Tăng cường giám sát của Uỷ bán Chứng khoán: Báo cáo trong 24 giờ nếu xảy ra sai phạm

Bộ Tài chính đang lấy ý kiến góp ý của nhân dân với dự thảo Thông tư hướng dẫn công tác giám sát tuân thủ của Uỷ ban Chứng khoán Nhà nước (UBCKNN) đối với hoạt động trong lĩnh vực chứng khoán của Sở giao dịch chứng khoán Việt Nam và các công ty con; Tổng công ty lưu ký và bù trừ chứng khoán Việt Nam.

Kiểm tra đột xuất khi cần thiết

Theo đó, UBCKNN thực hiện giám sát tuân thủ báo cáo của các Sở giao dịch và tổ chức lưu ký chứng khoán; phản ánh của các tổ chức, cá nhân hoạt động trên thị trường chứng khoán và các nguồn tin trên phương tiện thông tin đại chúng liên quan đến việc tuân thủ quy định của pháp luật trong việc tổ chức và thực hiện các hoạt động nghiệp vụ chứng khoán và thị trường chứng khoán của Sở giao dịch và công ty con, tổ chức lưu ký.

Việc giám sát của UBCKNN còn kế hoạch giám sát tuân thủ hàng năm, UBCKNN thực hiện kiểm tra định kỳ sở giao dịch, công ty con, tổ chức lưu ký và tổ chức kiểm tra đột xuất khi cần thiết. 

Dự thảo Thông tư quy định nghĩa vụ của Sở giao dịch Chứng khoán Việt Nam, phải Xây dựng và ban hành các quy chế về niêm yết chứng khoán, giao dịch chứng khoán, công bố thông tin, thành viên và các quy chế nghiệp vụ khác liên quan đến tổ chức và hoạt động thị trường giao dịch chứng khoán; ban hành tiêu chí giám sát giao dịch; ban hành chỉ tiêu báo cáo giám sát giao dịch áp dụng cho thành viên của Sở giao dịch sau khi được UBCKNN chấp thuận.

Sở giao dịch Chứng khoán Việt Nam có nghĩa vụ giám sát hai sàn Hà Nội và Tp. HCM; Xử lý các hành vi vi phạm quy chế theo thẩm quyền, báo cáo UBCKNN xử lý theo quy định của pháp luật trong trường hợp vượt quá thẩm quyền; Chịu sự kiểm tra, giám sát của UBCKNN đối với các hoạt động trong lĩnh vực chứng khoán; ưu trữ và bảo mật đối với hồ sơ, tài liệu, chứng từ và dữ liệu về nghiệp vụ theo quy định của pháp luật…

Tổ chức lưu ký Chứng khoán cũng có nghĩa vụ phải xây dựng và ban hành Quy chế hoạt động nghiệp vụ sau khi có ý kiến chấp thuận của UBCKNN; xây dựng quy trình triển khai hoạt động nghiệp vụ theo quy định của pháp luật về chứng khoán và thị trường chứng khoán; Giám sát tuân thủ các quy định về hoạt động đăng ký, lưu ký, bù trừ và thanh toán giao dịch chứng khoán, giám sát tỷ lệ sở hữu của nhà đầu tư nước ngoài; Xử lý đối với các hành vi vi phạm quy chế theo thẩm quyền; Chịu sự kiểm tra, giám sát của UBCKNN…

Đối với Sở Giao dịch Chứng khoán Tp. HCM, Sở Giao dịch Chứng khoán Hà Nội, dự thảo Thông tư quy định nghĩa vụ phải giám sát trực tiếp hoạt động giao dịch chứng khoán tại từng khu vực thị trường được giao quản lý, vận hành; Chịu sự kiểm tra, giám sát của UBCKNN; Thực hiện lưu trữ và bảo mật đối với hồ sơ, tài liệu, chứng từ và dữ liệu về nghiệp vụ theo quy định của pháp luật; cung cấp đầy đủ, chính xác, kịp thời các thông tin, tài liệu, dữ liệu theo yêu cầu của UBCKNN để phục vụ công tác giám sát tuân thủ;…

Nội dung giám sát của UBCKNN

Về nội dung giám sát, UBCKNN thực hiện giám sát tuân thủ pháp luật về chứng khoán và thị trường chứng khoán đối với Sở giao dịch Chứng khoán Việt Nam và công ty con về các hoạt động nghiệp vụ sau:

Tổ chức thị trường giao dịch chứng khoán: Tổ chức bộ máy, hoạt động vận hành hệ thống các thị trường giao dịch chứng khoán theo quy định của pháp luật; cung cấp thông tin, dữ liệu giao dịch; xây dựng, quản lý bộ chỉ số thị trường và các hoạt động khác có liên quan.

Giám sát trực tiếp hoạt động giao dịch chứng khoán tại từng khu vực thị trường được giao quản lý, vận hành. Tổ chức đấu giá, đấu thầu chứng khoán.

