THACO bất đắc dĩ phải "thâu tóm" HAGL Agrico: Từng lên phương án mua tiếp 20.744 ha đất với giá hơn 9.000 tỷ đồng, song không lấy được giấy tờ từ phía ngân hàng

Từ đầu năm 2021, THACO chính thức đảm nhận lại HAGL Agrico (HNG) từ tay ông Đoàn Nguyên Đức. Phản hồi quan điểm cho rằng THACO đã sớm có kế hoạch thâu tóm HAGL Agrico, ông Đức nhấn mạnh: "Ai nói Thaco thâu tóm HAGL Agrico, tôi còn phải năn nỉ ông Dương thâu tóm".

Hôm nay, tại ĐHĐCĐ thường niên đầu tiên do mình nắm cán, đại diện THACO tiếp tục có những chia sẻ về thương vụ trên – thương vụ mà phía THACO khẳng định bản thân bất đắc dĩ phải thực hiện.

Điểm lại, HAGL Agrico được thành lập từ năm 2010, và chỉ tập trung trồng các loại cây công nghiệp là cây cao su, cây cọ dầu với tổng diện tích 84.000 ha, trong đó 8.900 ha tại Việt Nam, 27.376 ha tại Lào và 47.724 ha tại Campuchia. Kết quả hoạt động năm 2017 theo BCTC, thì tổng nợ của HNG là 22.129 tỷ đồng, vốn điều lệ của công ty là 7.671 tỷ đồng.

Năm 2018: THACO chính thức tham gia và sở hữu 35% vốn, tiến hành mua 22.462 ha đất với giá 7.623 tỷ đồng

Đến năm 2018 – năm THACO chính thức được mời gọi tham gia rót vốn, mặc dù trước đó HAGL Agrico đã được nhà nước tái cơ cấu các khoản nợ và lãi nhưng công ty đã bị mất thanh khoản nghiêm trọng, không còn khả năng trả nợ gốc và lãi vay đến hạn, 100% vườn cọ dầu bỏ hoang phế, hơn 50% vườn cây cao su bị còi cọc, hư hại, các vườn cây ăn trái đang ở giai đoạn trồng thử nghiệm bị sâu bệnh, xuống cấp, thu hoạch với năng suất kém do không có kinh phí để chăm sóc.

Chỉ duy nhất loại cây chuối là khả thi với diện tích đã trồng 4.658 ha, dự án đầu tư sân bay Nọng Khang tại Lào với tổng mức đầu tư 75 triệu USD (tương đương 1.500 tỷ đồng) theo hình thức cho chính phủ Lào vay và khấu trừ dần vào nghĩa vụ thuế, thuê đất tại Lào đã chi 1.357 tỷ đồng bị ngưng trệ do thiếu vốn.

Trong tình hình khó khăn về tài chính, để có nguồn vốn duy trì chăm sóc vườn cây, đầu tư trồng mới và thanh toán các khoản vay đến hạn, HAGL Agrico đã mời gọi THACO tham gia đầu tư với định hướng là HAGL và THACO tập trung cho HAGL Agrico phát triển trồng cây ăn trái mà tập trung là cây chuối.

Trong đó, THACO đã sở hữu 35% cổ phần của HAGL Agrico, tương đương 3.890 tỷ đồng và tiến hành thực hiện tái cơ cấu tài chính với các giải pháp là THACO thông qua công ty Đại Quang Minh mua lại và trả 1 số nợ thay cho HAGL Myamar 6.000 tỷ đồng, qua đó HAGL đã có tiền để cho HNG vay 2.187 tỷ đồng và THACO cũng cho HAGL Agrico vay 1.703 tỷ đồng.

Đồng thời, THACO đã mua 3 công ty của HAGL Agrico là Công ty Cao su Đông Dương và Công ty Đông Pênh tại Campuchia, công ty Cao su Trung Nguyên tại Gia Lai, với tổng diện tích đất 22.462 ha, tổng giá chuyển nhượng là 7.623 tỷ đồng để giảm nợ tới hạn và tham gia khai thác quỹ đất đang để hoang hóa.

Trong đó, 2 công ty tại Campuchia có tổng diện tích là 18.697 ha, 1 công ty tại Gia Lai có diện tích là 3.765 ha. Trong đó chỉ có 2.287 ha chuối và 333 ha thanh long cho thu hoạch, hầu hết vườn cây ăn trái còn lại trong tình trạng thiếu phân bón, sâu bệnh và chưa đầy đủ hạ tầng; 14.171 ha cao su đã dừng chăm sóc và không khai thác.

Năm 2019: Diện tích đất HAGL Agrico giảm gần 30% sau 1 năm THACO rót vốn, vẫn lỗ 2.444 tỷ đồng

Theo BCTC đến ngày 31/12/2018, nợ HAGL Agrico giảm 2.274 tỷ xuống còn 19.855 tỷ đồng, trên vốn điều lệ tăng lên 1.197 tỷ thành 8.868 tỷ đồng, lỗ 660 tỷ đồng.

Như vậy, qua năm 2019 tổng diện tích đất của HAGL Agrico giảm 22.462 ha còn lại là 56.493 ha (trong đó 3.439 ha tại Việt Nam, 27.376 ha tại Lào, 25.678 ha tại Campuchia) và trồng mới thêm được 3.031 ha chuối đưa tổng diện tích chuối là 7.930 ha, 3.267 ha xoài, 2.110 ha mít và 4.997 ha cây ăn trái khác; Diện tích cao su 31.085 ha; diện tích cọ dầu  9.110 ha.

