Thấy gì từ việc doanh nghiệp nổi tiếng tính chi li cơm, áo, gạo, tiền?

Cứu cánh

Từ đầu năm nay, Chính phủ đã đẩy mạnh đầu tư công để hỗ trợ tăng trưởng kinh tế. Năm nay, được xem là trọng điểm của đầu tư công với tổng số vốn đầu tư là trên 700.000 tỷ đồng, tăng 25% so với kế hoạch năm 2022. Các gói đầu tư công được ưu tiên đầu tư trong giai đoạn tới gồm các dự án hạ tầng giao thông trọng điểm như sân bay Long Thành, cao tốc Bắc - Nam cùng một số các tuyến cao tốc, cửa khẩu...

Làn sóng đầu tư công giải ngân mạnh sẽ thúc đẩy tăng trưởng của nhiều nhóm ngành. Trong đó, nhóm doanh nghiệp xây dựng sẽ là những công ty trực tiếp hưởng lợi. Nổi bật nhất là Tổng Công ty Xây dựng Số 1 (mã chứng khoán: CC1), Tổng công ty CP Xuất nhập khẩu và Xây dựng Việt Nam - Vinaconex (mã chứng khoán: VCG)…

CC1 là doanh nghiệp không còn xa lạ trong lĩnh vực xây dựng các công trình hạ tầng, dân dụng, công nghiệp và năng lượng. Thời gian qua, CC1 đã trúng thầu hàng loạt dự án trọng điểm, như nhà ga hành khách T3 - Cảng hàng không quốc tế Tân Sơn Nhất hay các dự án thành phần thuộc dự án xây dựng công trình đường bộ cao tốc Bắc Nam phía Đông giai đoạn 2021 - 2025 gồm đoạn Cần Thơ - Hậu Giang, Hậu Giang - Cà Mau, Quy Nhơn - Chí Thạnh, Chí Thạnh - Vân Phong.

Theo danh sách được VNDirect Research thống kê từ Bộ Giao thông vận tải, trong số 25 gói thầu đầu tiên thuộc dự án cao tốc Bắc - Nam giai đoạn 2, CC1 là doanh nghiệp có giá trị các gói thầu tham gia thực hiện cao nhất với mức 19.430 tỷ đồng.

Doanh nghiệp này cũng trúng thầu nhiều dự án có vốn đầu tư công khác, như Rạp xiếc và biểu diễn đa năng Phú Thọ, Bệnh Viện Đa khoa tỉnh Đắk Nông, quảng trường trung tâm thành phố Gia Nghĩa - Đắk Nông…

Về Vinaconex, đây là một trong những nhà thầu xây dựng hạ tầng lớn, sở hữu năng lực thi công tốt ở cả lĩnh vực hạ tầng giao thông, công nghiệp và dân dụng. Một số dự án trọng điểm Vinaconex đảm nhiệm thi công, như cao tốc Bắc - Nam phía Đông giai đoạn 1 và giai đoạn 2, dự án đầu tư xây dựng cảng hàng không quốc tế Long Thành giai đoạn 1, dự án cải tạo nâng cấp sân đỗ máy bay hiện hữu quốc tế quốc nội Cảng Hàng không quốc tế Cam Ranh, dự án xây dựng nhà ga hành khách T2 Cảng hàng không quốc tế Phú Bài…

Với dự án cao tốc Bắc - Nam, Vinaconex cũng là một trong những đơn vị tham gia nhiều gói thầu nhất trong giai đoạn 1 với 5 gói. Đầu năm, Vinaconex đã trúng thêm 3 gói thầu lớn tại cao tốc Bắc Nam giai đoạn 2. Theo ước tính của VNDirect, tổng giá trị các hợp đồng đã ký (backlog) của Vinaconex tại cao tốc Bắc Nam 2 giai đoạn lên tới 6.419 tỷ đồng, tương đương gần 2 lần doanh thu bình quân mảng xây lắp công ty trong 2 năm gần nhất.

Không chỉ trong lĩnh vực xây dựng hạ tầng, những doanh nghiệp này cũng đang nhảy vào thị phần xây dựng công trình dân dụng, khi tham gia đấu thầu gói 5.10 thuộc dự án thành phần 3, sân bay Long Thành có tổng giá trị hơn 35.000 tỷ đồng.