Quản lý niêm yết, đăng ký giao dịch chứng khoán: chấp thuận, hạn chế, đình chỉ, hủy bỏ niêm yết, đăng ký giao dịch chứng khoán; giám sát việc duy trì điều kiện niêm yết, đăng ký giao dịch chứng khoán; giám sát đối với chứng khoán bị kiểm soát, cảnh báo và tạm ngừng giao dịch; việc xử lý đối với vi phạm của tổ chức niêm yết, đăng ký giao dịch theo quy định pháp luật và theo quy chế của Sở giao dịch Chứng khoán Việt Nam.

Về phía các tổ chức lưu ký chứng khoán, UBCKNN thực hiện giám sát tuân thủ pháp luật về chứng khoán và thị trường chứng khoán về các hoạt động nghiệp vụ sau:

Chấp thuận, thu hồi Giấy chứng nhận  thành viên lưu ký, thu hồi giấy chứng nhận thành viên bù trừ cơ sở; hủy bỏ tư cách thành viên bù trừ; giám sát việc duy trì điều kiện đăng ký thành viên lưu ký, thành viên bù trừ phái sinh; giám sát việc thực hiện quyền của tổ chức lưu ký đối với thành viên lưu ký, thành viên bù trừ.

Đăng ký, thay đổi, hủy đăng ký chứng khoán; cấp, quản lý mã chứng khoán; thực hiện quyền của người sở hữu chứng khoán; chuyển quyền sở hữu chứng khoán không qua hệ thống giao dịch chứng khoán.

Mở, quản lý tài khoản lưu ký chứng khoán; ký gửi, rút, chuyển khoản, phong tỏa, giải tỏa chứng khoán.

Cấp, quản lý mã số giao dịch của nhà đầu tư nước ngoài, tổ chức phát hành chứng chỉ lưu ký tại nước ngoài, tổ chức kinh tế có vốn đầu tư nước ngoài.

Việc tổ chức thực hiện hoạt động bù trừ thanh toán giao dịch chứng khoán; sửa lỗi, xử lý lỗi, lùi thời hạn thanh toán, từ chối thế vị giao dịch của thành viên bù trừ và loại bỏ thanh toán giao dịch/chuyển sang thanh toán bằng tiền; lập, quản lý, sử dụng Quỹ hỗ trợ thanh toán; lập, quản lý và sử dụng quỹ bù trừ, trích lập, quản lý và sử dụng Quỹ phòng ngừa rủi ro nghiệp vụ…

Khi xảy ra sai phạm cần báo cáo trong vòng 24 giờ

Sở giao dịch Chứng khoán Việt Nam và các tổ chức lưu ký chứng khoán cần có trách nhiệm báo cáo UBCKNN khi phát sinh các sự kiện sau:

Thứ nhất, Cảnh báo, kiểm soát và tạm ngừng giao dịch chứng khoán niêm yết và đăng ký giao dịch trên sàn Hà Nội và sàn Tp. HCM. 

Thứ hai, đình chỉ hoạt động lưu ký chứng khoán của thành viên lưu ký, đình chỉ hoạt động bù trừ, thanh toán giao dịch chứng khoán cơ sở và phái sinh của thành viên bù trừ; thu hồi giấy chứng nhận thành viên lưu ký, thu hồi giấy chứng nhận thành viên bù trừ cơ sở huỷ bỏ tư cách thành viên bù trừ phái sinh của tổ chức lưu ký chứng khoán; chấm dứt hoạt động lưu ký chứng khoán của chi nhánh ngân hàng thương mại.

Thứ ba, khi phát hiện vi phạm của tổ chức có chứng khoán niêm yết, tổ chức đăng ký giao dịch, thành viên giao dịch, thành viên giao dịch đặc biệt của Sở giao dịch, thành viên lưu ký, thành viên bù trừ của tổ chức lưu ký thuộc thẩm quyền xử lý của UBCKNN.

Thứ tư, khi phát sinh khiếu kiện liên quan đến thành viên lưu ký, thành viên bù trừ của tổ chức lưu ký chứng khoán, thành viên giao dịch, thành viên giao dịch đặc biệt của Sở Giao dịch Chứng khoán Việt Nam, hoạt động nghiệp vụ và công ty con, tổ chức lưu ký thuộc thẩm quyền giải quyết của UBCKNN.

Sở giao dịch và tổ chức lưu ký có trách nhiệm báo cáo UBCKNN trong vòng 24 giờ đối với 2 trường hợp đầu tiên và 72 giờ kể với trưởng hợp thứ 3-4 từ khi phát sinh các sự kiện trên. 

Đối với các báo cáo giám sát bất thường gửi UBCKNN cần nêu rõ ý kiến đánh giá và kiến nghị phương án xử lý đối với từng trường hợp, kèm theo đầy đủ hồ sơ có liên quan.