Thắt chặt định lượng - nỗi lo mới của hệ thống tài chính toàn cầu

Vào thời điểm này năm ngoái, IMF khuyến cáo Fed nên trì hoãn việc nâng lãi suất khỏi mức thấp nhất lịch sử cho đến khi xuất hiện các tín hiệu cải thiện về lương và lạm phát. Trong khi đó dự trữ ngoại hối sụt giảm mạnh trên hệ thống NHTW toàn cầu, mà nói theo cách của George Saravelos – chuyên gia phân tích tại Deutsche Bank - thì “thế giới đang bước vào kỷ nguyên thắt chặt định lượng”.

Một năm trôi qua, hôm nay, 2 NHTW lớn trên thế giới sẽ ra tuyên bố về quan điểm chính sách tiền tệ. Khi đó, Bắc Kinh sẽ phải có hành động để bảo vệ đồng tiền của mình. Có khả năng, lịch sử thắt chặt định lượng sẽ lại tái diễn.

Trong vài năm qua, Trung Quốc đã bán đồng USD để đỡ giá cho đồng nhân dân tệ, nhất là sau khi PBOC áp dụng chính sách phá giá. Tuy nhiên, sau 2 năm ở trạng thái giảm, dự trữ ngoại hối Trung Quốc đã ổn định dần. Điều đó cho thấy dự trữ ngoại hối đã không còn là động lực chính để kiểm soát đồng tiền.

Điều đáng chú ý là lãi suất đồng tệ liên ngân hàng ở nước ngoài tăng vọt. Một số đồn đoán cho rằng PBOC đã can thiệp để nâng mức chi phí đi vay bằng đồng tệ. Shyam Rajan - giám đốc chiến lược lãi suất tại Bank of America Merrill Lynch nhận định, sự trở lại của thắt chặt định lượng ở nhiều NHTW là một trong 3 lý do tại sao lãi suất thực của Mỹ có khả năng tăng trong tương lai.

"Kể từ cuối tháng 6, số lượng trái phiếu nắm giữ của Trung Quốc giảm đáng kể, trong khi đồng tệ rẻ một cách ổn định - xung quanh mức 6,7 tệ đổi 1 USD sau sự kiện Brexit. Điều đó cho thấy Trung Quốc đã bắt đầu trở lại bán trái phiếu chính phủ Mỹ.

Trong tháng 7, số lượng trái phiếu chính phủ Mỹ mà Trung Quốc đang nắm giữ giảm xuống mức thấp nhất 3 năm. Ả rập xê út - một chủ nợ khác của Mỹ cũng cho biết khối lượng trái phiếu chính phủ Mỹ nước này nắm giữ đã giảm 6 tháng liên tiếp.

Dự trữ ngoại hối của Trung Quốc đã giảm từ mức 4.000 tỷ USD trong năm 2014 xuống còn 3.200 tỷ USD trong tháng 8/2016 - mức thấp nhất kể từ tháng 12/2011 do động thái can thiệp của NHTW để đỡ giá đồng tệ.

Trong khi dự trữ ngoại hối hàng tháng của Trung Quốc (đường màu xanh) thường đi ngược lại khối lượng trái phiếu Mỹ nước này nắm giữ (đường mày trắng), gần đây 2 lượng này đều giảm.

Martin Enlund - giám đốc chiến lược tiền tệ tại Nordea Markets tin rằng bộ đôi quyết định mà NHTW Nhật Bản và Fed đưa ra trong tuần này mà làm cho đồng yên yếu đi so với đồng USD có thể khiến Trung Quốc phải suy nghĩ lại về chính sách phá giá đồng tiền của mình.

"Không chỉ có Trung Quốc sẽ phải đối mặt với giảm giá đồng tệ do ảnh hưởng của đồng tiền khác. Nếu thực sự Fed đủ "diều hâu", chính sách của nó sẽ ảnh hưởng tiêu cực đến hàng hóa và nhiều đồng tiền trong thị trường mới nổi. Thay vào đó, nếu PBOC cho phép hoặc tìm cách để đồng nhân dân tệ yếu đi trong khi không cần USD/CNY tăng lên, nó sẽ gây rủi ro cho nỗ lực tăng lãi suất của Fed nói riêng và ngoại tệ ở châu Á nói chung".

Nói cách khác, vết thương cũ từ hệ thống tiền tệ Trung Quốc mới chỉ được khâu lại trong 1 năm trở lại đây - có thể sẽ lại tái phát trong vài ngày tới. Đồng nhân dân tệ yếu đi không nhất thiết sẽ làm ảnh hưởng đến thanh khoản trên toàn cầu do NHTW đã nới rộng thanh khoản trong nước thông qua nghiệp vụ thị trường mở - trong khi NHTW Anh, ECB và NHTW Nhật Bản đều dự kiến sẽ mở rộng bảng cân đối kế toán, do đó nhà đầu tư tư nhân có thể tiếp tục tìm kiếm tài sản rủi ro hơn.

Nhưng với khả năng NHTW Nhật Bản không thể đương đầu nổi với thử thách lần này, lo sợ về thắt chặt định lượng tại Trung Quốc sẽ trở thành mối quan tâm lớn trên thị trường tài chính toàn cầu.