Thúc đẩy cơ chế hợp tác cấp cao Đông Á

Trong khuôn khổ Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN 48 và các Hội nghị liên quan, ngày 6/8 tiếp tục diễn ra các Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN+3 (Trung Quốc, Nhật Bản và Hàn Quốc), Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao của các nước tham gia Cấp cao Đông Á lần thứ 5 (EAS FMM-5) và Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao Diễn đàn Khu vực ASEAN lần thứ 22 (ARF-22). Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Bình Minh tham dự các Hội nghị trên.

Tại Hội nghị ASEAN+3, các Bộ trưởng nhấn mạnh hợp tác ASEAN+3 là khuôn khổ chính thúc đẩy hợp tác, liên kết khu vực, hướng tới mục tiêu lâu dài là xây dựng cộng đồng Đông Á.

Các Bộ trưởng nhất trí tiếp tục triển khai Kế hoạch Công tác ASEAN+3 giai đoạn 2013-2017 cũng như các khuyến nghị của Nhóm Tầm nhìn Đông Á II, tập trung vào các lĩnh vực như: Thương mại, đầu tư, tài chính, du lịch, giáo dục, môi trường, biến đổi khí hậu, quản lý thiên tai, năng lượng, doanh nghiệp vừa và nhỏ, thanh niên, khoa học kỹ thuật, truyền thông, y tế, công vụ và xóa đói giảm nghèo, văn hóa và giao lưu nhân dân.

Tại Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao EAS lần thứ 5, các Bộ trưởng khẳng định Cấp cao Đông Á là diễn đàn của các nhà lãnh đạo để thảo luận các vấn đề chiến lược, liên quan đến hòa bình, an ninh và phát triển ở khu vực và là diễn đàn quan trọng hàng đầu trong cấu trúc khu vực đang định hình.

Theo đó, các Bộ trưởng nhất trí cần tăng cường EAS, trong đó cần có cơ chế triển khai các quyết định của Lãnh đạo cấp cao.

Các Bộ trưởng nhấn mạnh sự cần thiết gia tăng liên kết và kết nối khu vực, trong đó sớm hoàn tất đàm phán Hiệp định Đối tác kinh tế toàn diện khu vực (RCEP); tiếp tục đẩy mạnh hợp tác trong 6 lĩnh vực ưu tiên là năng lượng, giáo dục, tài chính, y tế, môi trường và kết nối ASEAN; đồng thời chú trọng hơn thúc đẩy hợp tác biển, quản lý thiên tai, chống khủng bố và chủ nghĩa Hồi giáo cực đoan, an ninh mạng.

Các Bộ trưởng nhất trí sẽ ra Tuyên bố Kỷ niệm 10 năm EAS tại Hội nghị Cấp cao Đông Á lần thứ 10 được tổ chức tại Kuala Lumpur vào tháng 11/2015.

Còn tại Diễn đàn Khu vực ASEAN (ARF) lần thứ 22, các Bộ trưởng nhấn mạnh tầm quan trọng của ARF trong cấu trúc khu vực; khẳng định ARF là diễn đàn hàng đầu về đối thoại và hợp tác về chính trị-an ninh, xây dựng lòng tin và ngoại giao phòng ngừa, góp phần bảo đảm hòa bình và an ninh khu vực.

Các Bộ trưởng nhất trí thời gian tới cần nâng cao vai trò của ARF trong xử lý các thách thức an ninh truyền thống và phi truyền thống ở khu vực; đẩy mạnh hợp tác trên các lĩnh vực, nhất là không phổ biến vũ khí hạt nhân, chống khủng bố và tội phạm xuyên quốc gia, an ninh biển, ứng phó thiên tai và cứu trợ nhân đạo và thông qua Kế hoạch công tác và nhiều hoạt động của ARF trong thời gian tới.

Trao đổi về tình hình khu vực và quốc tế, các Bộ trưởng cho rằng tình hình tiếp tục diễn biến phức tạp ở nhiều khu vực, nhất là sự nổi lên của Nhà nước Hồi giáo IS và chủ nghĩa khủng bố cực đoan, tranh chấp chủ quyền lãnh thổ và biển đảo, chạy đua vũ trang; do đó đòi hỏi phải có sự hợp tác chặt chẽ của cộng đồng quốc tế nhằm duy trì hòa bình, ổn định và phát triển. Các Bộ trưởng đã hoan nghênh việc bình thường hóa quan hệ ngoại giao Mỹ-Cuba và thỏa thuận hạt nhân giữa P5+1 với Iran gần đây.

Biển Đông tiếp tục là vấn đề được các nước quan tâm và trao đổi nhiều tại các Hội nghị. Nhiều Bộ trưởng đã tỏ quan ngại về những hoạt động gần đây trên Biển Đông, nhất là việc bồi đắp và xây dựng các đảo, đá; nhấn mạnh tầm quan trọng của việc bảo đảm hoà bình, ổn định, an ninh, an toàn và tự do hàng hải và hàng không; giải quyết hòa bình tranh chấp trên cơ sở luật pháp quốc tế, nhất là Công ước Liên Hợp Quốc về Luật Biển 1982 (UNCLOS 1982); thực hiện kiềm chế; không sử dụng vũ lực hoặc đe dọa sử dụng vũ lực; kêu gọi thực hiện đầy đủ và hiệu quả Tuyên bố ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC) và sớm đạt được Bộ Quy tắc ứng xử ở Biển Đông (COC).

