Thu phí tự động không dừng: Chưa thể thở phào!

Ngày 1/8/2022 chứng kiến một bước ngoặt của ngành giao thông qua việc triển khai thu phí tự động không dừng (ETC) trên toàn bộ các tuyến cao tốc trên toàn quốc. Theo tính toán của các chuyên gia kinh tế, việc áp dụng hệ thống thu phí ETC sẽ tiết giảm cho xã hội hàng nghìn tỷ đồng/năm.

Tuy nhiên, Tổng cục Đường bộ Việt Nam cho biết trong tuần đầu thực hiện, toàn bộ 10 tuyến cao tốc trên toàn quốc dừng thu phí thủ công, chỉ thu phí tự động không dừng (ETC), hệ thống đã ghi nhận phát sinh hơn 83.000 lỗi.

Trong đó, tuyến cao tốc TPHCM - Long Thành - Dầu Giây có hơn 37.500 lỗi; cao tốc Đà Nẵng - Quảng Ngãi gần 1.800 lỗi, cao tốc Nội Bài - Lào Cai có hơn 6.200 lỗi, cao tốc Cầu Giẽ - Ninh Bình hơn 33.600 lỗi... Tính chung, tỷ lệ giao dịch bị lỗi chiếm khoảng 20% tổng số giao dịch.

Thống kê của Tổng cục Tổng cục Đường bộ Việt Nam cũng cho thấy, các lỗi chiếm tỷ lệ cao nhất là tài khoản giao thông không đủ tiền, chiếm hơn 80%; tiếp theo là các lỗi tài khoản không hợp lệ, chưa kích hoạt thẻ…

Tổng cục Đường bộ Việt Nam cho biết, tuy đã được dự kiến các lỗi này trong phương án xử lý tình huống và diễn tập trước đó, nhưng trong ngày đầu tiên vận hành hệ thống ETC hoàn toàn, các đơn vị vẫn gặp lúng túng, không ứng phó kịp thời các tình huống thực tế phát sinh, dẫn đến ùn ứ giao thông.

Ghi nhận tại Trạm thu phí Tuý Loan-Km4 thuộc tuyến cao tốc Đà Nẵng - Quảng Ngãi, nhiều xe xếp hàng dài chờ đợi. Nhỏ có, to có, nhiều xe phải dừng chờ qua trạm. Không ít xe "ngậm ngùi" quay đầu. Tình huống phát sinh liên tục khiến hệ thống máy quét thẻ gặp lỗi. Nhân viên của trạm nhễ nhại mồ hôi làm việc hết công suất.

Tuyến cao tốc TP.HCM - Long Thành - Dầu Giây trong ngày đầu khai trương dịch vụ thu phí không dừng toàn tuyến cũng chỉ ghi nhận tỷ lệ ETC qua trạm Long Phước trên cao tốc TP.HCM - Long Thành - Dầu Giây đạt vỏn vẹn 30%. Thậm chí có hiện tượng "chạy" doanh số dán thẻ định danh khiến chủ phương tiện, xe không qua trạm vẫn bị trừ tiền, sự cố về thanh toán… gây nhiều bức xúc.

Ông Hồ Trọng Vinh, Phó Tổng giám đốc Công ty Thu phí tự động VETC cho hay nguyên nhân chính dẫn đến ùn ứ trên tuyến do lượng xe sử dụng ETC chưa cao. Vài ngày gần đây, số xe dùng ETC tăng lên, song vẫn chưa như kỳ vọng, trong khi bình quân xe qua tuyến cao tốc TP.HCM - Long Thành - Dầu Giây đạt 45.000-50.000 ôtô/ngày.

Đại diện VEC cho biết, đầu tuần nên lượng xe lưu thông đông nên xảy ra ùn tắc. Nhiều phương tiện vào cao tốc nhưng vẫn chưa dán thẻ thu phí tự động không dừng ETC.

Tình trạng tương tự tại phía Bắc, đường cao tốc Bắc Giang - Lạng Sơn, cao tốc Nội Bài - Lào Cai cũng xảy ra ùn ứ. Nguyên nhân, do một số tài xế chưa dán thẻ không thể lưu thông, hệ thống quá tải, nhân viên trực hiện thống chưa hỗ trợ được lái xe.

