Hưởng BHXH một lần: Nguyện vọng bức thiết

Báo cáo tại phiên họp Quốc hội (QH) sáng 21-5, Bộ trưởng Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội Phạm Thị Hải Chuyền cho biết việc sửa điều 60 Luật BHXH năm 2014 theo hướng được hưởng BHXH một lần sẽ tạo cơ chế linh hoạt trong chính sách BHXH, đáp ứng nguyện vọng của một bộ phận người lao động (NLĐ).

80% NLĐ hưởng BHXH một lần

Bộ trưởng Phạm Thị Hải Chuyền cho biết Luật BHXH sửa đổi có hiệu lực từ ngày 1-1-2016. Trong đó, điều 60 quy định các trường hợp được hưởng BHXH một lần thu hẹp hơn so với Luật BHXH năm 2006. Một bộ phận NLĐ ở một số tỉnh, TP phía Nam kiến nghị được lựa chọn hưởng BHXH một lần hoặc bảo lưu thời gian đóng BHXH như quy định tại Luật BHXH năm 2006.

Sau khi nghe báo cáo và ý kiến của các bộ, ngành, Chính phủ đề xuất QH xem xét, điều chỉnh điều 60 của Luật BHXH năm 2014 theo hướng trước mắt cho phép NLĐ khi chưa đủ điều kiện về thời gian đóng BHXH để hưởng lương hưu sau 1 năm nghỉ việc, nếu không tiếp tục đóng BHXH thì được lựa chọn hưởng BHXH một lần hoặc tiếp tục bảo lưu thời gian đóng BHXH như quy định của Luật BHXH năm 2006. Nội dung này cũng được xem xét, điều chỉnh tương đồng đối với cả NLĐ tham gia BHXH tự nguyện.

Theo Chủ nhiệm Ủy ban Các vấn đề xã hội của QH Trương Thị Mai, việc thu hẹp điều kiện cho phép hưởng BHXH một lần như điều 60 Luật BHXH năm 2014 là phù hợp với xu hướng chung trên thế giới. Tuy nhiên, tại Việt Nam, theo số liệu thống kê, chính sách BHXH một lần dẫn đến hằng năm, số NLĐ hưởng BHXH một lần gấp 4,4 lần số người hưởng lương hưu hằng tháng, chiếm 80% tổng số người được giải quyết chế độ BHXH.

Trên cơ sở nguyện vọng của một bộ phận NLĐ chỉ làm việc ở khu vực chính thức trong một thời gian ngắn, trong điều kiện sự dịch chuyển lao động từ khu vực phi chính thức sang khu vực chính thức còn chậm, việc làm của NLĐ chưa thật sự bền vững nên ủy ban đề nghị tiếp tục cho phép NLĐ nếu có nguyện vọng thì được nhận lại số tiền đã tham gia BHXH.

Bà Mai cho hay đa số thành viên Ủy ban Các vấn đề xã hội tán thành với đề xuất của Chính phủ. Tuy nhiên, bà Mai lưu ý cần xây dựng lộ trình nâng dần điều kiện hưởng BHXH một lần, giảm dần số người không có lương hưu khi về già. Con số thống kê cho thấy năm 2014, ngân sách phải chi hơn 3.000 tỉ đồng cho khoảng 1,5 triệu người 80 tuổi trở lên không có lương hưu.

Phải để NLĐ có quyền lựa chọn

Trao đổi bên lề QH sáng 21-5, Chủ tịch Tổng LĐLĐ Việt Nam, ông Đặng Ngọc Tùng, khẳng định cần thiết phải sửa điều 60 Luật BHXH 2014 để phù hợp với nguyện vọng của NLĐ. “Thực tế hiện nay cho thấy đời sống NLĐ còn nhiều khó khăn. Sau khi nghỉ việc, họ phải mưu sinh ở khu vực phi kết cấu nên rất cần có một khoản tiền để làm vốn. Vì vậy, họ mới muốn nhận BHXH một lần” - ông Đặng Ngọc Tùng phân tích.

Chủ tịch Tổng LĐLĐ Việt Nam cho biết mỗi năm, NLĐ đóng BHXH là 2,6 tháng lương. Khi nghỉ, họ chỉ nhận được 2 tháng lương nên đã thiệt thòi 0,6 tháng lương. “Với một người đóng BHXH 10 năm thì họ bị thiệt thòi đến 6 tháng lương. Vì hoàn cảnh khó khăn, ốm đau hay bị chủ doanh nghiệp chấm dứt hợp đồng để tuyển lao động trẻ hơn, họ rất khó tìm được việc làm khác. Tiền BHXH là khoản họ có thể làm vốn kiếm sống. Vì thế, cơ quan BHXH phải giải quyết nguyện vọng chính đáng, bức thiết cho NLĐ” - ông đề nghị.

Theo ông Đặng Ngọc Tùng, đa số NLĐ mong muốn có công việc ổn định, đóng BHXH lâu dài để nhận lương hưu, cực chẳng đã họ mới muốn nhận BHXH một lần. “Thời gian tới, Tổng LĐLĐ sẽ đẩy mạnh tuyên truyền cho NLĐ hiểu việc tiếp tục đóng BHXH để hưởng hưu trí có lợi hơn, ổn định cuộc sống khi về già” - ông cho biết.