Theo đuổi giấc mơ lọc - hóa dầu

Nhưng, phải đến PTT thì cuộc hôn phối giữa LHD với nắng gió bán đảo Phương Mai mới thành câu chuyện tốn hao giấy mực. Ủng hộ và chống, đấy gần như là hai chiều chủ đạo bao trùm dự án chưa kịp tượng hình này trong năm 2013. Nếu như Bình Định coi cơ hội do PTT mang lại như cánh cửa lớn nhất từ trước đến nay giúp khắc chế thách thức tụt hậu, thì cũng có những thực thể đầy quyền năng của nền kinh tế săm soi nó như là một mối nguy cơ

. Thời điểm Bộ Công thương được ủy nhiệm tập hợp ý kiến trình Chính phủ, từng có bộ, ngành... "thủ thế" bằng cách im lặng. Tập đoàn Dầu khí Việt Nam, địa chỉ mà PTT dự kiến "bắt tay cùng thắng" thậm chí chẳng cần "tế nhị" như thế. PVN, bằng thông điệp gửi qua truyền thông và nhất là bằng công văn số 566/DKVN-CBDK cho thấy ý chí quyết liệt trong việc ngăn chặn cố gắng khai sinh THLHD Nhơn Hội. Từ chỗ xem quy hoạch như "cây gậy" nhất thành bất biến, PVN nhắc nhớ tới sứ mệnh độc tôn của mình đối với "mục tiêu đến 2025 hoàn thành và vận hành 3 trung tâm lọc hóa dầu tại Việt Nam".

"Ngoài công tác đầu tư xây dựng, PVN có trách nhiệm bao tiêu sản phẩm của NMLD Dung Quất và Liên hợp LHD Nghi Sơn cũng như thay mặt Chính phủ thực hiện cam kết với các dự án này. PVN cho rằng việc bổ sung Dự án NMLHD Nhơn Hội sẽ tác động đến cán cân năng lượng, dư thừa nguồn cung tại thị trường nội địa, trực tiếp ảnh hưởng đến khả năng bao tiêu sản phẩm từ LHLHD Nghi Sơn của PVN, làm giảm hiệu quả sử dụng vốn Nhà nước tại NMLD Dung Quất và LHLHD Nghi Sơn"...

Và đề nghị Bộ Công thương xem xét tính khả thi của dự án, tránh tình trạng một số dự án NMLD tại Việt Nam mặc dù được cấp phép nhiều năm nhưng không triển khai do khó khăn về vốn và năng lực các bên tham gia như NMLD Cần Thơ, NMLD Nam Vân Phong".

Chuyên gia kinh tế Phạm Chi Lan nhận xét, lý do không chấp nhận cạnh tranh của PVN có thể xuất phát từ nhu cầu bảo hộ lợi ích doanh nghiệp. Năng lực, hiệu quả đầu tư của PTT là câu hỏi cần được giải đáp nhưng đó là bài toán giữa chủ nhà với nhà đầu tư. Doanh nghiệp cần chấp nhận cạnh tranh. TS Trần Du Lịch kêu gọi: "Phải từ bỏ lối tư duy tự cung tự cấp, kiểu phân chia thị trường theo đơn vị hành chính. Đã đến lúc Việt Nam đi vào thị trường toàn cầu, sản phẩm làm ra không chỉ loay hoay trang trải nhu cầu nội tiêu".

Chủ tịch UBND tỉnh Bình Định Lê Hữu Lộc, khi được hỏi, đã ý nhị: "PVN không gửi văn bản cho chúng tôi. Tuy nhiên, LHD Nhơn Hội là dự án lớn, cần được tiếp cận trên cơ sở lợi ích quốc gia. Tôi có niềm tin sâu sắc rằng quyết tâm của Tập đoàn Dầu khí Thái Lan và lãnh đạo Bình Định sẽ nhận được sự chia sẻ tích cực từ người dân cả nước; sự ủng hộ mạnh mẽ từ Chính phủ cũng như các bộ ngành hữu quan".