Tổng doanh thu năm 2019 là 1.811 tỷ đồng, lỗ 2.444 tỷ đồng, nợ giảm  8.587 tỷ và tổng nợ còn lại là 13.542 tỷ đồng; vốn điều lệ tăng 3.394 tỷ lên là 11.085 tỷ đồng.

Ông Trần Bá Dương - đại diện THACO và ông Đoàn Nguyên Đức - đại diện HAGL, HAGL Agrico có buổi chia sẻ vào năm 2019, tức 1 năm sau khi bắt tay.

Năm 2020: Định mua tiếp 20.744 ha đất với giá hơn 9.000 tỷ đồng nhưng bất thành

Trong năm 2020, THACO tiếp tục hỗ trợ cho HAGL Agrico vay (không có tài sản đảm bảo, lãi suất bằng các ngân hàng thương mại) tổng số tiền 6.274 tỷ đồng để tiếp tục đầu tư trồng mới, mà tập trung là chuối, với diện tích chuối 1.854 ha, các loại cây ăn trái khác (Xoài, dứa) 1.312 ha.

Tuy nhiên, các nông trường chưa có quy hoạch tổng thể, chưa đầu tư hạ tầng kỹ thuật đồng bộ dẫn đến tình trạng thiếu nước tưới và điện vào mùa nắng, ngập úng trong mùa mưa, hệ thống giao thông chưa đáp ứng sản xuất và logistics. Năng suất, sản lượng và chất lượng chuối, trái cây khác còn thấp do thiếu phân bón, thiếu nhân công và kỹ thuật, nhiều vườn cây bị dịch bệnh. Diện tích khai thác và sản lượng mủ cao su đạt thấp do các vườn cây không được chăm sóc trong thời gian dài.

Đến giữa năm 2020, HAGL Agrico đã bị thiếu hụt dòng tiền để thanh toán các khoản nợ đến hạn, thiếu tiền mua vật tư chăm sóc và đầu tư cho các hạ tầng kỹ thuật quan trọng là nước và điện. Tại Campuchia nhiều vườn cây bị xuống cấp nghiêm trọng.

Trước thực trạng đó, ban lãnh đạo HAGL Agrico và HAGL đã nhiều lần họp với THACO để tìm giải pháp giải quyết các khó khăn với phương án đề ra là:

(1) THAGRICO mua tiếp 4 công ty sở hữu các phần đất tại Koun mun Campuchia và tại Đắk Lắk, Gia Lai với diện tích đất 20.744 ha và giá tiền là 9.095 tỷ;

(2) Bán lại toàn bộ cổ phần cho HAGL Agrico và còn nợ lại THACO số tiền hơn 2.600 tỷ đồng (không trả lãi và hoàn trả từng phần trong 3 năm) và sở hữu phần đất còn lại với tổng diện tích 35.749 ha (trong đó tại Bắc Campuchia 8.373 ha và tại Lào là 27.376 ha).

Phương án này chia sẻ hoạt động sản xuất nông nghiệp giữa THAGRICO và HAGL Agrico về diện tích cũng như địa bàn, đồng thời giải quyết được khó khăn rất lớn và cấp bách là cứu lấy vườn chuối đã trồng đang xuống cấp nghiêm trọng do thiếu vốn đầu tư, vật tư và chăm sóc, và nhất là mang lại lợi nhuận 1.076 tỷ đồng cho HAGL Agrico.

Trong năm 2020 HAGL Agrico ghi nhận lợi nhuận 931 tỷ đồng và bù với khoản lỗ trong sản xuất kinh doanh ước khoảng 910 tỷ đồng để HAGL Agrico có lãi trong năm 2020, tránh bị hủy niêm yết và giảm nợ cho Công ty. 

Tuy nhiên, HAGL Agrico và HAGL không thỏa thuận được với ngân hàng về thanh toán nợ để lấy giấy tờ đất của 4 Công ty trên đang là tài sản thế chấp nợ của HAGL và HAGL Agrico để giao cho THACO nên THACO bất đắc dĩ phải tiếp quản luôn HAGL Agrico từ HAGL thông qua việc tăng vốn cho HAGL Agrico để cấn trừ nợ và có vốn để HAGL Agrico tiếp tục đầu tư phát triển sản xuất kinh doanh trong giai đoạn 2021-2023.

Kết thúc năm 2020, lượng thu hoạch chuối Công ty đạt 195.694 tấn; các loại cây ăn trái khác là 3.988 tấn và mủ cao su là 7.913 tấn.

Doanh thu đạt 2.375 tỷ đồng, lỗ hoạt động sản xuất kinh doanh 910 tỷ đồng, HAGL Agrico thực hiện chuyển nhượng trước 1 công ty An Đông Mia Việt Nam (sở hữu công ty Lumphat tại Campuchia) trong 4 công ty đã thỏa thuận bán cho THAGRICO như đã nói trên, để có lợi nhuận sau thuế trong năm 2020 là 21 tỷ đồng.

Đến 31/12/2020, nợ tăng lên 2.448 tỷ tổng nợ là 15.990 tỷ đồng, lỗ lũy kế 2.306 tỷ đồng, vốn điều lệ Công ty là 11.085 tỷ đồng.