HNX: Việc xử lý tin đồn vẫn là thách thức lớn

Xây dựng thị trường chứng khoán (TTCK) hoạt động “Công khai - minh bạch - công bằng” và phát triển bền vững là một trong những mục tiêu hàng đầu của Sở Giao dịch Chứng khoán (SGDCK) Hà Nội. Để đạt được mục tiêu đó, tổ chức và thực hiện giám sát thị trường hiệu quả là một yếu tố vô cùng quan trọng trong việc đảm bảo kỷ luật, trật tự của thị trường.

Về công nghệ phục vụ công tác giám sát, SGDCK Hà Nội đã xây dựng và đưa vào hoạt động Hệ thống Quản lý Thông tin Công ty (CIMS), không chỉ tạo thuận lợi cho tổ chức niêm yết/ đăng ký giao dịch/ thành viên thực hiện nghĩa vụ CBTT, báo cáo một cách nhanh chóng và chính xác, mà còn giúp hình thành cơ sở dữ liệu doanh nghiệp, nâng cao chất lượng quản lý và giám sát, hỗ trợ tối đa cho việc phát hiện, phân tích các giao dịch nghi vấn, bất thường và các trường hợp vi phạm các quy định liên quan tới giao dịch trên TTCK.

Bên cạnh đó, nhân tố con người luôn được SGDCK Hà Nội chú trọng thông qua việc đào tạo liên tục cho đội ngũ cán bộ giám sát về kiến thức, kỹ năng, đảm bảo nghiệp vụ chuyên môn tốt để theo kịp sự phát triển, biến động của thị trường. Ngoài ra, sự gắn kết giữa cán bộ chuyên trách của Sở với cán bộ giám sát của Ủy ban Chứng khoán Nhà nước (UBCKNN) cũng là một nhân tố quan trọng góp phần nâng cao chất lượng của công tác giám sát.

Trong những năm qua, nhiều trường hợp vi phạm giao dịch thao túng cổ phiếu đã được UBCKNN điều tra, làm rõ dựa trên cơ sở giám sát, phân tích ban đầu của SGDCK Hà Nội. Đồng thời, Sở đã phát hiện, xử lý và báo cáo kịp thời lên UBCKNN nhằm xử phạt hàng loạt trường hợp vi phạm về chế độ báo cáo, CBTT của tổ chức niêm yết, cổ đông nội bộ/người có liên quan, cổ đông lớn và các vi phạm quy định về giao dịch chứng khoán...

Hoạt động phối hợp giám sát giữa UBCKNN và các SGDCK được diễn ra thông suốt và hiệu quả hơn khi Quy chế phối hợp giữa các đơn vị thuộc UBCKNN với SGDCK, Trung tâm Lưu ký Chứng khoán (TTLKCK) trong việc giám sát và xử lý vi phạm của các tổ chức, cá nhân trên TTCK được ban hành kèm theo Quyết định số 689/QĐ-UBCK ngày 31/8/2012.

Mặt khác, sau khi Thông tư liên tịch số 46/2009/TTLT-BTC-BCA giữa Bộ Tài chính và Bộ Công an được ban hành ngày 11/3/2009, sự phối hợp giữa hai cơ quan này và các SGDCK ngày càng chặt chẽ hơn. Một số vụ vi phạm nghiêm trọng đã được chuyển sang cơ quan điều tra, tố tụng để xử lý theo pháp luật.

Tuy nhiên, hoạt động giám sát tại SGDCK Hà Nội cũng gặp phải một số khó khăn, cụ thể như sau:

Thứ nhất, việc thu thập thông tin và xử lý các tin đồn vẫn là một thách thức lớn đối với hoạt động giám sát của Sở khi những tin đồn trên thị trường xuất hiện trên phạm vi rộng với mức độ lan tỏa nhanh và thường không có nguồn gốc.

Trong khi đó, nguồn thông tin do các SGDCK trực tiếp quản lý và có thể tiếp cận lại hẹp hơn rất nhiều và trong nhiều trường hợp, thông tin cần thiết để phục vụ quá trình giám sát lại vượt ra ngoài phạm vi, thẩm quyền của các Sở.

