MỚI NHẤT!

Đọc nhanh >>

Tránh bẫy thu nhập trung bình chưa xong, Trung Quốc còn đứng trước nguy cơ rơi vào bẫy thu nhập cao

17-03-2021 - 17:15 PM | Tài chính quốc tế

Tránh bẫy thu nhập trung bình chưa xong, Trung Quốc còn đứng trước nguy cơ rơi vào bẫy thu nhập cao

Trong khi nền kinh tế lớn thứ 2 thế giới đang phải đối mặt với bẫy thu nhập trung bình, thì theo các chuyên gia, siêu đô thị công nghệ Thâm Quyến lại rơi vào thế tiến thoái lưỡng nan khi nỗ lực tránh bẫy thu nhập cao. GDP của thành phố này đã tăng gần 15.000 lần trong 40 năm qua.

Năm 2018, GDP của Thâm Quyến đạt 2,42 nghìn tỷ CNY (372 tỷ USD), lần đầu tiên vượt qua Hồng Kông. Trước năm 1980, GDP của thành phố này chỉ bằng 0,2% của Hồng Kông. Trong khi đó, theo WB, GDP bình quân đầu người của Thâm Quyến đã tăng vọt từ 200 USD lên 30.000 USD trong 4 thập kỷ qua, đứng đầu trong số các thành phố tại đại lục và gần sát mức của Hàn Quốc.

Hồi tháng 11, cựu phó thị trường Thâm Quyến – Tang Jie, cho biết: "Khi thu nhập bình quân đầu người và chi phí bình quân đầu người tăng lên, năng suất lao động hoặc sản lượng phải đạt mức cao hơn. Trong quá trình này, ngoài bẫy thu nhập trung bình, Thâm Quyến còn đang đối mặt với việc tránh bẫy thu nhập cao."

Ông Tang hiện là giáo sư của trường Kinh tế và Quản lý thuộc Viện Công nghệ Cáp Nhĩ Tân. Ông cho hay: "Đễ tránh cái bẫy này, Thâm Quyến phải tái cấu trúc nền kinh tế. Nhưng bất kỳ sự thay đổi nào cũng dẫn đến tình trạng sụt giảm năng lực sản xuất truyền thống và doanh thu từ thuế."

Bẫy thu nhập cao dường như phản ánh sự trì trệ trong tăng trưởng kinh tế. Tuy nhiên, điều này còn thể hiện cho những vấn đề sâu xa đối với động lực tăng trưởng và mô hình phát triển của 1 quốc gia, thành phố.

Theo Luo Zhiheng – nhà phân tích của Yuekai Securities, khi xã hội bước vào giai đoạn thu nhập cao, nhu cầu phúc lợi xã hội của người dân sẽ tăng lên. Tuy nhiên, chi phí phúc lợi cao ở mức không thực tế có thể dẫn đến khủng hoảng tài chính và làm tăng nợ công.

Luo nói thêm, sau đó, lĩnh vực sản xuất sụt giảm khi các nhà máy dần chuyển đến những nền kinh tế mới nổi để tránh chi phí lao động tăng cao. Điều này sẽ ảnh hưởng đến chuỗi cung ứng trong nước. Ngoài ra, khoảng cách giàu nghèo cũng có thể bị nới rộng.

Tránh bẫy thu nhập trung bình chưa xong, Trung Quốc còn đứng trước nguy cơ rơi vào bẫy thu nhập cao  - Ảnh 1.

Là nơi thử nghiệm cho các biện pháp cải cách theo định hướng thị trường, Thâm Quyến trước đây chỉ là một thành phố nổi tiếng với văn hóa "copy" và những nhà máy đông đúc với mức lương thấp. Nhưng giờ đây, Thâm Quyến là quê hương của một số thương hiệu nổi tiếng trong giới công nghệ, như Huawei Technologies, Tencent hay DJI.

Thành phố này hiện có 3 triệu doanh nghiệp và 6 triệu nhân tài. Tuy nhiên, mặt khác, chi phí lao động tăng cao và bong bóng bất động sản đã hình thành khiến Thâm Quyến trở nên kém hấp dẫn hơn đối với các nhà sản xuất đang có kế hoạch xây dựng nhà máy mới. Tốc độ tăng trưởng GDP của Thâm Quyến đã ở dưới mức 10% kể từ năm 2014. Năm 2019, GDP đạt 6,7%, sau đó giảm xuống 3,1% vào năm ngoái do ảnh hưởng của đại dịch.

