Nhà ở cho người nghèo: "Liệu chúng ta có đang quay về thời bao cấp?"

Trong Chương trình “Dân hỏi-Bộ trưởng trả lời”, ngày 19/10, Bộ trưởng Trịnh Đình Dũng đã dành toàn bộ thời gian để trả lời những câu hỏi của người dân về chính sách nhà ở cho người nghèo, người thu nhập thấp.

Từ trước đến nay, người dân chỉ nghe nói nhiều đến vấn đề nhà ở cho người có thu nhập thấp tại các thành phố lớn, vậy ngoài vấn đề nhà ở cho người dân thành phố, liệu Bộ trưởng có quan tâm đến nhà ở cho người dân vùng bão lũ không?

Tôi khẳng định Đảng và Nhà nước luôn quan tâm đến các chính sách về nhà ở cho người dân, đặc biệt với người nghèo không phân biệt ở nông thôn, thành thị. Trong chiến lược nhà ở quốc gia giai đoạn 2011-2020 được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tháng 11/2011 đã khẳng định quan điểm mới về phát triển nhà ở là trách nhiệm của Nhà nước, xã hội và người dân.

Trên thực tế trong nhiều năm qua, Nhà nước luôn dành một nguồn ngân sách đáng kể trong khi ngân sách của chúng ta còn hạn hẹp để hỗ trợ các chương trình nhà ở nông thôn, chương trình chúng ta thấy thành công nhất gần đây là Chương trình nhà ở 167, hỗ trợ nhà ở cho hơn 500.000 hộ nghèo (đã kết thúc) và đang chuẩn làm giai đoạn 2 của chương trình với khoảng trên 500.000 hộ nữa...

Rồi các chương trình nhà ở cho người có công, cho vùng ngập lụt như Đồng bằng Sông Cửu Long và vùng ngập lũ Miền Trung. Đối với Đồng bằng Sông Cửu Long, chúng ta đã giải quyết 2 giai đoạn với khoảng 200.000 hộ. Hiện nay, tại Miền Trung Thủ tướng Chính phủ đã thực hiện đại trà với 40.000 hộ dân nghèo được hỗ trợ để xây nhà tránh lũ. Bộ Xây dựng đang phối hợp với 14 tỉnh miền trung để thực hiện và cố gắng để hoàn thiện chương trình vào năm 2016.

Với những người công nhân nghèo, có lẽ suốt đời không bao giờ dám mơ sở hữu một căn nhà tử tế. Vậy Bộ Xây dựng đã có giải pháp nào cho họ hay không?

Khi tôi ở địa phương cũng như khi tôi giữ chức Bộ trưởng Bộ Xây dựng, tôi đã dành nhiều thời gian đến thăm những khu nhà ở của người dân lao động, đặc biệt là những khu trọ của công nhân tại các khu công nghiệp và tôi rất hiểu khó khăn của họ. Những người tạo ra sản phẩm chính của thời kỳ công nghiệp hóa hiện đại hóa, tạo sự tăng trưởng và phát triển của đất nước nhưng mà họ đang chịu nhiều khó khăn, đặc biệt là khó khăn về nhà ở.

Với trách nhiệm là cơ quan của Chính phủ phụ trách về trách nhiệm phát triển nhà ở, Bộ Xây dựng đã cùng với các ban ngành Trung Ương phụ trách chính sách và đề xuất với Chính phủ và đã được Chính phủ ban hành nhiều chính sách quan trọng, trong đó bao gồm chiến lược nhà ở giai đoạn 2011-2020, trong đó khẳng định chúng ta không chỉ phát triển nhà ở thị trường mà còn phát triển cả nhà ở xã hội để đáp ứng nhu cầu của những người không có khả năng thanh toán theo giá thị trường.

Cụ thể hóa chiến lược này, Nghị định 188 của Chính phủ đã và đang thực hiện, trong khi đó có Luật nhà ở dự thảo sẽ trình Quốc hội thông qua Kỳ họp thứ 8 với một chương riêng về phát triển nhà ở xã hội.

Như vậy, thay vì xóa bỏ bao cấp về nhà ở như trong Luật nhà ở 2003 nay chúng ta đã phát triển nhà ở theo cơ chế thị trường, đồng thời phát triển nhà ở xã hội. Trong đó vai trò của nhà nước quan trọng trong việc hỗ trợ. Điều này, hoàn toàn phù hợp với Hiến pháp 2013 là quyền có chỗ ở của người dân, phù hợp với các quan điểm của Đảng về giải quyết mối quan hệ tăng trưởng và phát triển…

Tôi tin rằng, khi Chính sách và Luật được ban hành, cộng với sự vào cuộc quyết liệt của Chính phủ và các địa phương, chúng ta sẽ từng bước giải quyết nhu cầu nhà ở của những người có thu nhập thấp.

Bộ trưởng nói rất hay về vấn đề nhà ở cho người thu nhập thấp nhưng liệu chúng ta có đang quay về thời bao cấp và tạo tâm lý ỷ lại cho người dân không?

Tôi hoàn toàn không nghĩ như vậy. Người dân Việt Nam cần cù, chịu khó, không cam chịu đói nghèo. Người dân luôn muốn vươn lên để làm giàu và đóng góp cho đất nước, nói như vậy không có nghĩa là không có nghĩa họ không cần sự hỗ trợ của Nhà nước.

Với trình độ của nền kinh tế đang ở mức thu nhập trung bình thấp, nếu không có sự hỗ trợ của gia đình, người thân và nhà nước thì người dân khó có thể mua nhà ở đô thị theo giá thị trường. Vì vậy, Nhà nước phải chủ động đề ra các chính sách hỗ trợ, thực tế hiện nay có trên 80% người có nhu cầu về nhà ở cần sự hỗ trợ của Nhà nước.

Nhưng sự hỗ trợ ở đây không phải hỗ trợ trực tiếp bằng tiền, mà hỗ trợ bằng tiền sử dụng đất, bằng chính sách tín dụng cho người dân vay với lãi suất thấp, và hỗ trợ bằng chính sách thuế như giảm thuế đầu ra…

Giá nhà ở qua đó sẽ giảm xuống, tăng cầu sẽ có nhiều người mua nhà, làm nhà. Cùng một lúc chúng ta vừa giải quyết được nhu cầu nhà ở của người dân và góp phần giải quyết khó khăn của nền kinh tế. Những ngành liên quan đến xây dựng, liên quan đến nhà ở sẽ hồi phục, chắc chắn nền kinh tế của chúng ta sẽ trở lại và các nhu cầu về xã hội sẽ từng bước để giải quyết.