Thị trường khó đoán định, nhà đầu tư cần hành động ra sao?

Sau giai đoạn thăng hoa đầu năm, thị trường chứng khoán đang bước vào giai đoạn trầm lắng và chỉ số VN-Index thậm chí đã mất mốc 1.200 điểm. Trong bối cảnh khó đoán định như hiện nay, việc quản trị rủi ro cho danh mục là điều nhà đầu tư cần lưu ý tới. Tại Talkshow Phố Tài chính (The Finance Street) trên VTV8 mới đây, ông Lê Đức Khánh, Giám đốc Phân tích Công ty chứng khoán VPS đã có những chia sẻ quan điểm về biến động thị trường cũng như những cách phòng ngừa biến động cho danh mục.

VN-Index sẽ dần tích cực hơn trong quý 3 và quý 4

Theo ông Lê Đức Khánh, những câu chuyện về tiền tệ, lạm phát, FED tăng lãi suất đã khiến tâm lý nhà đầu tư dao động hơn trong thời gian gần đây, dẫn đến thị trường đang ở trong pha điều chỉnh tích lũy.

Sau nhịp điều chỉnh mạnh vừa qua, chỉ số VN-Index hiện đang ở quanh khu vực đáy cũ và được hỗ trợ rất mạnh ở vùng 1.100 điểm. Với việc thị trường đã chiết khấu tương đối lớn, nhiều cổ phiếu trở nên hấp dẫn khi giảm sâu, ông Khánh cho rằng đây là cơ hội tốt đối cho nhà đầu tư giá trị với tầm nhìn dài hơi hơn.

Chuyên gia VPS đánh giá về triển vọng vĩ mô, tăng trưởng GDP quý 2 Việt Nam rất tốt, đạt 7,72%, vượt qua kỳ vọng của nhiều dự báo từ đầu năm. Tăng trưởng về các hoạt động xuất nhập khẩu, các hiệp định thương mại cũng bắt đầu phát huy, tỷ lệ lạm phát được kiểm soát tốt từ 3,5-4%. Thông thường kinh tế khởi sắc sẽ giúp thị trường chứng khoán cũng hồi phục. Nhìn xa hơn, từ nay đến cuối quý 3 và quý 4 chắc chắn sẽ có sự hồi phục trở lại.

Về thống kê, không chỉ chứng khoán Việt Nam mà thị chứng khoán Mỹ và rất nhiều nước trên thế giới cũng trầm lắng trong giai đoạn từ tháng 5 đến tháng 8 so với hai giai đoạn tháng 1 đến tháng 4 và tháng 9 đến tháng 12. Do vậy, ông Khánh kỳ vọng thị trường trong nước cũng sẽ dần ổn định và tạo đáy quanh vùng 1.100 - 1.150 điểm trước khi hồi phục trở lại trong quý 3 và quý 4.

Về nhóm ngành đầu tư, ông Khánh cho rằng cần chú ý đến các chu kỳ vận động của nền kinh tế, cũng như chu kỳ vận động của thị trường chứng khoán. Vào thời điểm này khi thị trường trong chu kỳ điều chỉnh, những nhóm cổ phiếu mang tính phòng thủ, những doanh nghiệp có kết quả kinh doanh ổn định hơn thường sẽ thu hút được dòng tiền. Dòng tiền có xu hướng trú ẩn, phân bổ vào nhóm cổ phiếu tiện ích, nhóm điện, nước, xăng dầu, khí đốt hoặc nhóm cổ phiếu bảo hiểm, dược phẩm hoặc cổ phiếu ngân hàng, bán lẻ.

“Công thức” giúp nhà đầu tư chủ động và phòng vệ rủi ro cho danh mục

Về giải pháp giúp nhà đầu tư chủ động và phòng vệ rủi ro danh mục, ông Lê Đức Khánh chia ra 3 nhóm nhà đầu tư, bao gồm nhà đầu tư theo trường phái đầu cơ, thích giao dịch ngắn hạn. Một nhóm nhà đầu tư giá trị, họ thường chọn những nhóm ngành thuộc lĩnh vực giá trị mang tính chất chu kỳ với chỉ tiêu P/E thấp với việc nắm giữ trong thời gian có thể là 6 tháng, có thể là 1 năm, 2 năm, miễn là tránh được rủi ro và có mức sinh lời phù hợp, thỏa đáng. Những nhà đầu tư giá trị có sự kiên định, kiên nhẫn nắm giữ cổ phiếu dài lâu. Ngoài ra có thể có những nhóm đầu tư tăng trưởng, họ chọn những cổ phiếu tốt nhất trong các nhóm ngành có đầy hứa hẹn tăng trưởng EPS, doanh thu liên tục gia tăng qua các năm và muốn nắm giữ dài qua năm tháng.

