Từ chỗ là hình mẫu cho cả thế giới học tập, quốc gia châu Âu này bỗng quay ngoắt thái độ với ô tô điện – ‘EV không giải quyết được vấn đề của chúng ta’

Na Uy luôn được coi là một trong những quốc gia tiên phong trong việc chuyển đổi xe điện toàn cầu với tỷ lệ xe điện bán ra đạt ngưỡng 87% mỗi tháng.

Đặc biệt hơn nữa, Na Uy khuyến khích người dân chuyển sang sử dụng xe điện không phải vì phát triển ngành sản xuất trong nước hay chuỗi cung ứng xe điện, trái ngược với các quốc gia như Trung Quốc.

Chính xác hơn là những nỗ lực ban đầu của chính phủ nhằm trở thành trung tâm sản xuất xe điện toàn cầu đã thất bại nhưng Na Uy với duy trì các biện pháp ưu đãi mạnh tay cho người mua xe điện. Những ưu đãi bao gồm miễn thuế khi mua ô tô, phí cầu đường, phí đỗ xe – đã thúc đẩy nhu cầu mua xe điện tăng vọt.

Tuy nhiên, những phân tích gần đây về chiến lược xe điện của Na Uy cho thấy một số hậu quả không lường trước được. Mặc dù xe điện giúp cắt giảm đáng kể lượng khí thải nhưng nó cũng gây ra sự phân chia giàu nghèo và thúc đẩy gia tăng sở hữu ô tô cá nhân , thách thức các giá trị bình đẳng mà quốc gia này theo đuổi.

Về cơ bản, các đặc quyền dành cho xe điện chủ yếu giúp ích cho những người giàu có và việc có nhiều xe điện hơn trên đường khiến các thành phố trở nên đông đức hơn. Lẽ ra số tiền dùng để hỗ trợ ô tô điện có thể được sử dụng cho giao thông công cộng để mang lại lợi ích cho tất cả mọi người.

Quan trọng hơn, nó cản trở việc người dân chuyển sang sử dụng phương tiện công cộng và đi xe đạp – những biện pháp còn hiệu quả hơn để giảm khí thải và cải thiện chất lượng sống tại các khu vực đô thị.

“Mọi người đều đồng ý rằng 100% ô tô phải chạy bằng điện. Đó không phải vấn đề. Vấn đề là liệu bạn có thực sự cần sở hữu một chiếc ô tô ở Oslo hay không”, Thị trưởng Oslo Tiina Ruohonen nói về tình thế “tiến thoái lưỡng nan” của thành phố này.

Phản ứng của Oslo trước thách thức này rất mạnh mẽ, cắt giảm hơn 4.000 chỗ đậu xe kể từ năm 2016, ưu tiên làn đường dành cho xe đạp vv…

Tuy nhiên, sự tập trung của quốc gia vào xe điện đôi khi xung đột với tham vọng của địa phương nhằm giảm sự phụ thuộc vào ô tô. Sức hấp dẫn của xe điện, cùng với ưu đãi như miễn phí cầu đường, đỗ xe, đã khiến việc sở hữu ô tô trở nên hấp dẫn hơn, gây bất lợi cho việc đầu tư vào các dự án giao thông công cộng.

Do đó, gần đây các ưu đãi cho xe điện của Na Uy đã bị hủy bỏ một phần khi phí đỗ xe, đường bộ và phí phà cho xe điện đã được áp dụng trở lại. Chính phủ Na Uy cũng rút lại việc miễn thuế VAT, đặc biệt với xe điện cao cấp, từ ngày 1/1/2023.

Chính quyền thậm chí khuyến nghị cấm xe điện sử dụng làn đường dành riêng cho xe bus và taxi, một đặc quyền mà họ vẫn đang được hưởng. Chính phủ cũng đề xuất tăng mức phí cầu đường từ mức 50% hiện tại lên 70% cho xe điện đến năm 2025.

Hiệp hội ô tô điện Na Uy, đại diện cho 110.000 chủ sở hữu xe điện trong nước bày tỏ sự không hài lòng với các chính sách này. Christine Bu, tổng thư ký hiệp hội, cho rằng sự thay đổi chính sách là “tệ không thể hiểu nổi”.

Bộ trưởng Giao thông Na Uy Jon-Ivar Nygard nhấn mạnh: “Ô tô điện mang lại cho chúng ta phương thức giao thông xanh hơn nhưng chúng ta cũng còn phương tiện giao thông công công ở khu vực thành thị. Di chuyển bằng phương tiện công cộng, đạp xe, đi bộ - chúng ta phải làm cho nó hấp dẫn hơn”.

“Các quốc gia nên đưa ra trợ cấp xe điện theo cách không làm tăng thêm sự bất bình đẳng hoặc kích thích việc sử dụng ô tô gây bất lợi cho các phương thực vận tải khác. Đó là điều đã xảy ra ở Na Uy”, Bjorne Grimsrud, giám đốc trung tâm nghiên cứu giao thông vận tải TOI nói với Vox.

“Sai lầm là nghĩ rằng xe điện giải quyết được mọi vấn đề về vận tải. Thực tế không phải vậy”, hãng tin Mỹ dẫn lời Ruohonen, cố vấn thị trưởng Oslo.

Nguồn: Wapcar