Vai trò của CTCK trong việc phối hợp với cơ quan quản lý để thu thập, xác minh thông tin, tin đồn và ngăn chặn những giao dịch có dấu hiệu bất thường là rất quan trọng.

Hiện nghĩa vụ giám sát của CTCK đã được quy định tại khoản C, Điều 18, Thông tư 13 như sau: “Trường hợp phát hiện giao dịch vi phạm các quy định về chứng khoán và TTCK có trách nhiệm báo cáo UBCKNN” vì CTCK là đơn vị nắm rõ nhất các thông tin, trực tiếp quản lý khách hàng của mình và là nơi đầu tiên phát sinh giao dịch (ví dụ những giao dịch của nhân viên công ty, giao dịch ủy quyền, uỷ thác…). Tuy nhiên, thực tế để CTCK thực hiện theo quy định là chưa cao.

Thứ hai, cùng với sự phát triển của thị trường, cách thức giao dịch cũng như những vi phạm về quy định nói chung và vi phạm về quy định giao dịch thao túng, nội gián nói riêng của nhà đầu tư ngày các phức tạp, tinh vi dẫn tới hoạt động giám sát giao dịch của SGDCK phải liên tục tăng cường để đáp ứng yêu cầu của thực tiễn.

Thứ ba, dữ liệu phục vụ công tác giám sát giữa các hệ thống của UBCKNN, SGDCK, TTLKCK và các CTCK chưa có tính thống nhất, tạo độ trễ trong quá trình xử lý, phối hợp giữa các đơn vị.

Để khắc phục những khó khăn nêu trên, SGDCK Hà Nội nhận thấy:

· Thứ nhất, cần nghiên cứu, bổ sung các quy định cụ thể về trách nhiệm, cách thức tổ chức thực hiện giám sát giao dịch trên thị trường của CTCK, kèm theo đó là cơ chế quản lý và chế tài áp dụng đối với CTCK không tuân thủ quy định.

· Thứ hai, sớm đồng bộ hóa dữ liệu giữa các hệ thống của UBCKNN, SGDCK, TTLKCK và các CTCK cũng như tạo các kênh phối hợp cung cấp thông tin, dữ liệu giữa các đơn vị nhằm đạt hiệu quả cao hơn.

· Thứ ba, tiếp tục tăng cường phát triển hệ thống công nghệ, nguồn nhân lực cho công tác giám sát tại các Sở, TTLKCK, UBCKNN cả về chất và lượng thông qua các đợt tập huấn, đào tạo, trao đổi chuyên đề về công tác giám sát.

Trong thời gian tới, song song với việc gấp rút chuẩn bị đưa ra các sản phẩm mới cho thị trường (ETF, sản phẩm chứng khoán phái sinh), SGDCK Hà Nội sẽ tiếp tục xây dựng nguồn nhân lực, hệ thống công nghệ nhằm đáp ứng yêu cầu giám sát trên các thị trường mới cũng như giám sát liên thông giữa các thị trường.

Tóm lại, công tác giám sát thị trường là một hoạt động đầy khó khăn, phức tạp và nhạy cảm, luôn đòi hỏi sự chính xác, cẩn trọng, bảo mật tại tất cả các bước xử lý, từ hoạt động phát hiện nghi vấn, phân tích nghi vấn cho tới hoạt động thanh tra, kiểm tra để kết luận vi phạm.

SGDCK Hà Nội tin rằng, với sự quan tâm, chỉ đạo sát sao của các cơ quan quản lý và nỗ lực lớn của SGDCK Hà Nội, chất lượng công tác giám sát tại Sở nói riêng và trên TTCK nói chung sẽ không ngừng được tăng cường và phát triển, đảm bảo thực hiện nghiêm các quy định của phát luật, bảo vệ lợi ích và củng cố niềm tin cho các nhà đầu tư tham gia thị trường, góp phần xây dựng TTCK “công khai - minh bạch - công bằng”.

Theo ông Hà Anh Tuấn
Giám đốc phòng giám sát giao dịch HNX