Kinh tế khó khăn, tỷ phú Nga vẫn “gặt hái” hàng tỷ USD
Giàu lên nhờ các dự án chính phủ thời kinh tế bùng nổ, một số doanh nhân được phương Tây cho là thân cận với Tổng thống Nga vẫn đang ăn nên làm ra ngay cả trong thời buổi khó khăn.
Tại thành phố Yakutsk, tiếng kèn rộn vang khi Tổng thống Nga Vladimir Putin kí tên mình lên biểu trưng cho đường ống dẫn khí thiên nhiên trị giá 400 tỉ USD dẫn đến miền viễn Đông.
Đường ống Power of Siberia sẽ chạy qua hàng trăm dặm. Tuy nhiên, ít ai biết rằng có một dòng chảy khác cũng đang tồn tại: dòng tiền chảy vào túi của Arkady Rotenberg. Các công ty con của ông được trả khoảng 94 triệu ruble (tương đương 1,7 triệu USD) để tổ chức buổi lễ này. Rotenberg là một người bạn từ thời niên thiếu của Tổng thống Putin.
Giàu lên nhờ các dự án chính phủ thời kinh tế bùng nổ, một số doanh nhân được phương Tây cho là thân cận với Tổng thống Nga vẫn đang ăn nên làm ra ngay cả trong thời buổi khó khăn. Những diễn biến gần đây (bao gồm lệnh cấm vận và đà suy giảm của nền kinh tế Nga) đã khiến giới nhà giàu Nga phân cực.
Các công ty liên kết của Rotenberg và Gennady Timchenko (một nhân vật khác thân cận với Tổng thống Putin) đều là mục tiêu cho các cuộc trừng phạt của Mỹ vì các mối liên hệ với Tổng thống nhưng đều đang nhận được ngày càng nhiều gói thầu từ chính phủ. Kể từ khi lệnh cấm vận được đưa ra hồi tháng 3, hai người đã thắng thầu các hợp đồng trị giá ít nhất 309 tỷ ruble, cao hơn 12% so với cả năm 2013.
Theo một quan chức cấp cao được giấu tên, một công ty con của Rotenberg sắp nhận được gói thầu trị giá 228 tỉ ruble để xây dựng một cây cầu tới Crimea. Gói thầu dựa trên việc xem xét hàng trăm văn kiện được công bố rộng rãi trên cổng thông tin chính phủ dành cho các gói thầu nhà nước và hệ thống cơ sở dữ liệu doanh nghiệp, cũng như website của từng công ty. Lượng thầu mà Rotenberg và Timchenko nhận được từ tháng 3 chiếm hơn 20% tổng số tiền chính phủ dành cho các gói thầu trong cả 9 tháng đầu năm.
Chưa hết, Rotenberg và Timchenko đang cùng nhau hưởng lợi nhiều nhất từ dự án đường ống dẫn Power of Siberia nhờ vai trò là nhà thầu chính của Gazprom. Trong khi đó, các “ông trùm” khác đang chật vật vì nền kinh tế yếu kém buộc ông Putin phải giảm chi tiêu công.
Trong bối cảnh các công ty Nga bị cắt đứt nguồn tài trợ quốc tế, kẻ thắng người thua đã dần lộ diện. Hồi tháng 7, chính phủ tước gói thầu độc quyền bán buôn điện trên thị trường cả nước khỏi ngân hàng Alfa, ngân hàng đang được điều hành bởi nhóm tỉ phú Mikhail Fridman, German Khan và Alexey Kuzmichey. Trị giá gói thầu khoảng 4 tỉ ruble một năm.
Thay vào đó, gói thầu được chuyển sang cho Rossiya, ngân hàng mà chính quyền ông Obama gọi là “ngân hàng cá nhân” của nhóm những người thân cận với ông Putin. Ngân hàng này cũng là mục tiêu áp đặt trừng phạt của Mỹ.
Các gói thầu nhà nước không phải là nguồn tiền duy nhất chảy ra từ chính phủ. Igor Sechin và Vladimir Yakunin, những người quen biết ông Putin từ những ngày ông ở văn phòng thị trưởng St. Petersburg, đã tìm kiếm hàng chục tỉ USD viện trợ cho các công ty nhà nước mà họ điều hành (Rosneft và Russian Railways). Cả hai công ty này đã chuyển sang cầu cứu quỹ lương hưu quốc gia trị giá 80 tỉ USD Wellbeing Fund. Rosnef và Russian Railways cho hay hỗ trợ tài chính cho các chương trình họ đầu tư sẽ giúp nền kinh tế phát triển hơn.
Ngược lại, tỷ phú Vladimir Evtushenkov bị buộc tội rửa tiền sau một phiên tòa kéo dài 3 tháng, công ty dầu khí Bashneft của ông đã bị quốc hữu hóa. Evtushenkov, 66 tuổi, là người Nga giàu nhất bị khởi tố kể từ vụ công ty dầu Yukos với chủ sở hữu là Mikhail Khodorkovsky.
Bất chấp lệnh cấm vận từ thị trường Mỹ và châu Âu, trong tháng 4, Ngân hàng SMP của Rotenberg được hưởng một khoản vay từ chính phủ trị giá 100 tỉ ruble trong 10 năm với lãi suất 0,51% nhầm cứu trợ các tổ chức tín dụng khác, trong đó có Mosoblbank.
Khoản vay này là một đặc lợi khổng lồ dành cho SMP bởi cho vay dài hạn với lãi suất dưới 1% là điều không tưởng ở Nga, theo ý kiến của chuyên gia phân tích Olga Belankaya.
Thanh Trà
CÙNG CHUYÊN MỤC
Câu chuyện của "người cô đơn nhất trong lịch sử thế giới"
21:00 , 02/11/2024
Kinh tế Mỹ kỳ vọng giữ đà tăng trưởng ổn định
19:28 , 02/11/2024
