Giao quyền điều tra cho Kiểm ngư, Thuế, UBCK: Nên hay không?

Theo chương trình kỳ họp Quốc hội, ngày 27/5, Bộ trưởng Bộ Công an Trần Đại Quang, thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ trình bày Tờ trình dự án Luật Tổ chức cơ quan điều tra hình sự. Chủ nhiệm Ủy ban tư pháp của Quốc hội Nguyễn Văn Hiện trình bày Báo cáo thẩm tra dự án Luật Tổ chức cơ quan điều tra hình sự.

Một trong những điểm đáng chú ý là dự thảo đã đề xuất giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra cho Kiểm ngư, cơ quan Thuế, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước (UBCK) để Quốc hội cho ý kiến, vì đang có 2 luồng quan điểm về nội dung này.

Không nên

Tờ trình số 70/TTr-CP của Chính phủ về dự án Luật Tổ chức cơ quan điều tra hình sự cho biết, trong quá trình xây dựng dự án Luật, có hai loại ý kiến khác nhau về bổ sung giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra cho các cơ quan Kiểm ngư, UBCK và cơ quan Thuế.

Cụ thể, loại ý kiến thứ nhất đề nghị giữ nguyên như quy định của pháp luật hiện hành về các cơ quan được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra, không bổ sung quyền điều tra cho 3 cơ quan trên, vì Kết luận số 92-KL/TW ngày 12/3/2014 của Bộ Chính trị về việc tiếp tục thực hiện Nghị quyết số 49-NQ/TW ngày 02/6/2005 của Bộ Chính trị về Chiến lược cải cách tư pháp đến năm 2020 chưa chỉ đạo về các cơ quan này.

Cũng liên quan đến đề xuất trên, Báo cáo số 2656/BC-UBTP13 của Ủy ban Tư pháp thẩm tra dự án luật cho biết, một số ý kiến đề nghị giữ nguyên như quy định của pháp luật hiện hành về các cơ quan được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra vì cho rằng, các cơ quan được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra hiện nay thường có địa bàn hoạt động ở vùng sâu, vùng xa, biên giới, hải đảo.

Trong khi đó, hoạt động của các cơ quan Thuế, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước chủ yếu tại trụ sở cơ quan, kiểm tra vụ việc trên giấy tờ, tài liệu, khi phát hiện vụ việc có dấu hiệu tội phạm thì có thể chuyển ngay hồ sơ cho Cơ quan điều tra chuyên trách nên không cần thiết phải giao thẩm quyền tiến hành một số hoạt động điều tra cho các cơ quan này.

Đối với cơ quan Kiểm ngư, mặc dù có địa bàn hoạt động trên biển nhưng trên địa bàn này cũng có lực lượng Cảnh sát biển, Bộ đội biên phòng nên cũng cần cân nhắc việc bổ sung Kiểm ngư là cơ quan được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra.

Kiểm ngư Việt Nam

Nên

Theo tờ trình của Chính phủ, những ý kiến đồng tình giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra cho 3 cơ quan trên cho rằng việc bổ sung là cần thiết vì tình hình vi phạm pháp luật trong lĩnh vực thủy sản trên biển, thuế, chứng khoán ngày càng gia tăng, thủ đoạn ngày càng tinh vi.

Chính vì vậy việc bổ sung quy định Kiểm ngư, UBCK và cơ quan Thuế là cơ quan được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra sẽ huy động được sức mạnh tổng hợp tham gia đấu tranh phòng, chống tội phạm, nhất là ở những lĩnh vực có tính chất đặc thù như thủy sản trên biển, thuế, chứng khoán.

Kinh nghiệm của các nước cho thấy những cơ quan này đều được giao thẩm quyền điều tra. Mặt khác, việc giao cho các cơ quan này thẩm quyền điều tra ban đầu còn góp phần giảm tải ở các cơ quan điều tra chuyên trách.

Về vấn đề này, Ủy ban Pháp luật của Quốc hội cho biết, một số ý kiến nhất trí với đề nghị bổ sung quy định giao thẩm quyền điều tra cho Kiểm ngư, cơ quan Thuế, UBCK vì đây là những cơ quan thuộc các lĩnh vực đặc thù có số vụ vi phạm pháp luật ngày càng gia tăng, phức tạp.

Hiện nay, các cơ quan này chỉ có chức năng thanh tra các vụ việc và nếu phát hiện có dấu hiệu tội phạm thì chuyển cho cơ quan điều tra chuyên trách. Trong nhiều trường hợp, hoạt động này không đủ sức ngăn chặn, xử lý và răn đe tội phạm.

Nếu cơ quan Thuế, UBCK, Kiểm ngư được giao nhiệm vụ thu giữ, tạm giữ và bảo quản vật chứng, tài liệu liên quan trực tiếp giải quyết, xác minh, lấy lời khai ban đầu, trưng cầu giám định khi cần thiết, khởi tố vụ án hình sự và chuyển hồ sơ cho Cơ quan điều tra có thẩm quyền (không tiến hành điều tra toàn diện một vụ án hình sự) thì sẽ kịp thời ngăn chặn, xử lý tội phạm trong các lĩnh vực này.

Riêng đối với cơ quan Kiểm ngư, thực tế cho thấy việc giao cơ quan này là cơ quan tiến hành một số hoạt động điều tra còn góp phần tăng cường vai trò quan trọng thực hiện nhiệm vụ bảo vệ chủ quyền biển đảo.