Cổ phiếu dầu khí đang tăng mạnh, nhưng đừng vội mừng

Có thể nói không quá rằng, giá dầu hiện đang thay đổi cục diện nền kinh tế thế giới. Các nước xuất khẩu dầu thô, ngân sách phụ thuộc vào dầu mỏ - đương nhiên là khó khăn hơn cả. Ảnh hưởng trực tiếp đầu tiên là tới các doanh nghiệp kinh doanh các sản phẩm/dịch vụ liên quan đến dầu mỏ.

Các doanh nghiệp dầu khí của PVN đang niêm yết - vốn được giới đầu tư chứng khoán gọi “họ P” hay "họ dầu khí" chưa bao giờ khó khăn đến như vậy.

Trong 2 năm trở lại đây, giá dầu thế giới liên tục lao dốc, hiện đang giao dịch xung quanh mức giá 30 USD/thùng – là mức giá không tưởng cách đây 2 năm.

Diễn biến giá dầu Brent trong 18 tháng trở lại đây. Nguồn: Nasdaq

Không phải tất cả

Thông thường, khi giá dầu lao dốc, chịu tác động mạnh nhất là những doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực thăm dò - khai thác dầu khí và các các công ty cung cấp dịch vụ liên quan (thường được gọi là các công ty thượng nguồn - upstream).

Trong khi đó, các doanh nghiệp ở hạ nguồn (downstream) với dầu, khí là nguyên liệu đầu vào thì giá dầu giảm lại là tin vui. Đạm Phú Mỹ (DPM), Đạm Cà Mau (DCM), Nhiệt điện Nhơn Trạch 2 (NT2) là những doanh nghiệp trong số này, dùng khí dầu mỏ để sản xuất phân đạm và điện năng.

Tất nhiên hoạt động của các doanh nghiệp này còn phụ thuộc vào rất nhiều yếu tố khác ngoài giá dầu như thị trường tiêu thụ, tình hình tài chính nên không hẳn là cứ giá khí giảm thì lợi nhuận sẽ tăng. Với Đạm Phú Mỹ và Đạm Cà Mau dù sao giá nguyên liệu thấp cũng đã cứu vãn được lợi nhuận khi mà thị trường phân đạm đang bước vào giai đoạn bão hòa.

Nhiều doanh nghiệp khí hưởng lợi khi giá dầu/khí giảm

Một loạt doanh nghiệp "gặp hạn"

Giá dầu giảm sẽ tác động mạnh tới các doanh nghiệp thượng nguồn hoạt động trực tiếp trong lĩnh vực thăm dò khai thác dầu khí. Các doanh nghiệp này gặp khó cũng sẽ kéo theo một loạt các doanh nghiệp cung cấp dịch vụ phụ trợ bị ảnh hưởng theo.

Theo tiết lộ của một số doanh nghiệp trong ngành, các biện pháp cứu kết quả kinh doanh đã được nhiều doanh nghiệp đưa ra, trong đó có việc cắt giảm lương. Lương – thưởng ngành dầu khí sau nhiều lần cắt giảm, hiện đã không còn sức hấp dẫn đặc biệt như thời hoàng kim.

Các quý đầu năm, lợi nhuận của nhiều doanh nghiệp lớn hoạt động trực tiếp trong ngành dầu khí như PV Gas (GAS), PV Drilling (PVD) hay PTSC (PVS) mặc dù giảm nhưng vẫn duy trì ở mức cao. Tuy nhiên đến quý 4 thì hầu như các doanh nghiệp này đều không cầm cự được nữa và lợi nhuận lao dốc không phanh.

Lãi quý 4 của PTSC giảm 60% trong khi lợi nhuận của PV GAS và PV Drilling giảm tới 80%. Nhiều công ty thành viên của PTSC và PV Drilling đã báo lỗ.

Trong số 3 doanh nghiệp trên, triển vọng của PV Drilling kém khả quan nhất do hoạt động của doanh nghiệp này phụ thuộc rất lớn vào hoạt động thăm dò tìm kiếm dầu khí - mảng hoạt động bị cắt giảm mạnh nhất trong ngành.

Các doanh nghiệp dầu khí dường như mới bắt đầu chịu tác động đáng kể từ giá dầu giảm sâu

Theo nhận định của một số chuyên viên phân tích, tình hình giá dầu giảm sâu vừa qua chưa được phản ánh hết vào kết quả kinh doanh năm 2015 của các công ty. Với tình hình giá dầu tiếp tục giảm sâu và ở mức thấp trong tương lai, ảnh hưởng đến các doanh nghiệp vì vậy có thể còn kéo dài hơn nữa.

Do vậy dù các cổ phiếu lớn ngành dầu khí như PVS, PVD hay GAS đang tăng mạnh trong những phiên gần đây, cá biệt như GAS đã tăng gần 40% so với đáy, thì điều này chưa hẳn là "thời kỳ đen tối" của cổ phiếu dầu khí đã chấm dứt.

Cổ phiếu GAS đã tăng 40% so với đáy trước khi công bố lợi nhuận quý 4 giảm 80% so với cùng kỳ