Tuy nhiên, đối với những khách hàng cá nhân và với những nhà đầu tư F0 chưa biết đầu tư trên thị trường chứng khoán, họ không biết chọn lựa các cổ phiếu và ngành gì thì rõ ràng đó là thách thức. Họ vẫn phải phải trau dồi kiến thức, kinh nghiệm cũng như phải trải nghiệm đầu tư trên thị trường chứng khoán. Để hỗ trợ nhà đầu tư, VPS đã phát triển những hệ thống khuyến nghị đầu tư tự động gọi là FIT (Financial Intelligence Tool) để đưa ra những thống kê về kỹ thuật cũng như cơ bản, giúp nhà đầu tư có thể dễ dàng đưa ra quyết định.

Bên cạnh đó, thị trường phái sinh cũng là công cụ phòng ngừa rủi ro. Tuy nhiên sau 5 năm ra đời, không ít nhà đầu tư vẫn chưa hiểu rõ và nắm được những tính năng, công dụng, của sản phẩm phái sinh để có thể ứng dụng.

Một ưu điểm rất lớn đối với sản phẩm công cụ phái sinh, hợp đồng tương lai chỉ số VN30 hay các công cụ phái sinh khác trên thế giới là phòng vệ cho danh mục chứng khoán cơ sở. Có nghĩa nhà đầu tư đang cầm danh mục cổ phiếu cơ sở, trong trường hợp thị trường biến động xấu, họ không muốn bán và nhìn thấy dấu hiệu thị trường có thể đi xuống thì mở các hợp đồng tương lai mở vị thế bán. Danh mục cơ sở có thể bị lỗ trạng thái đôi chút nhưng phái sinh cũng mở xu hướng giảm thì lúc đó chúng ta lại được phần lãi bù lại danh mục chứng khoán cơ sở, giúp bớt đi thiệt hại.

Trong bối cảnh thị trường đang diễn biến xấu, chúng ta cần phòng hộ danh mục chứng khoán cơ sở, trong danh mục đầu tư có thể cầm ít cổ phiếu, cầm ít trái phiếu, hoặc có thể tham gia thị trường chứng khoán phái sinh, ngoài ra có thể gửi tiền tiết kiệm…Đó hoàn toàn là sự linh hoạt quản trị danh mục để miễn sao hiệu quả sinh lời từ nay đến cuối năm đừng mất vốn mà vượt qua giai đoạn gian khó. Đến giai đoạn thực sự hồi phục tốt trở lại thì dành nhiều tiền hơn vào cổ phiếu, linh hoạt theo thời kỳ.

Cũng theo chuyên gia VPS, hiện nay UBCKNN, Trung Tâm lưu ký đã và đang nghiên cứu, vận hành triển khai Hệ thống thanh toán bù trừ trung tâm (CCP), có thể giao dịch trong ngày T+0, phát triển theo những sản phẩm chứng khoán phái sinh khác, kể cả quyền chọn, hoặc xa hơn câu chuyện về bán khống, hoặc hệ thống giao dịch trên sàn, tạo điều kiện thuận lợi giao dịch cho các nhà đầu tư cá nhân trong và ngoài nước, cũng như các nhà đầu tư tổ chức.

Ngoài ra, như ở Singapore, họ triển khai phái sinh trên chỉ số Nikkei 225 của Nhật, tức là có 225 cổ phiếu của Nhật trong chỉ số đó là đại diện. Nhưng Việt Nam hiện nay mới chỉ dựa trên chỉ số VN30, 30 cổ phiếu đó rất dễ xảy ra trường hợp chỉ một vài cổ phiếu biến động mạnh, dẫn đến chỉ số biến động mạnh và chưa hoàn toàn phản ánh sâu rộng thị trường.

Ông Lê Đức Khánh cho rằng trong thời gian tới, Uỷ ban Chứng khoán có thể đưa ra áp dụng bộ chỉ số mới hơn 50, 100, 150 hoặc nhiều hơn, lúc đó thị trường chứng khoán phái sinh trên chỉ số mới sẽ vận hành được trơn tru và tránh những ý kiến của các nhà đầu tư hiện nay đang phản hồi về tình trạng biến động bất thường, thao túng.