Tăng trần giá vé máy bay: Cần cân nhắc kỹ

Tại cuộc họp Ban Chỉ đạo điều hành giá mới đây, Thứ trưởng Bộ Giao thông Vận tải (GTVT) Lê Đình Thọ cho biết bộ dự kiến tăng khung giá dịch vụ vận chuyển hàng không (trần giá vé máy bay) nội địa trung bình 3,75% so với mức hiện hành.

Đánh giá tác động việc điều chỉnh giá trần

Theo Cục Hàng không Việt Nam, tính đến tháng 12-2022, chi phí nhiên liệu của các hãng hàng không đã tăng 62,3% so với cùng kỳ năm 2014 và tăng tới 80,9% so với tháng 9-2015; chi phí nhiên liệu chiếm 39,5% tổng chi phí. Trên cơ sở tác động của chi phí nhiên liệu và tỉ giá, Bộ GTVT dự kiến điều chỉnh trần giá vé máy bay nội địa trong quý II và III/2023.

Trong khi đó, theo tính toán của Tổng cục Thống kê, việc điều chỉnh trần giá vé máy bay nội địa góp phần tăng chỉ số giá tiêu dùng (CPI) thêm khoảng 0,07 điểm %.

Trao đổi với phóng viên Báo Người Lao Động, lãnh đạo Cục Quản lý giá (Bộ Tài chính) cho biết quy định tại Luật Hàng không dân dụng sửa đổi, Luật Giá nêu rõ việc xem xét điều chỉnh khung giá (bao gồm giá trần và giá sàn) dịch vụ vận chuyển hàng không nội địa thuộc thẩm quyền của Bộ GTVT. Đại diện Cục Quản lý giá cũng cho hay tại cuộc họp về công tác điều hành giá mới đây, Phó Thủ tướng Lê Minh Khái cũng đã giao Bộ GTVT chủ trì, lấy ý kiến các bộ, ngành liên quan, trong đó có Bộ Tài chính, Tổng cục Thống kê (Bộ Kế hoạch và Đầu tư) về việc điều chỉnh giá trần vé máy bay. "Phó Thủ tướng yêu cầu Bộ GTVT phải rà soát, đánh giá kỹ lưỡng tác động của các phương án điều chỉnh giá" - lãnh đạo Cục Quản lý giá nói.

Hành khách làm thủ tục hàng không tại sân bay quốc tế Nội Bài Ảnh: PHAN CÔNG

Phía Cục Quản lý giá thông tin đến thời điểm hiện tại chưa nhận được phương án điều chỉnh khung giá chính thức từ Bộ GTVT. Tuy nhiên, khi nhận được phương án, Bộ Tài chính sẽ phối hợp với Bộ GTVT theo thẩm quyền.

Với vai trò phối hợp, Bộ Tài chính sẽ đề nghị Bộ GTVT đánh giá tác động của việc điều chỉnh giá trần đến kinh tế - xã hội, chỉ số giá tiêu dùng... Đại diện Cục Quản lý giá cũng nhấn mạnh khi xem xét điều chỉnh mức trần khung giá vé máy bay, Bộ GTVT cần phải bảo đảm các nguyên tắc định giá quy định tại pháp luật về giá, đồng thời thận trọng, công khai, minh bạch, tính toán mức độ và thời điểm điều chỉnh phù hợp, bảo đảm mục tiêu ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát.

Tính toán kỹ mức tăng

PGS-TS Nguyễn Thiện Tống, nguyên Chủ nhiệm Bộ môn Kỹ thuật hàng không Trường ĐH Bách khoa TP HCM, nêu quan điểm tăng trần giá vé máy bay là tất yếu trong giai đoạn hiện nay. Chi phí nhiên liệu tăng cao, nếu giá vé không tăng theo sẽ khiến các hãng hàng không gặp khó khăn do không cân đối được chi phí.

Theo ông Tống, đặc thù của vé máy bay là có nhiều mức giá khác nhau. Khi tăng trần giá vé, sẽ có hành khách phải trả giá cao hơn nhưng cũng có hành khách mua được vé giá rẻ hơn. Các hãng hàng không có điều kiện đa dạng hóa chính sách giá vé và như vậy sẽ có nhiều mức giá linh hoạt với từng đối tượng. Giá vé máy bay được hãng hàng không điều chỉnh linh hoạt ở từng thời điểm khác nhau với các hạng chất lượng dịch vụ khác nhau để có được tổng thu cao nhất. Trên thị trường luôn có những người sẵn sàng trả mức giá cao để được phục vụ với chất lượng dịch vụ cao và ngược lại.

Theo khảo sát, bay cùng cự ly thì giá vé bay quốc tế lại đang rẻ hơn nội địa, liệu có phải do bay quốc tế có cạnh tranh với hãng nước ngoài nên giá rẻ hơn? Trao đổi về điều này, PGS-TS Nguyễn Thiện Tống cho rằng giá vé máy bay được ấn định tùy theo mức độ sẵn sàng chi trả của người mua, là sự thỏa thuận giữa khách hàng và hãng hàng không. Khác với hàng hóa thông thường niêm yết giá và mặc cả được, còn mua vé máy bay đến khi mua mới biết giá bao nhiêu.

Giá vé máy bay xét theo phương diện cấu trúc giá vé phức tạp hơn rất nhiều khi phụ thuộc nhiều giá nguyên nhiên liệu, thuê máy bay, nhân lực, biến động tỉ giá, đặc biệt là cân đối cung - cầu… Trong giai đoạn hiện nay, đường bay quốc tế đang ít khách, nếu tăng giá vé thì tổng thu giảm nên hãng hàng không phải cân đối. "Tùy thời điểm mua mức giá khác nhau sẽ có sự chênh lệch về giá. So sánh mức giá bay Tân Sơn Nhất - Nội Bài giai đoạn cao điểm với giá bay quốc tế giai đoạn thấp điểm là không công bằng" - PGS-TS Nguyễn Thiện Tống lý giải.

Chuyên gia kinh tế, PGS-TS Ngô Trí Long, nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu thị trường giá cả (Bộ Tài chính), đánh giá do dịch COVID-19, ngành hàng không thiệt hại lớn. Đồng thời, chi phí đầu vào tăng cao, đặc biệt là giá nhiên liệu.

Trong bối cảnh chi phí đầu vào biến động mạnh, các hãng bay chịu sức ép rất lớn từ chi phí giá nhiên liệu tăng cao thì việc tăng trần giá vé máy bay nội địa là phù hợp và cần thiết, cũng là tạo điều kiện để các hãng hàng không tồn tại và phát triển.

Tuy nhiên, PGS-TS Ngô Trí Long lưu ý mức tăng cần được tính toán kỹ dựa trên sự biến động các yếu tố chi phí đầu vào, hài hòa lợi ích doanh nghiệp và người tiêu dùng, hạn chế mức thấp nhất áp lực cho việc tăng chỉ số giá tiêu dùng.