Tịch thu tài sản Nga rồi "mắc kẹt": Các nước oằn mình nộp tiền bảo dưỡng, bán không được giữ không xong

Wall Street Journal (WSJ) đưa tin, khoảng hai chục cảnh sát có vũ trang và năm đặc vụ FBI đã có mặt ở bến cảng Falmouth vào một buổi sáng sớm năm ngoái. Họ tiến vào Alfa Nero - siêu du thuyền dài hơn 82 mét được cho là thuộc sở hữu của một ông trùm phân bón người Nga Andrey Grigoryevich Guryev, người  nằm trong danh sách bị Mỹ trừng phạt.

Kể từ đó, chiếc du thuyền trị giá 120 triệu USD (gần 3 nghìn tỷ VND) có chiều dài gần bằng một sân bóng đá và được trang bị bể bơi vô cực có thể biến thành sản nhảy đã mắc kẹt ở quốc đảo Antigua và Barbuda nhỏ bé.

Chi phí bảo dưỡng gần 1 tỷ VND/tuần

Chiếc du thuyền là lời nhắc nhở cho chiến thắng của phương Tây trong cuộc chiến kinh tế đối với Nga. Nhưng nó đã trở thành cơn ác mộng đối với quốc đảo chỉ 93.000 dân.

Những người đóng thuế ở quốc gia này hiện đang phải trả chi phí cố định là 28.000 USD/tuần (tương đương gần 700 triệu VND) để bảo trì con thuyền trong đó gồm tiền lương của một thuyền trưởng người Ý và 2000 USD/ngày cho chi phí dầu diesel giúp duy trì hoạt động của máy điều hòa không khí.

Nếu tắt các máy này, nấm mốc sẽ lây lan khắp tàu chỉ trong 48 giờ và có khả năng làm hỏng phần nội thất làm bằng gỗ cứng và các bức tranh trên tàu.

Kể từ khi Nga phát động chiến dịch quân sự đặc biệt ở Ukraine, phương Tây đã triển khai nỗ lực chưa từng có nhằm gây áp lực lên Moscow, bao gồm việc phong tỏa ước tính khoảng 58 tỷ USD các tài sản của các nhà tài phiệt Nga như du thuyền, biệt thự và nhiều khoản đầu tư.

Động lực ban đầu của hành động này là khiến các nhà tài phiệt Nga không thể tiếp cận được tài sản của họ và dần dần tịch thu vĩnh viễn các tài sản này. Tuy nhiên, việc đóng băng một tài sản không trao cho chính quyền các nước quyền sở hữu và quyền bán các tài sản này ngay lập tức.

Trong nhiều trường hợp, viễn cảnh tịch thu vĩnh viễn tài sản chỉ xảy ra sau những nỗ lực pháp lý hết sức phức tạp nhằm chứng minh chủ tài sản đã phạm tội. Đây là một quá trình có thể mất tới nhiều tháng hoặc nhiều năm.

Gánh nặng duy trì tài sản

Các nước châu Âu đã tiến hành hơn 300 cuộc điều tra hình sự chống lại những người Nga có trong danh sách trừng phạt. Bộ Tư pháp Mỹ có một đội ngũ gồm 50 quan chức phụ trách các vụ án hình sự mà họ hy vọng sau này có thể kiếm được hàng trăm triệu USD bằng cách bán tài sản của Nga bị tịch thu rồi chuyển giao để giúp tái thiết Ukraine.

Cho đến nay, tổng số tài sản mà Mỹ chuyển giao cho Ukraine mới chỉ là 5,4 triệu USD. Trong khi đó, Anh và Liên minh châu Âu (EU) chưa biến bất cứ tài sản đóng băng nào thành tiền.

Trên thực tế, những người nộp thuế thường phải gánh chịu những hóa đơn đắt đỏ để duy trì các du thuyền và biệt thự cao cấp mà không ai được phép sử dụng trong khi các lệnh trừng phạt vẫn được áp dụng.

Những nỗ lực bỏ qua các thủ tục pháp lý để bán được các tài sản này đang trở nên khó khăn tại các tòa án phương Tây.

Đầu năm nay, chính phủ Antigua cho rằng con tàu Alfa Nero sẽ gây rủi ro cho bến cảng của mình nếu như một cơn bão chẳng may đánh chìm nó. Vì vậy, nước này đã thông qua luật mới và tịch thu hoàn toàn con tàu.

Mùa hè vừa qua, Antigua đã cố gắng bán con tàu cho cựu giám đốc điều hành Google Eric Schmidt với giá 67 triệu USD. Tuy nhiên thương vụ không thành công và nước này hiện đang cố gắng bán cho một người mua mới.

Vấn đề tương tự tại Ý

Tại Ý, các quan chức thực thi pháp luật đã tịch thu ít nhất 4 du thuyền và 20 ngôi nhà sang trọng cũng như ô tô, các tác phẩm nghệ thuật và nhiều đồ vật khác kể từ mùa xuân năm 2022.

Chính phủ Ý năm ngoái đã dành 13,7 triệu euro để trang trải chi phí bảo trì khẩn cấp cho các tài sản như du thuyền và biệt thự. Các quan chức Ý cho biết con số thực tế cao hơn rất nhiều.

Một quan chức Ý chỉ ra: "Vấn đề của chúng tôi nằm ở những chiếc du thuyền. Nếu chiến sự ở Ukraine tiếp tục kéo dài thì chi phí vận hành những chiếc du thuyền có thể vượt qua giá trị thực tế của chúng."

Benjamin Maltby, luật sư tại Keystone Law cho biết, việc bán một chiếc du thuyền bị trừng phạt cũng khó khăn. Nhiều người mua không thích một chiếc thuyền đã qua sử dụng vì sợ nó có thể bị chủ ban đầu thu hồi khi đi vào các khu vực pháp lý khác.

Ông Andrew Adams, cựu giám đốc lực lượng đặc nhiệm KleptoCapture thuộc Bộ Tư pháp Mỹ, cho biết có một thị trường dành cho du thuyền, nhưng "chúng tôi phải cẩn thận để đảm bảo rằng mình đang giữ được giá trị của những chiếc thuyền này".