Nước biển xâm nhập mặn tại đồng bằng sông Cửu Long: Trách nhiệm ba bộ ở đâu?

Ông Nguyễn Văn Thanh cho biết: Diễn biến xâm nhập mặn ở đồng bằng sông Cửu Long hiện nay rất phức tạp, gây bức xúc và lo lắng cho đời sống nhân dân. Tình hình trên làm ảnh hưởng đến sản xuất lúa, và nước sạch cung cấp cho người dân sử dụng, chưa nói đến nước cung cấp cho công nghiệp, sản xuất công nghiệp của vùng. Chính phủ đã họp và chỉ đạo về vấn đề này, nhưng cử tri và nhân dân mong muốn Chính phủ và các bộ ngành phải tích cực, phải cụ thể hơn nữa cho dân yên tâm trong sản xuất và đời sống trong mùa hè thu sắp tới.

Thưa ông, được biết hàng năm nhà nước đầu tư kinh phí cho công tác biến đổi khí hậu rất lớn nhưng thực tế chưa đạt được hiệu quả. Vậy trách nhiệm của các bộ ngành liên quan đến vấn đề này như thế nào trong hiệu quả đầu tư công như thế nào?

Đây là do sự phối hợp thiếu đồng bộ giữa các cơ quan chức năng đặc biệt là các cơ quan chủ trì là Bộ Tài nguyên và môi trường –Bộ Nông nghiệp và phát triển nông thôn-Bộ Kế hoạch và đầu tư. Sự phối hợp thiếu đồng bộ và tính quyết liệt chưa cao, đặc biệt là trong thống nhất quản lý nguồn đầu tư cho khu vực ứng phó với biến đổi khí hậu toàn cầu, cũng như các biện pháp ngăn ngừa mặn hiện nay rất là phân tán. Thành ra vừa làm tốn kém nguồn lực, vừa thiếu tập trung cho nên bây giờ khi nảy sinh ra thì nhiều tỉnh bị ảnh hưởng, làm nguồn lực bị tốn kém rất là lớn. Tôi nghĩ vấn đề này cần phải được rút kinh nghiệm sâu sắc và phải phân công trách nhiệm rõ ràng trong quản lý lưu vực, trong quản lý tài nguyên, trong đầu tư, và trong điều chỉnh quá trình sản xuất.

Quốc hội có đặt ra mục tiêu giữ 3,8 triệu ha đất lúa vì vấn đề an ninh lương thực. Tuy nhiên trước tình trạng xâm nhập mặn như hiện nay thì khó mà có thể giữ được mục tiêu. Vậy theo ông cần có giải pháp nào để đảm bảo an ninh lương thực cũng như đời sống cho dân, thưa ông?

Theo tôi ngoài biện pháp công trình để ngăn ngừa và thích nghi, thì phải áp dụng những thành tựu khoa học vào trong ứng dụng và phát triển. Vì sản xuất lúa và sản xuất nông nghiệp phải thích nghi trong hoàn cảnh khi diễn biến của thiên nhiên như thế nào? phải có điều kiện về kỹ thuật canh tác cũng như mô hình canh tác cho phù hợp để mục tiêu làmcách nào khai thác có hiệu quả cao nhất tiềm năng và lợi thế vùng đó. Còn những vùng không thể chuyển đổi cơ cấu mùa vụ được thì phải có biện pháp ngăn ngừa để đảm bảo cuộc sống cho người dân bằng các biện pháp đầu tư công trình.

Hôm nay (21.3), Bộ Tài nguyên và môi trường có trình Quốc hội về kế hoạch sử dụng đất trong 5 năm tới. Vậy trước tình trạng nước biển xâm nhập mặn như hiện nay liệu kế hoạch trên có khả thi, thưa ông?

Tôi thấy kế hoạch đã có tính toán trên cơ sở khoa học, phát triển nông nghiệp để đảm bảo an ninh lương thực, cũng như thị trường xuất khẩu, công nghiệp, dịch vụ. Tuy nhiên theo tôi trong vấn đề nông nghiệp chúng ta phải quản lý kỹ và khai thác đúng mức, có hiệu quả, khai thác một cách có triệt để gắn với ứng dụng khoa học công nghệ để khai thác một cách bền vững.

Vấn đề này cũng có vướng mắc nhất định, kịch bản biến đổi khí hậu chỉ là một phần nhưng theo tôi quan trọng cần quyết liệt hơn. Sự phối hợp trong điều hành lưu vực sông Mê Kông cũng có kiến nghị với Bộ tài nguyên và môi trường nhiều lần nhưng tổ chức chưa phù hợp với lưu vực sông Mê Kông. Cần có phối hợp với các nước trên thượng nguồn đặc biệt ở Campuchia, Lào, Trung Quốc điều tiết nước trong hệ thống sông Mê Kông hết sức quan trọng, tuyên truyền kỹ thuật của cộng đồng thích nghi với biến đổi khí hậu ở vùng đó.

Vậy, ông có giải pháp như thế nào để kiến nghị với Quốc hội để khắc phục tình trạng xâm nhập mặn hiện nay?

Tôi kiến nghị Quốc hội phải có đầu tư rất tích cực trong năm 2016 để chăm lo người dân yên tâm chăm lo sản xuất, thoát khỏi cảnh khó khăn trong lúc này. Còn về lâu dài thì cần kịch bản điều hành lưu vực sông Mê Kông, có sự phối hợp với phía thượng nguồn, đặc biệt là các nước Lào, Campuchia, Trung Quốc trong điều tiết nước. Ngoài ra kịch bản liên quan đến biến đổi khí hậu toàn cầu cần phải tổ chức thực hiện có lộ trình, dành vốn cho các chương trình đầu tư khoa học công nghệ để khai thác, ứng phó cho kịp thời với biến đổi khí hậu.

Xin cảm ơn ông!