"Thủ đô dầu mỏ" của châu Âu tìm lối thoát trong "bão" giá dầu

Khi giá dầu sụp đổ vào cuối những năm 1990, “thủ đô” của ngành dầu khí châu Âu cũng sụp đổ theo. Trước đó hàng nghìn công nhân người nước ngoài đã đổ xô tới Aberdeen – thành phố nằm bên bờ biển phía Đông Bắc của Scotland – để làm việc ở các giàn khoan trên biển Bắc. Khi khủng hoảng nổ ra, họ cũng đồng loạt rời đi và nền kinh tế của thành phố đã rơi vào một cuộc suy thoái nhỏ. Hơn 2 thập kỷ sau đó, thành phố này đã phản ứng như thế nào với cú sốc mới nhất của giá dầu?

Mùa hè năm ngoái, giá dầu lại lao dốc và ở Aberdeen xuất hiện những điềm báo chẳng lành: 40.000 việc làm ở đây phụ thuộc vào ngành dầu khí, tương đương 30% tổng số việc làm của cả thành phố. Tồi tệ hơn, lấy dầu ra khỏi các mỏ dự trữ trên biển Bắc ngày càng tốn nhiều chi phí hơn vì những khó khăn trong khai thác.

Tuy nhiên, trong mấy năm trước đó, giá dầu đã đủ cao để làm giàu cho Aberdeen. Ở đây những công nhân không có nhiều kỹ năng đặc biệt cũng đã được hưởng mức lương 6 con số. Đến năm 2012, Aberdeen có số lượng tỷ phú bình quân đầu người cao hơn bất kỳ thành phố nào ở Anh, trong đó có cả London. Dẫu vậy, mức chi phí cao hiện nay có nghĩa là Aberdeen gặp phải nhiều khó khăn hơn các nơi khác, ví dụ như Saudi Arabia.

Dạo quanh Granite – thành phố mà kể cả vào giữa mùa hè cũng luôn ở trong thời tiết ẩm ướt, bạn sẽ dễ dàng nhận thấy rằng những ngày huy hoàng đã qua. Các nhà hàng được trang trí đẹp mắt của Aberdeen giờ đây trống rỗng. Các khách sạn (vốn có mức giá phòng nghỉ khá đắt đỏ) cũng im lìm. Mới đây một báo cáo từ công ty tư vấn BDO cho thấy trong tháng 5 tỷ lệ đặt phòng giảm 18% so với năm ngoái. Ở đây những tài xế taxi có hiểu biết rất sâu về các giàn khoan dầu bởi họ đã từng làm việc ở đó. Alexander Kemp, chuyên gia kinh tế nghiên cứu về dầu mỏ tại ĐH Aberdeen, thừa nhận rằng cuộc tụ họp vui nhộn của ngành dầu mỏ dự tính diễn ra vào tháng 9 tới sẽ có rất ít người tham dự.

Tuy nhiên, chỉ cần mũi khoan đi xuống sâu hơn chút nữa, mọi thứ không đến nỗi tệ. Mặc dù Aberdeen và Aberdeenshire là hai địa phương duy nhất ở Scotland có tỷ lệ thất nghiệp tăng trong tháng trước (so với tháng 7/2014), các con số đều ở mức rất thấp (lần lượt là 4,2% và 2,8%). Giá bất động sản ở đây cũng đang tăng lên.

Ở Aberdeen có một số đặc điểm giúp bù đắp hệ lụy từ giá dầu giảm. Sản lượng dầu khai thác được từ biển Bắc đã tăng lên trong mấy tháng gần đây (trong tháng 6 tăng 10% so với cùng kỳ năm ngoái) vì một số mỏ lớn được khai thác trở lại sau thời gian bảo dưỡng.

Trong khi đó nền kinh tế Aberdeen cũng đang dần dần đa dạng hóa dù với tốc độ khá chậm chạp. Hôm 18/8 vừa qua, tờ báo địa phương Press and Journal đưa tin trung tâm mua sắm Union Square sẽ được nâng cấp. Các lãnh đạo thành phố hi vọng điều này sẽ giúp Aberdeen thu hút thêm nhiều khách du lịch.

Lãnh đạo thành phố cũng chỉ ra rằng những thứ tồi tệ hơn có thể xảy ra đối với Aberdeen. Giá dầu sẽ không sớm tăng trở lại, thành phố có nhiều hợp đồng phải gia hạn và các công ty dầu mỏ cũng đang hối thúc các nhà thầu giảm giá mạnh. Tuy nhiên, rõ ràng là Aberdeen sẽ sống tốt hơn so với năm 1996.