CTCK chuẩn bị "bung" margin, NĐT có sẵn sàng dùng?

Chuyện năm cũ

Từ các hợp đồng hợp tác kinh doanh…

Thị trường chứng khoán đã trải qua một giai đoạn-giai đoạn margin trá hình, margin lách luật qua các hợp đồng hợp tác kinh doanh. Sự vượt rào của các CTCK lúc bấy giờ đã khiến không ít nhà đầu tư cháy tài khoản, mất khả năng thanh toán tiền vay CTCK.

Và đây cũng là thời điểm hàng loạt CTCK bắt đầu lộ rõ yếu kém trong quản trị rủi ro. Không ít công ty chứng khoán đã phải trả giá đắt.

Margin call

Thị trường vào giai đoạn lình xình, 2 chỉ số lien tục giảm sâu. TTCK cuối năm 2011 gánh cơn bão “margin call”. Lệnh bán liên tục chất. Sức cầu yếu. Nhà đầu tư sợ hãi.

Đến hợp thức hóa…

Muốn hay không thì việc lách luật của CTCK cũng xảy ra để đáp ứng nhu cầu của Nhà đầu tư. Thông tư 74 về cho phép margin, mở nhiều tài khoản, giao dịch cổ phiếu trong ngày từ 1/8/2011 ra đời đã đưa hoạt động margin thành hợp thức hóa.

Thông tư ra đời cùng văn bản hướng dẫn margin cho thấy: quan điểm của UBCKNN sẽ cho thực hiện margin hết sức thận trọng. Sức khỏe của các CTCK, tỷ lệ ký quỹ, những mã cổ phiếu được phép giao dịch ký quỹ…phải được tính tới. Nhà đầu tư được bảo vệ, “vị đắng” hợp đồng hợp tác kinh doanh bớt đi.

Nhiều tít lớn đã chạy trên các báo tài chính, chứng khoán: "23/12/2011, CTCK Chợ Lớn bị phạt 70 triệu vì không được cấp phép vẫn cho vay margin", "Hậu soát xét đặc biệt: SBS tạm ngưng toàn bộ hoạt động cho vay margin từ ngày 24/8/2012", "SVS chấm dứt hoạt động cho vay margin do lỗ lũy kế vượt 50% vốn điều lệ (29/8/2012)", "TAS: Cho vay margin gây mất kiểm soát (26/9/2012)"...

Rồi, hàng loạt CTCK khác bị mất thanh khoản như chứng khoán Sme (SMEs), Chứng Khoán Golden Bridge (GBS)…Danh sách còn dài và thậm chí nhiều công ty chứng khoán bỏ cuộc chơi trước khi rơi vào thảm cảnh như những CTCK đi trước.

Chuyện năm nay

Chuyện năm nay hay chuyện margin năm ngoái đều khởi nguồn từ ý tưởng tốt cho Thị trường chứng khoán: Tăng thanh khoản cho thị trường.

Từ ngày 1/2, tỷ lệ margin sẽ được nới lên 50/50. Nếu xét theo chủ trương từ ngày đầu chấp thuận margin cho thị trường thì việc “nới” margin luôn đi kèm với kiểm soát chặt chẽ hơn tình hình tài chính của các công ty chứng khoán và cả mã chứng khoán được phép ký quỹ.

Và, với bài học năm cũ, có lẽ chính bản thân các CTCK sẽ xem xét cẩn trọng hơn trước mọi quyết định cho ký quỹ cổ phiếu nào đó và việc cắt margin đối với những cổ phiếu có biến động bất thường cũng được áp dụng ngay.

Margin-Ký quỹ đã là một sản phẩm mới của thị trường được hơn một năm. Việc áp dụng chính sách này đã được các công ty chứng khoán lên chính sách rõ ràng. Vẫn chưa quên hồi PVX “lình xình thông tin, các CTCK ngay lập tức cắt margin cổ phiếu này và hệ quả cộng hưởng là cổ phiếu lao dốc không phanh.

Năm cũ, vị đắng margin không chỉ nhà đầu tư nếm mà không ít CTCK cũng rơi vào thế khó bởi quản trị rủi ro kém. Sau bài học quý năm trước, việc "nới" margin năm nay sẽ được cả CTCK và NĐT đón nhận thận trọng hơn.

Thanh Hiên