Trung Quốc chi trả toàn bộ chi phí sinh con nhằm ứng phó khủng hoảng dân số

(Ảnh minh họa: IC)

Việc chi trả cả những khoản trước đây người dân phải tự thanh toán - bắt đầu từ năm 2026 - được coi là bước đi mới nhất của Bắc Kinh nhằm thúc đẩy tỷ lệ sinh đang suy giảm nghiêm trọng, trong bối cảnh dân số già hóa nhanh đặt ra những thách thức lớn đối với tăng trưởng kinh tế dài hạn.

Quyết định trên được công bố tại Hội nghị an sinh y tế toàn quốc tổ chức ở Bắc Kinh cuối tuần qua. Theo Cơ quan An sinh y tế quốc gia Trung Quốc, chính sách mới hướng tới mục tiêu nâng cao mức độ bảo hiểm chi trả cho các dịch vụ y tế liên quan đến sinh nở, phấn đấu đạt mức "không còn chi phí tự trả" đối với các dịch vụ sinh con nằm trong danh mục bảo hiểm, bao gồm khám thai định kỳ, sinh nở và chăm sóc y tế liên quan.

Giới chức Trung Quốc cho biết biện pháp này nhằm tạo động lực khuyến khích các cặp vợ chồng trẻ sinh con, trong bối cảnh quốc gia đông dân nhất thế giới đang đối mặt với cuộc khủng hoảng nhân khẩu học ngày càng trầm trọng. Dân số Trung Quốc đã giảm lần đầu tiên sau nhiều thập kỷ vào năm 2022 và tiếp tục xu hướng đi xuống trong các năm 2023 và 2024. Các nhà nhân khẩu học dự báo đà suy giảm này sẽ còn kéo dài trong những năm tới do tỷ lệ sinh thấp, lực lượng lao động thu hẹp và số người cao tuổi tăng nhanh.

Theo số liệu của Cục Thống kê quốc gia Trung Quốc, tổng dân số nước này năm 2024 giảm xuống còn khoảng 1,408 tỷ người, giảm 1,39 triệu người so với năm trước. Mặc dù số ca sinh có nhích nhẹ, nhưng số ca tử vong vẫn cao hơn, khiến quy mô dân số tiếp tục thu hẹp. Thực trạng này làm dấy lên lo ngại về triển vọng tăng trưởng của nền kinh tế lớn thứ hai thế giới, đồng thời tạo áp lực ngày càng lớn lên hệ thống an sinh xã hội và tài chính của chính quyền địa phương vốn đã chịu nhiều gánh nặng nợ nần.

Tỷ lệ sinh của Trung Quốc đã giảm liên tục trong nhiều thập kỷ, bắt nguồn từ chính sách 1 con được áp dụng trong giai đoạn 1980 - 2015, cùng với quá trình đô thị hóa nhanh chóng. Bên cạnh đó, chi phí nuôi dạy con cái và giáo dục cao, sự bất ổn về việc làm, cũng như tăng trưởng kinh tế chậm lại đã khiến nhiều người trẻ trì hoãn hôn nhân và sinh con.

Trên thực tế, một số địa phương như Cát Lâm, Giang Tô và Sơn Đông đã sớm triển khai các chính sách nhằm giảm mạnh hoặc gần như miễn toàn bộ chi phí sinh con. Ở cấp trung ương, chính phủ Trung Quốc cũng tuyên bố sẽ chủ động xây dựng các chính sách toàn diện để ứng phó với tình trạng già hóa dân số, bao gồm trợ cấp chăm sóc trẻ em, mở rộng dịch vụ nhà trẻ và tiến tới miễn học phí giáo dục mầm non.

Trước đó, Bắc Kinh đã áp dụng nhiều biện pháp khuyến sinh như kéo dài thời gian nghỉ thai sản, tăng ưu đãi tài chính và thuế, cũng như hỗ trợ nhà ở cho các gia đình trẻ. Tuy nhiên, hiệu quả còn hạn chế, khiến việc bao cấp toàn bộ chi phí sinh con được kỳ vọng sẽ tạo ra cú hích mới, góp phần đảo chiều xu hướng nhân khẩu học và giảm bớt những rủi ro kinh tế - xã hội trong dài hạn.