Trần tình sinh viên năm nhất tháng nào cũng hết sạch tiền, phải về "báo gia đình": Các tân sinh viên phải tránh xa những thói quen chi tiêu kiểu này nếu không muốn cứ cuối tháng lại "bố mẹ ơi..."

Trở thành sinh viên năm nhất, bắt đầu hành trình trở thành người lớn và sống xa vòng tay gia đình, bạn trẻ nào cũng muốn được tự do chi tiêu. Điều này dẫn đến họ phải trải qua tình cảnh xài tiền không còn xu dính túi, gặp rắc rối liên quan đến tiền nong.

Tỉnh ngộ sau năm nhất chông chênh về tiền bạc

Tường Anh (20 tuổi) chia sẻ, cô từng tiêu rất nhiều tiền khi mới lên đại học. “Trước đi lên TP Hồ Chí Minh, họ hàng cũng cho mình một số tiền kha khá coi như món quà đậu đại học và bắt đầu tự lập. Song, chỉ trong 3 tháng mình đã chi tiêu hết khoản tiền đó chưa kể tiền sinh hoạt hàng tháng bố mẹ gửi”.

Tường Anh cũng thường xuyên ăn ngoài, cô bạn tự nhận số tiền đi cà phê để học bài là khoản tiền khổng lồ đã được chi ra. Một khoản chi khác cũng lớn không kém là sắm sửa cho chỗ ở mới, mua những sản phẩm không cần thiết và mua quần áo mới. Cô nàng cho hay: “Trước khi lên TP Hồ Chí Minh, mình có soạn danh sách những món đồ cần mua. Song, không hiểu sao cứ phát sinh thêm nhiều thứ ‘cần mua’ khác kể cả khi thực tế mấy thứ đó không thực sự cần thiết”.

Đi học Đại học, ai rồi cũng phải tiêu hết sạch tiền

C.Q (24 tuổi, Bình Thuận), đã từng là sinh viên ngành Tự động hóa - Trường Đại học Giao thông Vận Tải TP.HCM, và tốt nghiệp sau 6 năm “trầy trật”. Cũng như bao bạn trẻ khác, C.Q cũng đã có những sai lầm tuổi trẻ, điển hình là vấn đề tài chính và chuyện tiền nong trong những năm đầu trở thành tân sinh viên.

- Thứ nhất, khó từ chối những cuộc chơi vô bổ

C.Q nhớ lại, hồi mới vào đại học, anh chàng rất ngại từ chối lời mời. Thế nên tất cả những rủ rê tham gia cuộc chơi "đàn anh" thì C.Q đều gật đầu đồng ý vì sợ mất lòng mọi người.

"Chính vì những 'cuộc chơi vô bổ' (mà đến tận bây giờ mới nhận ra) đã khiến mình đau ví suốt nhiều tháng trời. Hơn nữa, những mối quan hệ cứ tưởng là mang đến điều tích cực đó lại khiến mình có nhiều tật xấu hơn và phải gọi điện xin tiền ba mẹ nhiều lần trong tháng".

- Thứ hai, là mua sắm vô tội vạ

C.Q hay mua những thứ không có giá trị sử dụng, hoặc mua vì để bằng bạn bằng bè., từ đó ảnh hưởng đến tài chính cá nhân. Chẳng hạn như anh từng mua một đôi giày kém chất lượng chỉ vì chạy theo trào lưu. Sau đó, anh chỉ mang được mấy ngày thì bỏ đi vì vải của quá mỏng dễ rác trong đế giày chỉ dán bằng keo nên bong tróc sau 1 tháng sử dụng. Hay anh chàng còn mua linh kiện điện tử , với lý do học tập nhưng thực tế là "lấp đi cái sự thất bại của bản thân" trong khi chẳng bao giờ dùng tới nó.

- Thứ ba, cho mượn tiền nhưng không thèm ghi chép

"Mình hay cho bạn bè hoặc ai đó thân quen mượn tiền, nhưng vì sự tin tưởng nên chẳng bao giờ ghi chép gì, cũng không tính toán chi li. Nhưng ở vai trò là người mượn tiền, họ cũng chẳng bao giờ nhớ về số nợ đó, thực tế phũ phàng đến mức, số tiền mà một sinh viên năm nhất tiêu còn không đủ ấy, lại biến mất trên danh nghĩa của người khác", C.Q nói.

- Thứ tư, không biết cách giữ gìn đồ đạc

C.Q giải thích tính là con trai, lại là cậu sinh viên mới tách khỏi vòng tay bố mẹ nên anh chàng không bao giờ biết giữ gìn đồ đạc đắt tiền vì luôn mang tư tưởng hư rồi thì thay.

