Hàng loạt khó khăn trong phát triển nhà ở xã hội

Nhu cầu về nhà ở xã hội tại các đô thị, đặc biệt là các thành phố lớn (Hà Nội, TP Hồ Chí Minh…) còn rất lớn. Vừa qua, tại Hà Nội đã có một số dự án nhà ở xã hội đã khởi công xây dựng và đã bán hầu hết toàn bộ số căn hộ của dự án (Dự án Đặng Xá – Gia Lâm 1.063 căn; Dự án 143 Trần Phú – Hà Đông 512 căn; DA Bắc Cổ Nhuế-Chèm 930  căn; Dự án 30 Phạm Văn Đồng 294 căn).

Tuy nhiên, theo đánh giá của Bộ Xây dựng quá trình triển khai các dự án nhà ở xã hội vẫn còn gặp những khó khăn, hạn chế. Cụ thể, thiếu quỹ đất để đầu tư xây dựng nhà ở xã hội tại vị trí thuận lợi; nhiều khu công nghiệp được hình thành nhưng chưa bố trí quỹ đất để xây dựng nhà ở cho công nhân; một số địa phương chưa bố trí đủ quỹ đất 20% các khu đô thị mới, các dự án nhà ở thương mại theo quy định dành để xây dựng nhà ở xã hội.

Riêng tại Hà Nội, từ ngày  04/3 – 07/3/2014 Ban Chỉ đạo TW đã phối hợp với UBND Thành phố Hà Nội thực hiện việc kiểm tra quỹ đất 20% tại 12 dự án trên địa bàn. Kết quả kiểm tra sơ bộ cho thấy: Hầu hết các dự án nhà ở và khu đô thị mới trên địa bàn thành phố Hà Nội khi phê duyệt đều quy định dành quỹ đất để xây dựng nhà ở xã hội (có 11/12 dự án dành quỹ đất để xây dựng nhà ở xã hội. Tuy nhiên việc sử dụng quỹ đất để xây dựng nhà ở xã hội phần lớn không đúng mục đích (trong 11 dự án chỉ có 3 dự án triển khai xây dựng nhà ở xã hội; 03 dự án đã cho chuyển đổi sang xây dựng nhà ở tái định cư và 03 dự án cho phép chuyển đổi sang nhà ở thương mại hoặc đấu giá quyền sử dụng đất).

Bên cạnh đó, Bộ Xây dựng cho biết một số cơ chế ưu đãi đầu tư xây dựng nhà ở xã hội (như hỗ trợ đầu tư xây dựng hạ tầng kỹ thuật trong và ngoài hàng rào dự án và hỗ trợ từ nguồn ngân sách địa phương...) chưa được quan tâm đúng mức; mức độ ưu đãi phụ thuộc vào điều kiện của từng địa phương nên chưa thu hút được doanh nghiệp tham gia đầu tư xây dựng nhà ở cho công nhân KCN.

Thực tế cho thấy mới chỉ có một số địa phương, như: Đà Nẵng, Thanh Hóa, Bắc Ninh, Thái Nguyên… quan tâm và có chính sách hỗ trợ cụ thể cho các chủ đầu tư dự án. Các địa phương khác, kể cả một số thành phố lớn chưa có cơ chế ưu đãi, hỗ trợ cụ thể từ nguồn lực của địa phương đối với các nhà đầu tư nhằm thu hút các doanh nghiệp tham gia xây dựng nhà ở xã hội, do đó số lượng nhà đầu tư tham gia xây dựng nhà ở xã hội, đầu tư xây dựng nhà ở cho thuê còn rất hạn chế.

Mặc dù đã có các quy định của Chính phủ (Nghị quyết 02/NQ-CP) và của Bộ Xây dựng (Thông tư 02/2013/TT-BXD, Thông tư 07/2013/TT-BXD…) liên quan đến việc đơn giản hóa và rút gọn trình tự, thủ tục lập, thẩm định, phê duyệt quy hoạch xây dựng và dự án đầu tư; thủ tục chấp thuận đầu tư; cho phép chuyển đổi cơ cấu dự án…Tuy nhiên, việc tổ chức triển khai thực hiện ở một số địa phương còn chậm, chưa tạo điều kiện thuận lợi cho các chủ đầu tư triển khai dự án mới cũng như thực hiện việc chuyển đổi, cơ cấu lại dự án.