Ông Lộc nói thêm về mức độ khả tín của dự án: "Từ 2011 đến nay, chúng tôi làm việc hàng tuần, hàng tháng với nhà đầu tư. Cam kết của PTT được xác nhận ở cấp cao nhất. Nếu không quyết tâm và thực sự nghiêm túc, họ đâu chịu đổ vào đây cả núi công sức, tiền của".

Phó Tổng giám đốc PTT Sukrit Surabotsopon giải thích lý do: "Kế hoạch xây dựng một dự án như vậy đã thành hình trong chiến lược tập đoàn cách đây 5 năm. Ban đầu chúng tôi dự kiến đặt nó ở Thái Lan. Tuy nhiên, trong bối cảnh ASEAN sẽ thành cộng đồng kinh tế thống nhất từ 2015, một cơ sở hướng tới xuất khẩu sao không xây dựng gần thị trường hơn để tiết kiệm chi phí vận chuyển, tận dụng nguồn nhân công giá rẻ? Với vai trò là cửa ngõ ra biển của hành lang kinh tế Đông - Tây, Quy Nhơn - Nhơn Hội chính là địa chỉ chúng tôi tìm kiếm"

Cuộc họp báo hồi tháng 8.2013 là dấu mốc đưa thông tin về dự án đi xa hơn những đồn đoán hậu trường. Một công đôi việc, bởi cũng ở đây, kết quả lựa chọn nhà thầu tư vấn đã được PTT công bố. Không ngạc nhiên khi báo cáo nghiên cứu khả thi được trao tay cho những tên tuổi hàng đầu thế giới: Mc Kinsey & Company (Hoa Kỳ) - tư vấn chiến lược/quản lý dự án; Foster Wheeler (Đức) - tư vấn kỹ thuật; HIS - tư vấn thương mại. "Quý vị sẽ biết nhà tư vấn tài chính vào cuối năm nay.

Chúng tôi có 9 tháng lập dự án khả thi chi tiết. Nếu được phê duyệt, PTT lập tức chuyển sang giai đoạn hoàn tất thiết kế kỹ thuật tổng thể (FEED), thiết kế chi tiết - mua sắm - xây dựng (EPC). Đầu 2020, dự án sẽ cho ra dòng sản phẩm đầu tiên. Nhờ sử dụng công nghệ hiện đại và ưu thế tích hợp lọc - hóa dầu ngay từ đầu, chúng tôi hy vọng tạo ra sản phẩm đủ khả năng cạnh tranh với các trung tâm LHD ở Hàn Quốc, Singapore"- ông Sukrit Surabotsopon thông báo trong lần đầu ra mắt công chúng.

Guồng máy đang chạy đều. Phía Bình Định ngoài việc dọn sẵn 2.000 ha đất sạch ở khu công nghiệp, khu phi thuế quan KKT Nhơn Hội; chuẩn bị môi trường đầu tư, hạ tầng kỹ thuật; thúc đẩy liên kết đào tạo giữa Đại học Quy Nhơn với Đại học Prince of Songkla (Thái Lan), giữa Trung tâm Quốc tế Khoa học và giáo dục liên ngành của GS Trần Thanh Vân với các cơ sở đào tạo lớn của cả nước... PTT cũng sốt sắng không kém: Báo cáo dự án lên Bộ Năng lượng Thái Lan nhằm tranh thủ ủng hộ từ Chính phủ nước này; tiếp xúc, mời gọi đối tác chiến lược từ Nga, Nhật Bản, Hàn Quốc, Trung Đông...

Đầu tháng 11.2013, Rosneft (tập đoàn dầu khí lớn của Nga, mỗi năm chế biến tới 250 triệu tấn dầu, lợi nhuận gần 3 tỉ USD) đã tìm đến Quy Nhơn thảo luận cơ hội đầu tư. Đại diện Rosneft, ông Igor Soglayev, cho rằng dự án THLHD Nhơn Hội là hoàn toàn khả thi và Rosneft thực sự mong muốn làm một trong những đối tác chiến lược của PTT. Điều các nhà đầu tư Nga còn chờ đợi là sự minh bạch về chính sách ưu đãi và mức độ cải thiện nhiều hơn về hạ tầng kinh tế - xã hội.