/2014, FIFA thu được tổng cộng 5,72 tỷ USD. Số tiền này chủ yếu đến từ tiền bản quyền truyền hình nhưng cũng có một lượng không nhỏ đến từ các nhà tài trợ như Coca – Cola và Adidas.

Ngược lại, FIFA chi ra 2,22 tỷ USD để tổ chức giải đấu, trong đó có 358 triệu USD được trích ra để trao giải cho các đội. Tuy nhiên, phần lớn chi phí sẽ do nước chủ nhà chịu. Brazil phải bỏ ra hơn 10 tỷ USD để tổ chức World Cup 2014 (chủ yếu là kinh phí xây sân vận động). Thậm chí đây là con số sau khi Brazil từ chối yêu cầu sắm đội motor hộ tống các quan chức FIFA.

Với thu nhập tăng dần đều, từ con số 0 ban đầu, FIFA đã tích lũy được 1,52 tỷ USD tiền mặt dự trữ.

Không ai biết chính xác số tiền còn lại đi đâu bởi chi phí duy trì bộ máy nhân sự ở FIFA chỉ là 397 triệu USD. Không thể biết Sepp Blatter được trả lương bao nhiêu vì con số này không được thể hiện trên báo cáo thường niên của FIFA. “Chúng tôi đã giấu con số này, trước tiên bởi vì chúng tôi không có nghĩa vụ phải công bố”, Markus Kattner – trưởng bộ phận tài chính kế toán của FIFA – tuyên bố.

Tuy nhiên, một quan chức FIFA từng tiết lộ ông Blatter nhận được 1 triệu franc Thụy Sĩ mỗi năm (chưa tính đến thưởng). Một số tính toán khác dựa trên tổng số tiền mà FIFA trả lương cho toàn bộ nhân viên cho thấy Blatter hiện nhận mức lương mấy chục triệu USD.

Ngoài ra FIFA cũng chi 27 triệu USD để thực hiện bộ phim “United Passions” nói về FIFA, trong đó nhân vật Blatter do diễn viên Tim Roth đảm nhận.

FIFA cũng thông báo với vẻ tự hào về khoản chi phí không đi theo sự kiện lớn nhất: trong 4 năm qua, 1,56 USD đã được chi cho các nước thành viên, trong đó 1 tỷ USD vào các khoản sân tập, huấn luyện đào tạo và nhiều mục khác tương tự.

Nhiều người cho rằng phần lớn số tiền được chi cho các liên đoàn bóng đá nhỏ bé đến từ những nơi không có quá nhiều hoạt động bóng đá hoặc gần như không có cơ hội tham gia vòng chung kết World Cup, ví dụ như đảo Cayman hay Montserrat. Tuy nhiên, giống như 207 quốc gia thành viên khác, họ cũng có một phiếu để bầu Chủ tịch. Trên bản đồ bỏ phiếu, 5.200 người dân của Montserrat cũng đóng vai trò quan trọng như 200 triệu người Brazil. Với cả những vùng lãnh thổ nhỏ bé, FIFA có nhiều hơn 16 thành viên so với Liên hợp quốc.