Tên phố Hà Nội: Không thể để tên, số lẫn lộn

Lại đặt tên theo số?

Mới đây, Chủ tịch UBND TP Hà Nội Nguyễn Đức Chung có ý kiến về hồ sơ dự kiến đặt tên, điều chỉnh độ dài một số đường phố và công trình công cộng trên địa bàn Hà Nội. “Việc đặt tên đường, phố tác động đến kinh tế xã hội và sinh hoạt của nhân dân (thay đổi giấy tờ, thủ tục hành chính, kinh phí duy tu bảo dưỡng đường, phố…). Do đó, Sở VHTT-cơ quan thường trực Hội đồng xét đặt tên đường phố - phải cân nhắc lựa chọn xây dựng hồ sơ với số lượng nhất định”, văn bản kết luận ý kiến của ông Nguyễn Đức Chung.

Theo đó, thành phố yêu cầu Sở nên một hoặc hai năm trình một lần và mỗi lần 10-20 tên phố mới. Ngoài ra, UBND thành phố giao Sở đánh giá tình hình đặt tên đường phố và công trình công cộng từ 2002 đến nay. Mục đích của việc kiểm kê nhằm thiết lập ngân hàng tên đường phố-việc này được nêu ra trong hội thảo gần hai năm trước. Lãnh đạo thành phố cũng đề nghị Sở VHTT Hà Nội nghiên cứu đặt theo số để phù hợp việc áp dụng công nghệ số hóa trong quản lý, ứng dụng sau này.

“Sở khởi động ngân hàng dữ liệu tên phố từ năm 2015 nhưng đang phải sắp xếp và phân loại. Sắp tới, chúng tôi hội thảo lấy thêm ý kiến nhà khoa học”, Giám đốc Sở VHTT Hà Nội Tô Văn Động nói với PV Tiền Phong. Được biết, hiện ngân hàng này thống kê được hơn nghìn tên phố tên đường đã đặt trong đó một nửa là danh nhân.

Những người thực hiện đề xuất phương án dữ liệu tên phố chờ được đặt tên, tuy nhiên theo yêu cầu của lãnh đạo thành phố, dữ liệu này cũng phải chờ phân loại. Thực tế từ năm kia, Hà Nội để một số quận, huyện thí điểm đặt tên phố theo số, ví dụ Mỹ Đình 1, 2, Trung Yên 1, 2.

Về việc chèn thêm số vào tên đường tên phố, các nhà chuyên môn từng nói chỉ có thể áp dụng cho tên địa danh, không thể áp dụng với tên người. “Với hệ thống tên phố đặt theo danh nhân không nên đưa thêm số vào như thế chỏng chơ và rất khó tìm”, GS Nguyễn Quang Ngọc nói.

Nên nhất quán

GS.TS. NGND. Nguyễn Quang Ngọc, Phó Chủ tịch Hội Khoa học Lịch sử Việt Nam, thành viên Hội đồng tư vấn đặt và đổi tên đường tên phố Hà Nội nói rằng thế giới đặt tên phố theo số rất nhiều rồi, nhiều nơi thậm chí xếp theo mã vùng.

Thủ đô London chẳng hạn, lại đặt tên phố theo phương hướng và đánh số các khu phố. “Việt Nam ngày trước ngay các làng xã cũng đánh số xóm 1, 2, 3, 4. Tên truyền thống với tên mới song song tồn tại ở các địa phương nhiều rồi. Cho nên chọn tên hay số tùy thuộc đặc điểm khu phố mới, có thể căn cứ yêu cầu của địa phương, không nên áp đặt”, GS Ngọc nói. Ông nói nên chọn tên phố thế nào tiện cho đời sống sinh hoạt.

Tiến sỹ lịch sử Nguyễn Hồng Kiên nói, việc đặt tên phố theo tên danh nhân là theo văn hóa Pháp, nay nếu theo lối đánh số lại chạy theo văn hóa Mỹ.

“Vấn đề là làm thế nào? Một là xóa hết tên cũ, đánh lại theo số như thế chắc chắn kéo theo nhiều thay đổi (giấy tờ tùy thân thôi đã chết rồi). Hai là chỉ đánh số các đường phố mới mở, như thế sẽ lộn xộn chả ra sao. Lãnh đạo cần dứt khoát, không thể vừa tên vừa số. Tôi thấy chuyện Hà Nội cần giải quyết là trùng tên phố Hà Nội và Hà Đông”. TS Kiên nói.