Phát biểu tại các Hội nghị, Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Phạm Bình Minh đánh giá cao những tiến triển đạt được; đề xuất một số biện pháp nhằm tăng cường hơn nữa vai trò của tiến trình ASEAN+3, EAS và ARF đối với hòa bình, an ninh và phát triển ở khu vực Đông Á.

Phó Thủ tướng nhấn mạnh các diễn đàn ASEAN+3, EAS và ARF cần phát triển theo hướng thúc đẩy hợp tác sâu rộng, phù hợp với tính chất của từng diễn đàn và trên cơ sở bảo đảm vai trò trung tâm của ASEAN, góp phần xử lý những thách thức an ninh ở khu vực, thúc đẩy liên kết và kết nối ở khu vực. Phó Thủ tướng đề nghị các Đối tác tiếp tục hỗ trợ ASEAN thực hiện các mục tiêu xây dựng cộng đồng sau 2015.

Về vấn đề Biển Đông, Phó Thủ tướng Phạm Bình Minh chia sẻ thông tin về những diễn biến phức tạp hiện nay ở Biển Đông, nhấn mạnh lập trường của Việt Nam và ASEAN về duy trì hòa bình, ổn định và giải quyết các tranh chấp ở Biển Đông. Phó Thủ tướng đề nghị các nước đối tác tiếp tục ủng hộ lập trường cùng các nỗ lực của ASEAN và đóng góp tích cực, xây dựng cho việc thúc đẩy hòa bình, ổn định và quan hệ hữu nghị ở khu vực.

Chiều tối cùng ngày đã diễn ra Lễ Bế mạc Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN lần thứ 48 và các Hội nghị liên quan với các Đối tác. Hội nghị đã thông qua Thông cáo chung Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao lần thứ 48.

* Cũng trong ngày 6/8, bên lề các Hội nghị liên quan tại AMM 48 tại Malaysia, Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Bình Minh đã có một số cuộc tiếp xúc song phương.

Phó Thủ tướng Phạm Bình Minh đã gặp Đại diện cấp cao phụ trách chính sách an ninh và đối ngoại Liên minh châu Âu (EU) Federica Morherini.

Tại cuộc gặp, hai bên bày tỏ vui mừng trước những bước phát triển tích cực của quan hệ Việt Nam-EU sau 25 năm thiết lập quan hệ ngoại giao và việc vừa hoàn tất đàm phán Hiệp định Thương mại Tự do Việt Nam-EU.

Hai bên cũng nhất trí sẽ tiếp tục tăng cường quan hệ đối tác và hợp tác toàn diện Việt Nam-EU cả về song phương và tại các diễn đàn khu vực và quốc tế.

Phó Thủ tướng Phạm Bình Minh đã đề nghị EU sớm hoàn tất quá trình phê chuẩn Hiệp định khung Đối tác và Hợp tác toàn diện (PCA) giữa Việt Nam và EU nhằm tạo khuôn khổ pháp lý cho quan hệ hai bên tiếp tục phát triển mạnh mẽ.

Bà Federica Morherini đánh giá cao vai trò của Việt Nam trong ASEAN, cảm ơn Việt Nam, với vai trò Điều phối viên quan hệ ASEAN-EU, đã hỗ trợ EU tăng cường quan hệ đối tác với ASEAN.

Về vấn đề Biển Đông, hai bên cùng chia sẻ quan ngại về các diễn biến gần đây, nhất là các hoạt động tôn tạo đảo, đá quy mô lớn trên Biển Đông, phá vỡ nguyên trạng, gây mất ổn định, đe dọa an ninh, an toàn hàng hải, hàng không và môi trường sinh thái của khu vực, nhất trí thúc đẩy các bên liên quan không có các hành động làm phức tạp thêm tình hình, giải quyết các tranh chấp bằng các biện pháp hòa bình, trên cơ sở luật pháp quốc tế, trong đó có Công ước Liên Hợp Quốc về Luật Biển 1982, Tuyên bố DOC và tiến tới sớm hoàn thành COC.

* Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Bình Minh cũng đã có cuộc tiếp xúc với Bộ trưởng Ngoại giao Australia Julie Bishop.

Tại cuộc gặp, Phó Thủ tướng Phạm Bình Minh đề nghị hai bên tiếp tục phối hợp chặt chẽ, đề ra các biện pháp cụ thể nhằm phát huy tiềm năng hợp tác giữa hai nước, tăng cường trao đổi đoàn cấp cao.

Bộ trưởng Ngoại giao Australia khẳng định coi trọng mối quan hệ hữu nghị và hợp tác với Việt Nam; nhất trí hai bên cần tăng cường hợp tác, trao đổi đoàn cấp cao và các cấp, đồng thời phát huy hiệu quả các cơ chế hợp tác song phương hiện có nhằm đưa quan hệ hợp tác đối tác toàn diện giữa hai nước ngày càng phát triển, đáp ứng được lợi ích thiết thực của nhân dân hai nước.