"Nhưng không, tài chính sinh viên thì làm gì đủ để mình chi trả việc sửa chữa hay mua mới những thiết bị điện tử đắt tiền như laptop, điện thoại hay xe cộ đi lại. Bạn nào có tư tưởng mua đồ điện tử cũ mình nghĩ cũng nên bỏ qua, vì tiền mua cộng tiền sửa, đôi khi lại quá tiền mua mới", anh chàng ngậm ngùi.

- Thứ năm, vay nợ

Có một thời gian, C.Q vay nợ thường xuyên, từ bạn bè rồi lại chuyển sang người thân, với suy nghĩ “tiêu trước trả sau”. Điều này đã khiến anh chàng rơi vào trạng thái nợ nần không kiểm soát.

Cho đến một ngày, anh chàng đã phải tự thức tỉnh bản thân, nếu không muốn tương lai chìm sâu vào vòng xoáy nợ không lối thoát. 

"Sau những lần gọi điện về xin tiền ba mẹ, rồi chưa được 2-3 hôm lại trở lại tình trạng cháy túi, mình bắt đầu có cảm giác tội lỗi và tiếc tiền vì những lần tiêu xài như vậy. Để rồi cuối tháng phải khổ sở khi ăn mì gói, vừa tự thấy khổ lại còn thấy tủi thân.

Nhưng để thời điểm đánh dấu sự thay đổi hoàn toàn trong suy nghĩ của mình về chuyện tài chính - là khi mình bắt đầu kiếm được những đồng tiền đầu tiên. Mỗi người sẽ có một mức độ chịu đựng trong chuyện 'tiêu xài quá tay' rất khác nhau. Chỉ cần bạn có cảm giác thứ đang tiêu là mồ hôi, là nước mắt, là bao công sức cày ngày cày đêm chứ không phải là đồng tiền cầm trên tay, mình tin mọi người sẽ chẳng còn sức để chi tiêu theo kiểu vô tội vạ như thế nữa", C.Q ngậm ngùi.

Bài học tài chính từ những sai lầm

Với Tường Anh, phải vượt qua 1 năm nhất đầy chông chênh về tiền bạc, cô bạn mới bắt đầu nhận thức được sự chi tiêu quá mức của bản thân.

Cô nàng nhớ lại: “Mình đi làm công việc bán thời gian rồi thực tập từ năm 2, cũng hiểu được ý nghĩa của đồng tiền, gặp nhiều anh chị học được những điều hay trong lối sống của họ. Mình bắt đầu tự quản lý chi tiêu hợp lý hơn bởi vì nhận ra kiếm được đồng tiền không hề dễ”. Bên cạnh đó, hiện tại Tường Anh thường xuyên dành khoảng 20% tiền lương hoặc tiền dư của tháng trước để đầu tư.

Còn về phía C.Q, anh chàng đã có một thời gian để ngồi xem xét lại cách chi tiêu của bản thân. Và dưới đây là một vài kinh nghiệm "xương máu" từ anh chàng:

- Mua đồ chất lượng, không mua đồ cũ và đừng tham rẻ:

C.Q đã từng mất khá nhiều tiền để mua những món đồ giá rẻ, cũ và hỏng thường xuyên. Do đó, anh chuyển sang mua đồ chất lượng, dù đắt nhưng có độ bền cao.

- Tự đặt câu hỏi trước các quyết định mua sắm mắc tiền:

Trước khi mua đồ, anh sẽ tự hỏi bản thân : "Mua cái gì đó mà mình có dùng hết 100% công dụng của nó không? Không thì tốt nhất đừng mua, hãy để đến khi nào tự tay làm ra tiền rồi hãy chi tiêu cho sở thích của bản thân. Tới lúc đó cũng chưa muộn".

Anh lưu ý thêm riêng đối với nam sinh viên, hãy mua vì bản thân bạn thích, chứ không phải mua cho thiên hạ ngắm, để bằng bạn bằng bè.

-  Học nấu ăn :

Với C.Q, tự nấu ăn sẽ giúp bản thân tự quyết định chế độ dinh dưỡng, ít tốn kém hơn so với ăn tiệm. Và sau này đi làm, việc tự mang theo bữa ăn trưa cũng giúp mình đỡ tốn tiền khi lỡ xin việc ở những công ty gần địa điểm ăn uống đắt tiền.

- Sử dụng app quản lý chi tiêu thay vì ghi chép thủ công:

Đối với người lười, việc sử dụng các app quản lý chi tiêu sẽ nhanh gọn đỡ mất thời gian vì trong đó nó phân ra từng mục chi tiêu rõ ràng. Quan trọng là ở việc bạn phải tập được thói quen điền số tiền đã tiêu vào app chi tiêu mỗi ngày. Sau đó hãy dành thời gian xem lại một tuần qua, bản thân đã tiêu xài như thế nào, rồi lên kế hoạch điều chỉnh lại đến khi hợp lý hơn.