Xăng giảm sâu, cước taxi chưa nhúc nhích!

Ngày 18-2, Bộ Công Thương có văn bản yêu cầu các doanh nghiệp (DN) kinh doanh xăng dầu giảm giá xăng và giữ nguyên giá các mặt hàng dầu. Lần giảm này đã đưa giá xăng về mức thấp nhất kể từ tháng 7-2009, còn khoảng 13.800 đồng/lít xăng RON 92. Dù vậy giá cước taxi hiện vẫn bằng thời điểm giá xăng khoảng 16.000 đồng/lít.

Giảm giá cước nhỏ giọt

Thời điểm 4-1, khi giá xăng còn khoảng 16.000 đồng/lít, Sở Tài chính TP.HCM đã yêu cầu các DN vận tải kê khai lại giá cước. Hầu hết DN taxi, DN vận tải tuyến cố định đều kê khai giảm giá đúng tiến độ với mức giảm 300-500 đồng/km. “Giá xăng dầu chiếm khoảng 30% trong cơ cấu giá cước của DN, tùy vào loại xe sử dụng. Thời điểm giữa tháng 1-2016, giá cước taxi của các hãng đã tương ứng với giá xăng dầu” - Sở Tài chính đánh giá.

Đến ngày 19-1 và ngày 3-2, giá xăng tiếp tục giảm hai lần, Sở Tài chính đã có văn bản yêu cầu DN kê khai lại giá cước cho phù hợp. Do đợt nghỉ tết kéo dài nên hạn chót kê khai lại của DN được kéo dài đến ngày 19-2. Tuy nhiên, vì chiều 18-2 giá xăng tiếp tục giảm sâu nên Sở đã yêu cầu DN kê khai lại giá tương ứng với hạn chót là ngày 23-2. Dự kiến mức giảm mà các DN kê khai trong đợt này sẽ là 500-600 đồng/km.

Độc quyền nên giá cao

Theo chuyên gia kinh tế Nguyễn Minh Phong, giá cước vận tải thường giảm không tương ứng với mức độ giảm của giá xăng dầu vì các DN đều tính theo lợi nhuận “cơ hội”. Mỗi khi giá xăng giảm, các DN cố tình trì hoãn giảm cước để tăng lợi nhuận. “Điều này cho thấy ít nhiều có sự liên kết độc quyền giữa các DN. Rõ ràng cơ chế quản lý hiện có vấn đề; luật còn lỏng lẻo, cụ thể như quy định các DN kê khai giá, đăng ký giá và thực hiện theo đúng giá đã kê khai. Do đó cần có quy định trong bao lâu DN phải điều chỉnh lại giá, đăng ký giá mới và giá này phải hợp lý. Cùng đó, cần có sự kiểm soát chống lại việc liên kết độc quyền, công bố giá cước taxi thường xuyên để người tiêu dùng có sự chọn lựa” - ông Phong nói.

Các chuyên gia chuyên ngành còn chỉ ra rằng các hãng taxi có những chiêu né giảm giá cước như viện dẫn việc thay đồng hồ tốn nhiều chi phí; chỉ giảm giá cước khi hành trình từ 30 km trở lên… Nhưng tựu trung các ý kiến cùng cho rằng yếu tố độc quyền ảnh hưởng lớn tới giá cước taxi. “Hà Nội có rất nhiều hãng taxi cạnh tranh nhau nên giá cước taxi trong tháng 1 từ 11.000 đồng/km đến 15.000 đồng/km. Còn tại TP.HCM, Mai Linh và Vinasun là hai hãng chiếm thị phần lớn nhất. Giá cước taxi Mai Linh và Vinasun sau lần điều chỉnh vào tháng 1 hiện vẫn là 15.000 đồng/km (taxi bốn chỗ) và 17.000 đồng/km (taxi bảy chỗ)” - một chuyên gia phân tích.

Đã tới lúc kiểm soát chặt

Theo ông Nguyễn Anh Tuấn, Cục trưởng Cục Quản lý giá (Bộ Tài chính), hiện công tác quản lý nhà nước về giá đã được quy định cụ thể tại Luật Giá. Nguyên tắc quản lý giá cước vận tải là theo cơ chế thị trường; tôn trọng quyền tự định giá, cạnh tranh về giá của tổ chức, cá nhân sản xuất, kinh doanh theo quy định của pháp luật. Vấn đề đặt ra là cơ quan có thẩm quyền tại địa phương, các bến xe, các DN vận tải phải thực hiện nghiêm túc việc tiếp nhận kê khai giá và công khai, niêm yết các mức giá để người tiêu dùng được lựa chọn.

Về phần mình, Bộ Tài chính và Bộ GTVT đã nhiều lần có văn bản chỉ đạo các địa phương theo dõi sát diễn biến giá xăng dầu để kiểm tra, yêu cầu các DN vận tải kê khai giá cước vận tải phù hợp với xu hướng giảm giá nhiên liệu. Hiện liên bộ đang xin ý kiến để sửa đổi, bổ sung Thông tư liên tịch số 152/2014. Trong đó đưa ra quy định buộc các DN vận tải phải kịp thời giảm giá cước phù hợp với diễn biến giảm của chi phí nhiên liệu.

“Cụ thể, khi nhiên liệu đầu vào giảm từ 20% trở lên so với giá nhiên liệu tại thời điểm kê khai liền kề trước thì tối đa trong vòng năm ngày sau đó DN vận tải phải thực hiện kê khai hoặc thông báo giảm giá cước với mức giảm phù hợp” - ông Tuấn nói.