Guo Wanda – phó chủ tịch điều hành của Viện Phát triển Trung Quốc (CDI), nhấn mạnh lại quan điểm ông Tang. Ông nhận định, siêu đô thị công nghệ này có nguy cơ rơi vào bẫy thu nhập cao. Guo cho biết, giá đất và chi phí lao động tăng cao trong vài năm qua có thể khiến hoạt động sản xuất mất đà, vì các công ty sẽ lựa chọn những địa điểm chi phí thấp ở nước ngoài.

Guo nói: "Do tình trạng suy giảm sản xuất, nguy cơ chảy máu chất xám sẽ xảy ra. Cuối cùng là tình trạng rút vốn ồ ạt và suy thoái về lâu dài."

Để ứng phó với những nguy cơ từ việc tái cơ cấu, ông Tang kết luận rằng rủi ro có thể giảm đáng kể khi có sự hỗ trợ của các ngành mới nổi. Đó là bởi, đổi mới, sáng tạo cho phép tăng trưởng kinh tế bền vững hơn.

Tránh bẫy thu nhập trung bình chưa xong, Trung Quốc còn đứng trước nguy cơ rơi vào bẫy thu nhập cao  - Ảnh 2.

Đánh giá của ông dựa trên kết quả của 1 dự án chính phủ nhằm hỗ trợ tài chính cho các doanh nghiệp vừa và nhỏ sáng tạo từ năm 2021 đến 2015. Chính quyền Thâm Quyến đã chi 4 tỷ CNY để hỗ trợ 7.500 các doanh nghiệp có quy mô siêu nhỏ, nhỏ và vừa (MSME). Theo đó, giá trị gia tăng của các doanh nghiệp này đã tăng từ 33,2 tỷ CNY lên 105,8 tỷ CNY trong 4 năm. Chính phủ kết luận rằng chính sách tài trợ đã thúc đẩy sản lượng của các MSME lên 4,4 lần.

Ông Tang nhận định: "Phân công lao động hợp lý trong chuỗi công nghệ của thành phố cũng giúp thúc đẩy tinh thần kinh doanh. Bạn không cần nhiều tài sản để thành lập công ty, bởi có thể tập trung vào một phần rất nhỏ của chuỗi. Chỉ cần chuỗi công nghiệp hoạt động hiệu quả, chi phí hoạt động của cả ngành sẽ được giảm bớt. Tất cả những yếu tố này sẽ tạo một hệ sinh thái sáng tạo hoàn hảo."

Tuy nhiên, theo Tang, các doanh nghiệp quy mô vừa vẫn hoạt động tốt hơn nhóm nhỏ và siêu nhỏ, dù dự án trên chủ yếu hỗ trợ cho nhóm này. Hiệu suất kém bắt nguồn từ việc các doanh nghiệp nhỏ và siêu nhỏ chưa có năng lực chuyên môn và chưa cạnh tranh trong mạng lưới phân công lao động trong ngành.

Hiện tại, đất công nghiệp vẫn chiếm gần 1/3 tổng diện tích đất xây dựng của thành phố, Guo Wanda cho hay. Tuy nhiên, do đó, nguồn cung đất cho các khu dân cư bị hạn chế, khiến giá nhà ở tăng lên.

Thâm Quyến đang đặt mục tiêu tăng gấp đôi tổng GDP và GDP bình quân đầu người trong vòng 15 năm tới bằng cách ưu tiên các lĩnh vực liên quan đến mạch tích hợp, AI và y sinh học. Mục tiêu này thấp hơn tốc độ tăng trưởng trong 15 năm qua, khi nền kinh tế tăng trưởng gần gấp 5 lần từ 580 tỷ CNY năm 2006 lên 2,8 nghìn tỷ CNY vào năm 2020.

Chính quyền Tổng thống Mỹ Joe Biden dự kiến sẽ tiếp tục áp dụng cách tiếp cận cứng rắn với các doanh nghiệp Trung Quốc như Huawei. Do đó, có khả năng tiếp cận với dòng vốn, công nghệ nước ngoài của Thâm Quyến sẽ bị suy yếu. Các nhà phân tích cho biết những hạn chế của Mỹ đối với công nghệ cốt lõi sẽ là đòn giáng không chỉ đối với Thâm Quyến mà còn là cả nền kinh tế Trung Quốc.

Tham khảo SCMP

Lục Lam

Doanh Nghiệp Tiếp Thị

Trở lên trên