Như vậy, dù thu phí không dừng ETC mang lại hàng loạt lợi ích cho người tham gia giao thông, nhà đầu tư, cơ quan quản lý Nhà nước và toàn xã hội nhưng do triển khai gấp rút, nhiều đơn vị "nước đến chân mới nhảy" nên những bất cập, hạn chế trong hoạt động thu phí ETC được lộ rõ, nhiều tuyến cao tốc chung nỗi lo ùn tắc. Đáng quan ngại, nhiều tuyến cao tốc thu phí ùn ứ kéo dài do tỷ lệ dán thẻ định danh còn thấp, đặc biệt là khu vực phía Nam.

Tình trạng "nước đến chân mới nhảy" khiến những bất cập, hạn chế trong hoạt động thu phí ETC được lộ rõ, nhiều tuyến cao tốc chung nỗi lo ùn tắc.

Do đó, để đảm bảo công tác vận hành hệ thống ETC ổn định, tạo thuận lợi cho chủ phương tiện lưu thông qua trạm thu phí, Tổng cục Đường bộ Việt Nam đã yêu cầu các Nhà cung cấp dịch vụ thu phí: Công ty TNHH thu phí tự động VETC (VETC); Công ty cổ phần Giao thông số Việt Nam (VDTC) khẩn trương thực hiện một số nội dung. Chủ động rà soát, chấn chỉnh không để xảy ra hiện tượng kích hoạt thẻ “ảo” trong thời gian tới; liên hệ với các chủ phương tiện để dán bổ sung thẻ hoặc hủy tài khoản nếu chủ phương tiện không đồng ý sử dụng dịch vụ.

Chủ động rà soát, liên hệ với các chủ phương tiện đã dán thẻ lâu ngày, các trường hợp hay gặp sự cố về nhận diện thẻ để kiểm tra, xử lý kịp thời bảo đảm phương tiện lưu thông thông suốt qua các trạm thu phí.

Hỗ trợ các chủ phương tiện dán thẻ đầu cuối, đặc biệt là các chủ phương tiện có nhu cầu đi vào đường cao tốc. Trong trường hợp chủ phương tiện có nhu cầu dán thẻ nhưng nhà cung cấp dịch vụ kiểm tra xe đã bị kích hoạt trước đó thì đề nghị chủ phương tiện liên hệ với nhà cung cấp dịch vụ đã kích hoạt tài khoản để được hoàn thiện việc dán thẻ.

Nếu chủ phương tiện không đồng ý sử dụng dịch vụ của nhà cung cấp dịch vụ đã kích hoạt tài khoản thì được quyền liên hệ với Nhà cung cấp dịch vụ còn lại để được dán thẻ, mở tài khoản và phải có bản cam kết về việc chủ phương tiện chưa từng đăng ký sử dụng dịch vụ và chưa dán thẻ đầu cuối lên xe (kèm theo giấy tờ chứng minh chính chủ).

Nhà cung cấp dịch vụ có trách nhiệm tra soát và không thực hiện với các trường hợp tài khoản giao thông liên kết Viettelpay hoặc tài khoản đã phát sinh giao dịch ETC tại trạm; bố trí nhân viên trực tổng đài để trả lời khách hàng và hỗ trợ dán thẻ kịp thời.

Định kỳ hàng tuần, nhà cung cấp dịch vụ thu phí tổng hợp danh sách phương tiện chuyển đổi Nhà cung cấp dịch vụ (kèm theo bản chụp cam kết) gửi cho nhà cung cấp dịch vụ thu phí còn lại và Tổng cục Đường bộ Việt Nam sau khi tiếp nhận danh sách.

Nhà cung cấp dịch vụ thu phí tiến hành thủ tục hủy tài khoản trên hệ thống của mình không quá 05 ngày làm việc; Các nhà cung cấp dịch vụ chịu trách nhiệm trước pháp luật nếu để xảy ra sự cố và tranh chấp pháp lý trong quá trình thực hiện các nội dung nêu trên.