Tăng công khai minh bạch để lấy lại niềm tin nhà đầu tư

Phát hành trái phiếu doanh nghiệp (TPDN) bước đầu sôi động trở lại, tuy nhiên Bộ Tài chính khuyến nghị, doanh nghiệp phải tăng công khai minh bạch, chủ động xếp hạng tín nhiệm để lấy lại niềm tin của NĐT. Về phía NĐT, cần lưu ý trang bị đầy đủ hiểu biết về quy định của pháp luật về đầu tư TPDN và chịu trách nhiệm về quyết định đầu tư của mình.

Theo đánh giá của CTCP FiinRatings, thị trường TPDN tháng 3 ghi nhận sự đảo chiều trong hoạt động phát hành với tổng cộng 13 lô trái phiếu với tổng trị giá đạt gần 27 nghìn tỷ đồng, trong đó đáng chú ý là sự trở lại của các nhà phát hành bất động sản khi có tới 6 lô phát hành từ 5 nhà phát triển bất động sản, giá trị đạt 23,7 nghìn tỷ đồng. Bên cạnh 12 lô TPDN riêng lẻ, có 1 lô trái phiếu phát hành ra công chúng từ Công ty Cổ phần Tập đoàn Masan với giá trị 2 nghìn tỷ đồng. Tính từ đầu năm, doanh nghiệp này đã phát hành tổng cộng 3 lô trái phiếu ra công chúng với tổng trị giá 3,5 nghìn tỷ đồng.

Như vậy, giá trị phát hành riêng lẻ trong tháng 3 đã tăng gấp 3 lần so với tháng trước và tăng 2,08 lần so với cùng kỳ năm ngoái. Mặc dù mức tăng theo tháng phản ánh hiệu ứng nền thấp, nhưng tốc độ tăng cùng kỳ cho thấy tín hiệu đảo chiều và gia tăng trở lại trong hoạt động phát hành. Tuy nhiên FiinRatings cho rằng chưa thể khẳng định thị trường sẽ sôi động trở lại ngay từ quý II.

Hoạt động mua lại tiếp tục tăng với quy mô trái phiếu mua lại trước ngày đáo hạn trong tháng 3 đạt gần 18 nghìn tỷ đồng, tăng 3 lần so với tháng trước và tăng gần 2,08 lần so với cùng kỳ năm 2022. Đây là tháng đầu tiên kể từ tháng 10/2022 quy mô mua lại thấp hơn quy mô phát hành, đánh dấu lần đầu tiên sau 5 tháng giá trị thị trường TPDN Việt Nam gia tăng kể từ thời điểm sau khi Nghị định 65/2022/NĐ-CP được ban hành. Đây là tín hiệu tốt, bước đầu cho thấy vấn đề thanh khoản của các doanh nghiệp phát hành được cải thiện.

Các chuyên gia kinh tế cho rằng các động thái của cơ quan quản lý như: giảm lãi suất điều hành, ban hành Nghị định 08/2023/NĐ-CP, Nghị quyết số 33/NQ-CP về tháo gỡ và thúc đẩy thị trường bất động sản, và gần đây nhất là việc lập tổ công tác gỡ vướng cho các dự án của Novaland và DIC Corp đang đem lại tác động tích cực tới thị trường nói chung và ngành bất động sản nói riêng. Đây cũng là tiền đề để thị trường TPDN dần khôi phục trở lại bởi yếu tố pháp lý - yếu tố rủi ro lớn nhất trên thị trường đang dần cải thiện.

Tuy nhiên, các con số thông kê gần đây cho thấy áp lực đáo hạn trái phiếu vẫn lớn với tổng giá trị TPDN riêng lẻ đáo hạn các tháng còn lại của năm 2023 ước tính ở mức 220,77 nghìn tỷ đồng, trong đó các doanh nghiệp bất động sản có số dư trái phiếu sẽ đến hạn ở mức 93,2 nghìn tỷ đồng. Tổng dư nợ trái phiếu riêng lẻ đáo hạn trong hai quý sắp tới lần lượt ở mức 36,2 nghìn tỷ đồng vào quý II và 35,4 nghìn tỷ đồng vào quý III. Đây là các con số lớn đáng kể so với tổng quy mô tín dụng phục vụ kinh doanh bất động sản cũng như năng lực tín dụng của doanh nghiệp bất động sản hiện nay.

Trước bối cảnh như vậy, Bộ Tài chính đã phối hợp các bộ, ngành nghiên cứu, xây dựng các giải pháp ổn định và phát triển thị trường minh bạch, bền vững. Tuy nhiên bộ cũng khuyến nghị các doanh nghiệp phải tự thay đổi, tăng công khai minh bạch, chủ động xếp hạng tín nhiệm để lấy lại niềm tin NĐT, tiếp tục huy động vốn.

Kể từ sau khi các vụ việc vi phạm của Tân Hoàng Minh và Vạn Thịnh Phát được cơ quan có thẩm quyền phát hiện, xử lý trong năm 2022, thị trường TPDN gặp khó khăn, NĐT mất niềm tin vào thị trường và các doanh nghiệp phát hành, khiến khối lượng phát hành mới sụt giảm, NĐT bán lại trước hạn nhiều, khối lượng mua trái phiếu trước hạn lớn.

Để lấy lại niềm tin của NĐT, doanh nghiệp cần chủ động nâng cao năng lực tài chính, cơ cấu lại nguồn vốn phù hợp với hoạt động đầu tư, sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp; đảm bảo có đủ nguồn lực để duy trì ổn định hoạt động sản xuất kinh doanh, qua đó đảm bảo nguồn trả nợ gốc, lãi trái phiếu; Thực hiện đầy đủ quy định về công bố, công khai thông tin; Thực hiện đầy đủ trách nhiệm với NĐT theo phương án phát hành đã được công bố, củng cố niềm tin của NĐT với doanh nghiệp. Doanh nghiệp cũng cần chủ động sử dụng dịch vụ xếp hạng tín nhiệm và các hoạt động kiểm toán để tăng cường tính công khai, minh bạch giúp NĐT nhận thức rõ hơn về năng lực tài chính, khả năng thanh toán nợ của doanh nghiệp, cũng như các rủi ro liên quan để quyết định việc đầu tư trái phiếu.