Thận trọng với lạm phát

TS. Lê Xuân Nghĩa

Chuyên gia tài chính ngân hàng

94 bài viết

Lạm phát toàn cầu tăng nhanh trở lại khiến Fed có thể phải tăng lãi suất sớm hơn dự kiến ban đầu là vào cuối năm 2023 thay vì năm 2024. Vậy triển vọng lạm phát tại Việt Nam thế nào?

Theo đánh giá của TS. Lê Xuân Nghĩa - Thành viên Hội đồng tư vấn chính sách tài chính tiền tệ quốc gia: Hai năm qua, nhiều nước phát hành tiền để hỗ trợ nền kinh tế phục hồi sau đại dịch Covid-19. Dù bằng hình thức nào như NHTW mua trái phiếu chính phủ, hay mua sắm tài sản, mở rộng bảng cân đối tài sản… thì tất cả đều là phát hành tiền, với khối lượng lớn, cao hơn nhiều giai đoạn suy thoái kinh tế năm 2008. Chính vì vậy, trong trung hạn, lạm phát tăng chắc chắn sẽ xảy ra. Việc Fed lý giải chưa tăng lãi suất vì còn tính toán tỷ lệ thất nghiệp, việc làm chỉ là cách nói thôi. Còn lạm phát liên quan đến phát hành tiền chứ không phải việc làm, nếu không điều chỉnh kịp thời lãi suất, lạm phát sẽ nhanh chóng bùng lên.

Lý do nữa khiến cho Fed vẫn chưa quyết định điều chỉnh lãi suất sớm là lượng tiền đưa vào lưu thông tuy rất lớn, song chủ yếu là của người dân "để dành", nhằm phòng ngừa rủi ro hoặc đầu tư vào tài sản như chứng khoán, bất động sản chứ không rót vào mua hàng hóa nằm trong danh mục tính chỉ số giá (CPI). Điều này khiến chỉ số lạm phát nếu tính trung bình từ đầu năm vẫn ở mức thấp.

Điểm nữa cần lưu ý thêm, GDP và lạm phát không chỉ đơn thuần do tiền in ra nhiều, mà còn do vòng quay của tiền. Hai năm qua, tốc độ hàng hóa luân chuyển chậm, hàng tồn kho nhiều, cả chuỗi cung ứng bị đứt gãy… khiến lưu thông tiền chậm lại. Có thể trước đây, tiền quay được 3-4 vòng/năm thì hiện chỉ quay được 1-2 vòng. Đó là lý do tiền in ra nhiều, song lạm phát và GDP vẫn thấp hai năm qua.

Nhưng lạm phát của Mỹ lại tăng mạnh hơn, liệu có phải vòng quay tiền đã tăng nhanh trở lại, thưa ông?

Hai tháng gần đây, người dân Mỹ đã bớt tâm lý để dành và bắt đầu chi tiêu. Nguyên nhân một phần do chiến dịch tiêm vắc-xin được triển khai rộng rãi khiến người dân Mỹ kỳ vọng đại dịch có thể sẽ qua trong năm nay và bắt đầu tiêu dùng mạnh tay trở lại, kéo theo hoạt động sản xuất, đầu tư của doanh nghiệp tăng, chuỗi cung ứng kết nối trở lại. Nói cách khác, vòng quay tiền của Mỹ đang tăng lên. Nếu như cuối năm nay - đầu năm sau, kinh tế Mỹ phục hồi mạnh trở lại, lạm phát của Mỹ có thể sẽ bùng lên, bất chấp tỷ lệ việc làm như thế nào. Nguy cơ lạm phát tăng với Mỹ là rất rõ ràng, không chỉ tạm thời.

Trên thế giới, không chỉ Mỹ, lạm phát đã tăng mạnh ở nhiều quốc gia. Chính vì vậy, xu hướng thắt chặt dần chính sách tiền tệ là chắc chắn. Thực tế, từ đầu năm đến nay, NHTW một số quốc gia đã tăng lãi suất cơ bản hoặc thu hẹp dần các gói nới lỏng.

Tuy nhiên hiện lạm phát tại Việt Nam vẫn đang được kiểm soát ở mức thấp, thưa ông?

So với các nước trên thế giới, Việt Nam không phát hành tiền nhiều. Bên cạnh đó cũng giống như Mỹ, vòng quay của tiền tại Việt Nam cũng chậm lại do dịch bệnh khiến chuỗi cung ứng bị đứt gãy, người dân chi tiêu tằn tiện, khu vực dịch vụ gần như đóng băng…

Dù vậy, nhìn lạm phát của Mỹ tăng vọt 2 tháng gần đây, chúng ta phải thận trọng chứ không nên chủ quan.

Vậy theo ông, lý do nào khiến thị trường bất động sản, nhất là thị trường chứng khoán tăng khá mạnh từ đầu năm đến nay?

Xét về lý thuyết, hai kênh đầu tư này sẽ đi theo đà phục hồi của nền kinh tế, vì nó là những khoản đầu tư kỳ vọng. Chính vì vậy, khi nền kinh tế phục hồi, thị trường chứng khoán, bất động sản sẽ tăng theo. Có người cho rằng, tốc độ tăng của thị trường chứng khoán hiện nay là quá cao, không đồng nhất với tốc độ tăng trưởng của nền kinh tế. Song sự so sánh này là khập khiễng, nhiều khi thị trường chứng khoán rơi thẳng đứng dù nền kinh tế không có biến động gì nhiều.

Về trung hạn, với điều kiện kinh tế vĩ mô ổn định, lạm phát thấp, sản xuất phục hồi bền vững, tôi cho rằng, triển vọng với thị trường chứng khoán và bất động sản của nước ta vẫn tốt.

Xin cảm ơn ông!