Vinaconex và CC1 là 2 doanh nghiệp nằm trong liên danh VIETUR - dẫn đầu là đơn vị IC ISTAS (thành viên của IC Holding Thổ Nhĩ Kỳ). Đáng chú ý, trước khi tham gia trong liên danh VIETUR, Vinaconex đã tham gia 3 trong 4 gói thầu tại dự án sân bay Long Thành. Cá nhân Vinaconex cũng đang nộp thầu thêm nhiều hạng mục khác ở dự án trọng điểm quốc gia này, như đường cất hạ cánh với giá trị gói thầu 6.721 tỷ đồng và các hạng mục như sân đỗ, đài điều khiển không lưu cao…

Cuộc chuyển hướng

Trong khi đó, ở chiều ngược lại những nhà thầu dân dụng, lĩnh vực vốn sử dụng rất nhiều nhân công so với thầu hạ tầng lại đang “đói” việc. Đặc biệt là kể từ sau đại dịch COVID-19 và các vụ liên quan đến khủng hoảng trái phiếu khiến nhiều công trình nhà ở đô thị và du lịch bị đình trệ, hàng chục nghìn công nhân phải bỏ về quê chờ việc.

Ngoài ra, các doanh nghiệp ngành xây dựng còn phải đối mặt với rất nhiều áp lực, từ giá vật liệu tăng vọt, đứt gãy chuỗi cung ứng, cạnh tranh gay gắt vì thiếu việc làm... Điều này có thể nhìn thấy trực diện từ bức tranh kết quả kinh doanh không mấy khả quan của hàng loạt doanh nghiệp trong lĩnh vực này.

Điển hình, Công ty CP Tập đoàn Xây dựng Hoà Bình (mã chứng khoán: HBC), chỉ riêng trong quý đầu năm 2023, ghi nhận doanh thuần 1.194 tỷ đồng, giảm tới 60% so với cùng kỳ năm trước.

Tương tự, quý I vừa qua, Ricons ghi nhận kết quả 1.719 tỷ đồng doanh thu thuần, giảm 15% so với cùng kỳ. Tuy nhiên, chi phí tài chính trong kỳ tăng cao, gấp 3 lần quý I/2022 lên mức 15 tỷ đồng nên lãi ròng chỉ còn 16 tỷ đồng, giảm 24% so với với cùng kỳ.

Không nằm ngoài tình cảnh khó khăn này, một loạt các doanh nghiệp xây dựng dân dụng cùng ngành, như: Tổng Công ty Xây dựng Hà Nội (mã chứng khoán: HAN), Phục Hưng Holdings (mã chứng khoán: PHC)… cũng rơi vào cảnh sụt giảm mạnh về doanh số trong quý I năm nay. Cụ thể, doanh thu của HAN còn 170 tỷ đồng, giảm 53%, Phục Hưng Holdings ghi nhận doanh thu giảm 17%, còn 346 tỷ đồng.

Thậm chí, một doanh nghiệp xây dựng khác là Công ty CP Licogi 166 (mã chứng khoán: LCS) còn tạm ngừng kinh doanh 1 năm, kể từ ngày 15/3 đến ngày 14/3/2024, với lý do hoạt động kinh doanh gặp khó khăn. Licogi 166 cho biết, công ty không có tiền để hoạt động, người lao động đã nghỉ việc, không thể triển khai được hoạt động kinh doanh.

Với bức tranh kinh doanh không mấy tươi sáng trong quý đầu năm, không ít doanh nghiệp xây dựng lớn đang tính tới việc mở rộng hoạt động sang các lĩnh vực nằm ngoài thế mạnh như xây dựng hạ tầng giao thông, xây dựng công nghiệp hay thậm chí tham gia sâu rộng hơn vào các dự án đầu tư công.

Đó cũng là một trong những lý do 7 cái tên trong lĩnh vực chuyên biệt về xây dựng dân dụng như Coteccons, Unicons, Thành An, Delta, Central, An Phong, Hoà Bình cùng liên kết tạo nên liên danh Hoa Lư để tham gia đầu thầu dự án nhà ga sân bay quốc tế Long Thành.

“Nếu trúng thầu công trình dân dụng nhà ga hành khách quốc tế, điều đó không chỉ phù hợp với năng lực chuyên môn xây dựng dân dụng đặc thù của chúng tôi, mà sẽ mang lại nguồn việc cho ít nhất 300 kỹ sư và hơn 8.500 công nhân trong 3 năm. Trúng thầu dự án này cũng tạo bàn đạp giúp các nhà thầu xây dựng dân dụng có cơ hội ổn định hơn, tạo công ăn việc làm và ngăn chặn làn sóng thất nghiệp tràn lan của công nhân ngành xây dựng . Đây là lý do chúng tôi rất kỳ vọng và dành toàn bộ công sức vào việc đấu thầu lần này”, một lãnh đạo trong nhóm Hoa Lư nói.