TP HCM tăng tốc "thông minh hóa" đô thị

Cuối năm 2017, UBND TP HCM đã công bố đề án tự xây dựng một TP thông minh (smart city) đầu tiên của Việt Nam vào năm 2020. Mục tiêu của đề án là đạt tốc độ tăng trưởng kinh tế bền vững bằng cách phát triển theo hướng kinh tế số, dựa trên tri thức, thực hiện quản lý đô thị hiệu quả, nâng cao chất lượng môi trường sống, làm việc và tăng cường sự tham gia của người dân vào việc quản lý đô thị.

Con người là trung tâm

Năm 2019 vừa qua, chúng ta chứng kiến sự quyết liệt và quyết tâm mạnh mẽ hơn bao giờ hết của toàn bộ máy quản lý, từ cấp lãnh đạo cao nhất của trung ương và của TP HCM để đẩy mạnh các dự án xây dựng TP thông minh - đô thị thông minh (ĐTTM). Không ai có thể phủ nhận tiềm lực của TP từ con người tới tri thức, công nghệ và cơ sở hạ tầng… để xây dựng ĐTTM.

Công nghệ thông tin sẽ giúp TP HCM cải thiện tình hình giao thông Ảnh: Gia Minh

Ngày 13-12-2019, đoàn giám sát kết quả thực hiện Đề án "Xây dựng TP HCM trở thành ĐTTM giai đoạn 2017-2020, tầm nhìn đến năm 2025" của Ban Tuyên giáo Thành ủy TP HCM đã đến giám sát thực tế tại các trung tâm: Điều hành giao thông thông minh, Điều hành ĐTTM và Trung tâm Mô phỏng và dự báo kinh tế - xã hội. Đề án ĐTTM của TP HCM có 5 cấu phần cụ thể, gồm: Chính phủ điện tử, cơ sở dữ liệu dùng chung, trung tâm dự báo mô phỏng, trung tâm điều hành và trung tâm bảo đảm an ninh mạng. Từ thực tiễn và nhìn tới tương lai, TP HCM đã xác định xây dựng ĐTTM với con người làm trung tâm và gắn với cuộc Cách mạng công nghiệp (CMCN) lần thứ 4.

Trước đó, cuối tháng 6-2019, tại hội nghị sơ kết, đánh giá 18 tháng triển khai Đề án "Xây dựng TP HCM trở thành ĐTTM giai đoạn 2017 - 2020, tầm nhìn đến năm 2025", Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Thành ủy Nguyễn Thiện Nhân nhấn mạnh: "TP HCM là địa phương duyệt đề án xây dựng ĐTTM sớm trong cả nước. Do chưa có thực tiễn nên khi bắt đầu cũng thấy "quá sức", tuy nhiên, TP HCM xác định đổi mới quản lý gắn với ứng dụng công nghệ thông tin là giải pháp khả thi để phát triển TP. Bí thư Thành ủy chỉ đạo trong thời gian tới, TP HCM phải tăng tốc để chuyển sang giai đoạn ứng dụng rộng rãi trước tiên ở cấp TP, sở, ngành, quận, huyện.

Một ĐTTM phải có khả năng kết nối, liên kết và mở rộng. Có lẽ chưa bao giờ việc triển khai đề án của TP HCM thuận lợi như hiện nay. Bộ máy chính trị và các ban, ngành quản lý đã có nhận thức và ý chí rõ ràng. Các doanh nghiệp lớn có ảnh hưởng rộng trong nước và quốc tế tích cực tham gia. Ngày 27-9-2019, Bộ Chính trị đã ban hành Nghị quyết về "Một số chủ trương, chính sách chủ động tham gia cuộc CMCN lần thứ 4". Như vậy, ngay từ cấp cao nhất trong bộ máy lãnh đạo đất nước cũng đã nhập cuộc, đây chính là nền tảng vững chắc cho TP HCM thực hiện đề án xây dựng ĐTTM.

Chuyển đổi số là xương sống

Liệu TP HCM có thể đạt được mục tiêu trở thành ĐTTM trong năm 2020? Theo chúng tôi, với những gì TP đã đạt được cho tới nay, cho dù ở kịch bản xấu nhất, chắc chắn TP HCM vẫn có thể là một ĐTTM ở một cấp độ nào đó.

Thực tế, TP HCM đã cụ thể hóa được 5 cấu phần chính của một ĐTTM và về lý thuyết, kết quả thực hiện đề án được đánh giá dựa trên các cấu phần này. ĐTTM là một khái niệm không cụ thể và có tính linh hoạt cao, không có chuẩn mực chung mà tùy từng địa phương xây dựng những mục tiêu riêng. Các địa phương sẽ có thể phát triển tốt hơn nếu khai thác hiệu quả các nền tảng và đặc trưng của cuộc CMCN lần thứ 4. Cùng với chuyển đổi số là xương sống, ĐTTM còn dựa trên công nghệ trí tuệ nhân tạo (AI) với những cấp độ cao hơn (như máy học, học sâu…) và một hệ sinh thái AIoT (trí tuệ nhân tạo cho vạn vật). ĐTTM không phải chỉ đơn giản là một đô thị được số hóa mà phải là một đô thị được vận hành thông minh trên nền công nghệ và tự động hóa cao có thể dùng AI để xử lý nhiều vấn đề của xã hội.

Không nên tham vọng nhiều, TP HCM chỉ cần thực hiện tốt nhất có thể 5 thành phần cấu thành của ĐTTM (như trong đề án đã cụ thể hóa) là đã tạo ra chuyển biến thấy rõ cho công cuộc phát triển và tăng trưởng của mình. Điều mấu chốt vẫn là tính thực tế, liên thông và đồng bộ. Từ những thành phần cấu thành cốt lõi đó, TP sẽ mở rộng "thông minh hóa" dần ra mọi khía cạnh xã hội để tăng cường yêu cầu toàn diện và đồng bộ, như công nghệ tài chính, ngân hàng điện tử, thanh toán không dùng tiền mặt...