Thấy gì từ “kỳ tích” 3 tháng của chứng khoán?

Trong cả chu kỳ điều chỉnh 3 tháng qua, chưa một tuần nào VN-Index lại đạt mức tăng tốt như vậy.

Ẩn số giá dầu

Việc VN-Index dừng đà giảm tuần này gắn liền với hai biến động quan trọng trong nhóm các cổ phiếu có ảnh hưởng lớn đến thị trường: cổ phiếu dầu khí và cổ phiếu ngân hàng.

Cổ phiếu dầu khí mà tiêu biểu là GAS rơi về mức hỗ trợ 61,8% - tương đương khoảng 85.000 đồng, tính từ khoảng tăng đầu năm 2014 đến đỉnh tháng 9. GAS là cổ phiếu vốn hóa lớn nhất thị trường và một khi GAS dừng giảm, cơ hội cho VN-Index là rất lớn.

Tuy vậy hai phiên cuối tuần, GAS lại có dấu hiệu điều chỉnh tiếp khi giá dầu thế giới giảm. Ảnh hưởng của GAS là rất rõ: VN-Index phiên cuối tuần chỉ một chút nữa là rơi xuống dưới tham chiếu với mức giảm 1,1% của GAS.

Trong nhóm cổ phiếu ngân hàng, VCB có vai trò lớn nhất do quy mô vốn hóa vượt trội các mã còn lại. VCB trong tuần tăng tới 9,4%, là sự phối hợp rất hoàn hảo với GAS trong những phiên đầu tuần và giảm ảnh hưởng của GAS trong phiên cuối tuần.

Nếu chỉ nhìn thuần túy xu hướng thị trường từ chỉ số VN-Index, cơ hội tạo đáy sẽ chưa thực sự rõ ràng.

Thứ nhất, GAS, PVD và các cổ phiếu dầu khí nói chung vẫn có nguy cơ giảm thêm nếu như giá dầu thế giới tiếp tục giảm.

Lúc này, yếu tố vốn hóa sẽ khiến VN-Index mất đi sức mạnh cần có để hình thành một đáy, chứ chưa nói đến việc hình thành một xu thế tăng.

Thứ hai, lực đỡ từ các cổ phiếu vốn hóa lớn khác có đủ bù đắp cho nhóm cổ phiếu dầu khí hay không vẫn là câu hỏi lớn.

Nhóm cổ phiếu ngân hàng đang là kỳ vọng lớn nhất vào lúc này. Nếu đà tăng ở các mã như VCB, EIB, CTG, BID vẫn tốt, GAS giảm cũng không tác động quá mạnh. Tuy nhiên, các cổ phiếu ngân hàng tăng bền hay không lại là vấn đề khác, vì dấu hiệu chốt lời mạnh trong phiên cuối tuần đã tác động lớn lên giá nhiều mã.

Thứ ba, các cổ phiếu trụ cột còn lại là VIC, MSN, VNM không thể hiện được vai trò rõ rệt. Nếu các mã này cũng tăng tốt thì ảnh hưởng từ GAS sẽ giảm đi. Nhưng từ những gì mà các cổ phiếu trụ cột nói trên thể hiện trong tuần, điều tốt nhất có thể mong đợi chỉ là sự ổn định giá không giảm thêm.

Việc đánh giá xu hướng thị trường chỉ từ VN-Index có thể chính xác trong điều kiện bình thường. Nhưng hiện tại, thị trường đang không bình thường, khi bị chi phối quá mạnh từ các mã vốn hóa siêu lớn chịu ảnh hưởng bởi một yếu tố không đoán định được. Đó là giá dầu.

“Xu hướng là bạn”

Có thể nhìn thấy tác động của GAS rõ ràng hơn khi so sánh biến động của VN-Index và chỉ số HSX30-Index cũng như các chỉ số bộ phận khác.

VN-Index chạm đáy 580 điểm lần thứ hai vào ngày 27/10/2014 thì HSX30-Index chạm đáy 615 điểm vào cùng thời điểm. Đó là các biến động diễn ra trong điều kiện thị trường bình thường, trước khi giá dầu lao dốc mạnh ảnh hưởng đến các cổ phiếu như GAS, PVD, PVS…

VN-Index chạm đáy 566 điểm vào phiên ngày 28/11/2014 thì HSX30-Index tương ứng ở 611 điểm. Như vậy VN-Index đã mất đi gần 3% so với đáy cũ, trong khi HSX30 chỉ giảm sâu hơn chưa tới 0,7%. Như vậy dường như HSX30 đã tạo đáy trong khi VN-Index thì chưa. Khác biệt chính là ở GAS, PVD.

Một thống kê khác cũng dễ dàng cho thấy sự không tương đồng giữa đáy của VN-Index và đáy của cổ phiếu. VN-Index tạo đáy sau trong ngày 28/11 thấp hơn đáy trước ngày 27/10 thì trên sàn HSX vẫn có gần 190 cổ phiếu không tạo đáy tương ứng: giá ngày 28/11 cao hơn giá ngày 27/10.

Nói đơn giản thì VN-Index sụt giảm trong chu kỳ nhưng cả trăm cổ phiếu vẫn tăng giá cao hơn.

Sàn HNX cũng có thể thống kê tương tự. Mức độ ảnh hưởng của PVS được trung hòa khá tốt từ nhiều cổ phiếu khác. HNX-Index trong tháng 11 giảm khoảng 4% còn PVS giảm hơn 21%. Thực tế HNX-Index còn chưa hình thành một xu thế giảm rõ rệt như VN-Index.

Một câu nói rất thường được nghe trên thị trường: “Xu hướng là bạn” hay “Đừng chống lại xu hướng”. Nếu như nhìn vào xu hướng của VN-Index, dường như thị trường chưa có được một cơ hội thực sự nào để hình thành một xu thế tăng mới.

Tuy nhiên những so sánh về chỉ số thành phần - chẳng hạn HSX30 - và giá cổ phiếu lại cho thấy một bức tranh khác. Điều muốn nói ở đây là VN-Index đang chịu tác động từ những yếu tố không phản ánh đúng tính chất thị trường bình thường.

VN-Index có thể còn phải tìm đáy mới sâu hơn, nhưng đa số cổ phiếu có thể đã tạo đáy.