Tiến sĩ Đặng Quang Huy nói về kỹ thuật phẫu thuật cực khó "chỉ Việt Nam và Trung Quốc làm chủ" cùng nỗ lực tiên phong vì trẻ mắc bệnh tim bẩm sinh

Tiến sĩ, Bác sĩ Đặng Quang Huy - Phó Giám đốc Trung tâm Tim mạch - Bệnh viện ĐKQT Vinmec Times City đã có những chia sẻ xung quanh việc triển khai kỹ thuật khó này giúp mang lại nhiều lợi ích cho người bệnh, nhất là với các bệnh nhân nhi.

- Kỹ thuật nội soi toàn bộ cho bệnh nhi mắc tim bẩm sinh mang lại lợi ích rất lớn cho người bệnh, nhưng vì sao không nhiều trung tâm tim mạch trên thế giới áp dụng kỹ thuật này, thưa bác sĩ?

Bác sĩ Đặng Quang Huy: Hiện nay, trên toàn Thế giới không có nhiều nước và nhiều trung tâm áp dụng kỹ thuật nội soi toàn bộ cho bệnh nhi mắc tim bẩm sinh bởi đây là một kỹ thuật khó, lại đòi hỏi sự tỷ mẩn, cẩn thận rất cao. Đa số các nước phát triển như Mỹ và các nước châu Âu họ tập trung vào phẫu thuật nội soi bằng robot cho nhiều ca người lớn - bởi đây là một phương pháp với kỹ thuật mang lại hiệu quả cao. Còn với các bệnh nhi thì phẫu thuật nội soi robot khó triển khai hơn vì mỗi cánh tay robot cồng kềnh và rất to, trong khi cơ thể của bệnh nhi nhỏ, mạch máu bé, nên những cánh tay robot khó có thể tiếp cận triển khai phẫu thuật mà đòi hỏi phải có sự khéo léo và tỉ mẩn của những phẫu thuật viên với bàn tay linh hoạt, độ chính xác rất cao.

Trên thế giới, kỹ thuật nội soi toàn bộ cho bệnh nhi mắc tim bẩm sinh chỉ có Trung Quốc và Việt Nam đang làm chủ được kỹ thuật chuyên sâu này và triển khai trên các bệnh nhân nhi. Trong Y văn Thế giới cũng mới chỉ có 3-4 bài báo cáo trình bày về nghiên cứu phẫu thuật nội soi toàn bộ về bệnh tim ứng dụng trên trẻ em.

- Bác sĩ có thể cho biết trường hợp bé gái 3 tuổi trên nếu không được phẫu thuật kịp thời có thể để lại những hậu quả như thế nào?

Bác sĩ Đặng Quang Huy: Bệnh lý của bé lần đầu tiên được chẩn đoán chính xác với kết quả siêu âm và chụp cắt lớp tim tại Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Nha Trang.

Cháu bé cân nặng 18kg, có bất thường tim bẩm sinh kết hợp nhiều tổn thương, bao gồm một lỗ thông liên nhĩ lớn và toàn bộ các tĩnh mạch của phổi bên phải đổ không đúng chỗ (đổ về tim phải mà lẽ ra đổ về tim trái). Những bất thường này gây giãn buồng tim của bệnh nhi và tăng áp lực động mạch phổi nhiều, nếu không được mổ sớm sẽ gây xơ hóa phổi và suy tim phải. Bởi vậy, bé dù mới 3 tuổi buồng tim đã giãn to bằng buồng tim của người lớn.

Đây là thời điểm "vàng" để bé can thiệp mang lại hiệu quả cao nhất. Bởi chỉ cần với 1 lần phẫu thuật nội soi thành công bé đã có thể trở lại sinh hoạt bình thường như những trẻ khác. Còn nếu mổ muộn hơn, bệnh nhân sẽ có các triệu chứng suy tim và tăng áp lực phổi nặng, khó có thể hồi phục được, phẫu thuật sẽ không mang lại hiệu quả cao và chất lượng sống của bệnh nhân sẽ bị giảm sút.

- Thưa bác sĩ, những thách thức với đội ngũ y bác sĩ trong phẫu thuật trường hợp của bệnh nhi trên là gì?

Bác sĩ Đặng Quang Huy: Sau khi hội chẩn trực tuyến với các chuyên gia tại bệnh viện Vinmec Times City, bệnh nhi được chỉ định thực hiện phẫu thuật nội soi toàn bộ. Phương thức này sẽ mang lại hiệu quả điều trị tốt nhất cho bệnh nhi thay vì phẫu thuật mổ mở hoặc phẫu thuật tim ít xâm lấn như phần lớn cơ sở y tế đang thực hiện.

Trường hợp của bé gái khá phức tạp do bé vẫn đang trong tình trạng viêm phổi - hậu quả của bệnh tim bẩm sinh gây nên, nếu để lâu bé sẽ thường xuyên bị viêm phổi và điều trị kháng sinh ngày càng khó và lâu khỏi. Vì vậy, khi tiến hành phẫu thuật cũng là một thách thức cho các bác sĩ khi giải quyết bài toán điều trị đồng thời cả tim và phổi cho bệnh nhi. Ca phẫu thuật kéo dài 5 tiếng đã thành công.

