Từ chuyện diễn viên Ngọc Lan: Bịt ngay lỗ hổng bảo hiểm nhân thọ!

Luật sư Trương Thanh Đức

77 bài viết

• Khi nhận được tiền chuyển nhầm vào tài khoản thì không phải là được, mà nhiều khi còn mất. Ít nhất thì cũng phiền hà, rắc rối và mất thời gian để giải quyết.
  Tại: Vụ chuyển khoản nhầm vào tài khoản của người có nợ quá hạn, bị ngân hàng tự động trích nợ: Luật sư nói gì?
• Vàng không phải là sản phẩm thiết yếu phục vụ đời sống hằng ngày. Đơn giản đó chỉ là sản phẩm mà người dân xem như tài sản để tích lũy, là của để dành. Thậm chí, từ trước đến nay người có tiền mua cả trăm cây vàng cũng không vi phạm gì. Tương tự, người đi mua giùm cho người khác cũng không hề vi phạm
  Tại: Nhiều đề xuất trả 'tự do' cho thị trường vàng

Sau vụ diễn viên Ngọc Lan lên tiếng vì mất quyền lợi khi tham gia bảo hiểm, rất nhiều người lo âu, xem lại hợp đồng bảo hiểm của mình đã mua. Trên thực tế, rất nhiều người mua bảo hiểm nhân thọ (BHNT) không đọc kỹ hợp đồng trước khi ký, thay vào đó là đặt hết niềm tin vào nhân viên tư vấn bảo hiểm (TVBH).

Rủi ro vì cả tin

Trịnh Thị T. (ở Hà Nội) cho biết chị ký hợp đồng mua BHNT của một đơn vị bảo hiểm vào năm 2021. Sau khi kiểm tra kỹ hợp đồng, thấy thời điểm kết thúc là năm 2094 (hiện chị T. đã 31 tuổi), chị T. khá bất ngờ. Trước đó, chị không được nhân viên tư vấn kỹ về thời điểm kết thúc hợp đồng, nên không phân biệt được thời hạn đóng phí bảo hiểm và thời hạn kết thúc hợp đồng. "Nhân viên TVBH nói đóng và rút trước 10 năm thì số tiền nhận không được như mong muốn và khuyên nên để sau 10 năm thì các khoản phí sẽ ít hơn. Nhân viên cũng không nhắc đến thời điểm kết thúc hợp đồng là năm 2094. Vì cả tin nên tôi tự rước rủi ro, thua thiệt về mình" - chị T. nói.

Vừa qua, Hội Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng TP HCM cũng tiếp nhận khiếu nại từ một số người mua BHNT do không được chi trả quyền lợi như tư vấn ban đầu. Trong số này có trường hợp ông C.N.G (ngụ quận Gò Vấp, TP HCM). Gia đình ông có mua 4 BHNT, mỗi hợp đồng đóng khoảng 20 triệu đồng/năm. Ông chưa bao giờ đọc bất kỳ điều khoản nào trong hợp đồng để biết các loại phí phải chi trả, thời hạn bao lâu, đến khi tất toán mới vỡ lẽ quyền lợi bị từ chối.

Ông Huỳnh Văn Ng. (SN 1956; ngụ thị xã Cai Lậy, tỉnh Tiền Giang) được một người quen tư vấn mua BHNT của công ty C. Lúc mua bảo hiểm, ông Ng. chưa có bệnh và khai không có bệnh. Nhân viên TVBH không yêu cầu ông đi khám bệnh, không giải thích trong trường hợp phát sinh bệnh thì có được tiếp tục thực hiện hợp đồng, quyền lợi chi trả như thế nào. Không may là 1 tháng sau, ông Ng. bị phát hiện có khối u, ông không khai báo và cũng không điều trị. Khoảng 1 năm sau, sau khi biết tin phía công ty không chi trả quyền lợi do phát sinh bệnh, ông Ng. buộc phải dừng hợp đồng. Về quyền lợi, ông được tất toán 10 triệu đồng, trong khi đã đóng đủ 60 triệu đồng cho hơn 1 năm tham gia bảo hiểm.

Trao đổi về những trường hợp trên, một nhân viên TVBH của một công ty BHNT nước ngoài tại Việt Nam nói rằng do chạy theo chỉ tiêu và chiết khấu hoa hồng cao nên nhiều nhân viên TVBH đặt mục tiêu bán được bảo hiểm lên hàng đầu, thay vì tư vấn đầy đủ và trung thực cho khách hàng. Điều này dẫn đến nhiều điều khoản, quy trình yêu cầu phải khai trung thực như tình trạng sức khỏe của khách hàng đã bị bỏ qua. Kết quả là khi xảy ra sự cố, khách hàng không được bồi hoàn dẫn đến khiếu nại.

Một hợp đồng bảo hiểm có thể từ vài chục trang đến cả trăm trang, không phải khách hàng nào cũng đọc kỹ và hiểu rõ Ảnh: Bình An Ảnh nhỏ: Diễn viên Ngọc Lan tố nhân viên tư vấn bảo hiểm cung cấp thông tin không trung thực (Ảnh chụp màn hình)

Hợp đồng quá phức tạp

Vấn đề đặt ra là vì sao rất nhiều người không đọc hợp đồng trước khi đặt bút ký?

Luật sư Trương Thanh Đức, Giám đốc Công ty Luật ANVI, cho rằng loại hợp đồng này có độ phức tạp cao, có thể lên tới gần 100 trang, người có kiến thức chuyên môn về tài chính, ngân hàng cũng không thể hiểu hết được. Thông thường, khách hàng chỉ nhận được tư vấn một phần sự thật, những điều tốt đẹp thì chỉ ra, còn xấu thì nói ít hoặc không đề cập. Chỉ cần một từ lắt léo trong hợp đồng, nếu có tranh chấp phát sinh thì người mua cũng khó mà thắng kiện.

Phân tích cụ thể hơn về hợp đồng bảo hiểm, luật sư Nguyễn Thanh Hà, Chủ tịch Công ty Luật SBLaw, cho biết các điều khoản có trong hợp đồng bảo hiểm được cơ quan pháp luật hoặc doanh nghiệp (DN) bảo hiểm quy định theo mẫu cố định, trong đó quy định cụ thể về các điều khoản như điều kiện bảo hiểm, mức phí. Hợp đồng này mang tính bắt buộc với các chủ thể theo quy định, hướng đến mục đích bảo vệ lợi ích công cộng, trật tự an toàn xã hội. Trong khi đó, các điều khoản trong hợp đồng bảo hiểm tự nguyện sẽ do DN bảo hiểm đưa ra và việc tham gia hay không do người mua bảo hiểm quyết định. Đây là nguyên tắc tự nguyện trong BHNT, không cá nhân hay tổ chức nào được phép ép buộc khách hàng phải mua bảo hiểm, pháp luật bảo vệ quyền tự do lựa chọn của người dân.

Dù vậy, từ các vụ việc đã xảy ra, luật sư Hà cho rằng Bộ Tài chính cần phải có biện pháp bịt ngay những lỗ hổng BHNT. Cụ thể là rà soát lại hoạt động của tất cả công ty bảo hiểm trong việc phân phối sản phẩm; quy định chặt chẽ hơn trong thẩm định các sản phẩm của các công ty bảo hiểm trước khi cấp phép phát hành ra thị trường. Đồng thời, có biện pháp quản lý chặt chẽ việc cấp chứng chỉ hành nghề cho đại lý bảo hiểm.