Sau ba ngày, bệnh nhi đã có thể đi lại và một tuần sau phẫu thuật, bệnh nhi đã có thể chạy nhảy như bình thường. Với phương pháp phẫu thuật nội soi hoàn toàn này, bệnh tim bẩm sinh của bệnh nhi đã được giải quyết, bệnh nhi chỉ cần mổ một lần và sẽ được các bác sĩ hẹn tái khám, kiểm tra định kỳ 3-6 tháng sau đó là 1 năm/lần.

- Bác sĩ có thể phân tích, những ưu điểm mà phương pháp nội soi hoàn toàn mang lại cho các bệnh nhân nhi như thế nào?

Bác sĩ Đặng Quang Huy: Trong thời đại y học phát triển, phẫu thuật nội soi tim đã thực hiện ở một số bệnh viện, tuy nhiên phẫu thuật nội soi toàn bộ ở trẻ nhỏ vẫn luôn là thách thức với các phẫu thuật viên trên Thế giới bởi hai lí do: Thứ nhất, lồng ngực của trẻ rất nhỏ, các thao tác nội soi sẽ rất khó khăn, đòi hỏi phẫu thuật viên phải thành thạo về kỹ thuật nội soi. Thứ hai, mạch máu đùi của trẻ rất nhỏ, khiến cho việc thiết lập tuần hoàn ngoài cơ thể để hỗ trợ cho quá trình mổ tim rất khó khăn. Điều này có nguy cơ tổn thương mạch đùi của trẻ.

Phẫu thuật nội soi tim toàn bộ là phương pháp phẫu thuật tim được thực hiện thông qua những lỗ đục nhỏ trên thành ngực, kích thước của các lỗ này chỉ bằng đầu bút bi hoặc bằng đầu ngón tay, thay vì phải mở ngực như những phương pháp phẫu thuật khác. Sẹo mổ sẽ tương tự phẫu thuật nội soi cắt ruột thừa, nhưng kỹ thuật phẫu thuật tim bằng nội soi toàn bộ phức tạp hơn rất nhiều. Với vết mổ rất nhỏ, bệnh nhi có thể hồi phục rất sớm, thời gian nằm viện ngắn, ít đau, ít nguy cơ chảy máu, tránh được biến dạng lồng ngực do cưa xương ức hoặc phải mở ngực. Đặc biệt hơn là vết sẹo mổ rất nhỏ, có tính thẩm mỹ cao, rất phù hợp với phụ nữ trẻ và trẻ em gái.

Để triển khai được phương pháp nội soi toàn bộ này ở trẻ nhỏ, vai trò của ekip hỗ trợ như gây mê, hồi sức, phục hồi chức năng và chăm sóc hậu phẫu cũng đòi hỏi kinh nghiệm, trình độ, chuyên môn cao. Bên cạnh đó, là việc kết hợp với quy trình kiểm soát nhiễm khuẩn nghiêm ngặt và những trang thiết bị chuyên dụng tiên tiến nhất trong phẫu thuật, đảm bảo ca phẫu thuật diễn ra an toàn, hạn chế tối đa những rủi ro, biến chứng trong và sau mổ.

Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Times City là một trong số ít các đơn vị y tế tại Việt Nam hiện nay có thể đáp ứng toàn bộ các yêu cầu cần thiết cho một cuộc phẫu thuật với nhiều thách thức và khó khăn như vậy

Đáng lưu ý khi tại Bệnh viện, phương pháp nội soi toàn bộ phẫu thuật tim không có chi phí cao hơn so với mổ mở và người bệnh phẫu thuật tim tại Vinmec Times City được hưởng đầy đủ quyền lợi bảo hiểm y tế.

Thành công của ca phẫu thuật đã khẳng định vị thế tiên phong của Vinmec trong lĩnh vực ngoại tim mạch, phẫu thuật nội soi tim tại Việt Nam, mở ra những triển vọng mới trong điều trị cho bệnh nhân nhỏ tuổi mắc các chứng bệnh tim bẩm sinh cần can thiệp sớm.

- Thưa bác sĩ, các bậc phụ huynh cần làm gì để phát hiện sớm bệnh tim cho trẻ, nhằm có sự can thiệp kịp thời ở giai đoạn sớm?

Bác sĩ Đặng Quang Huy: Phương pháp phẫu thuật nội soi toàn bộ được chỉ định cho cả người  lớn và trẻ em bị thông liên nhĩ, thông liên thất, thông sàn liên thất, màng ngăn nhĩ trái, tĩnh mạch phổi đổ bất thường… là những bệnh tim phổ biến và thường gặp nhất. Tuy nhiên, trường hợp mắc bệnh tim bẩm sinh phức tạp nhiều tổn thương đòi hỏi phải phẫu thuật mổ mở.

Bệnh tim bẩm sinh ở trẻ em có một số bệnh lý có biểu hiện không rõ ràng như thông liên nhĩ. Do đó, cha mẹ nếu thấy con mình chơi hay vã mồ hôi, thở nhanh, hay bị viêm nhiễm ở đường hô hấp tái đi tái lại, điều trị lâu khỏi... cần tới các cơ sở y tế để khám sàng lọc bệnh tim bẩm sinh qua siêu âm tim từ đó sẽ có các hướng điều trị tiếp theo.

Xin trân trọng cảm ơn bác sĩ!