Từng được Chủ tịch Toyota ca ngợi là ‘tương lai’ nhưng xe Hydro chỉ bán được 27.500 chiếc trong suốt 10 năm, bị khách hàng kiện ‘lừa đảo’

Năm 2014, Chủ tịch Toyota khi đó là Akio Toyoda đã tuyên bố đã "nhìn thấy tương lai" trong buổi ra mắt mẫu xe Hydro Mirai, nhận định đây là "bước ngoặt" cho ngành công nghiệp ô tô.

Thậm chí khi xe điện lên ngôi trước sự bùng nổ của Tesla, ông Toyoda thuộc gia tộc sáng lập Toyota vẫn kiên trì với quan điểm của mình cho dù có bị phế truất khỏi ghế CEO vào năm 2023.

Mặc dù thị trường xe điện đã giảm nhiệt, nhưng trong suốt 10 năm, hãng Toyota cũng chỉ bán được 27.500 xe Hydro và theo tờ Financial Times (FT), ngay cả những chuyên gia hàng đầu của tập đoàn cũng không còn chắc chắn về tương lai này nữa.

"Tôi không thể chắc chắn rằng đó là tương lai tươi sáng cho xe Hydro", giám đốc công nghệ Hiroki Nakajima của Toyota trả lời các phóng viên tại trường đua Fuji Speedway ở Nhật Bản vào tháng 11/2024.

Bất chấp điều đó, Toyota vẫn phải tin vào xe Hydro khi đã đổ quá nhiều nguồn lực vào đây cũng như do ảnh hưởng từ Chủ tịch Akio Toyoda.

"Nếu chúng ta từ bỏ công nghệ này, thì chúng ta có nguy cơ từ bỏ tương lai", ông Nakajima cho biết.

Bài toán lỗ?

Lợi thế của xe Hydro là giúp khách hàng có lựa chọn dễ dàng hơn khi quan ngại về tầm hoạt động của xe điện, quy mô trạm sạc cùng nhiều vấn đề khác khi đây vẫn còn là công nghệ chưa hoàn thiện so với xe xăng truyền thống.

Tuy nhiên, giá thành cao và chưa giảm nhanh được với xe điện khi Trung Quốc có hàng loạt đột phá về công nghệ khiến xe Hydro dần trở thành bài toán lỗ.

"Ở mọi cấp độ, xe Hydro là một thất bại đối với thị trường ô tô chở khách. Chúng ta vẫn chưa có câu trả lời thật sự cho nhu cầu về xe Hydro thương mại", giám đốc James Hong của Macquarie Capital cho biết.

Pin nhiên liệu Hydro tạo ra điện thông qua phản ứng hóa học giữa Hydro và Oxy, không để lại gì ngoài hơi nước thoát ra khỏi ống xả. Ngoài việc không phát thải carbon, xe chạy bằng Hydro còn nạp nhiên liệu nhanh hơn xe điện và xe Hydro hạng nặng có tầm hoạt động xa hơn.

Dẫu vậy theo FT, chính phủ tại các quốc gia trên thế giới có hỗ trợ thì hệ sinh thái xe Hydro vẫn còn nhỏ.

Do đó, pin nhiên liệu Hydro không được sản xuất hàng loạt và chi phí vẫn ở mức cao. Một phiên bản chạy bằng Hydro mẫu xe Crown cao cấp của Toyota có giá cao hơn 1 triệu Yên, tương đương 6.500 USD so với xe được trang bị hệ thống Hybrid mới.

Trong khi đó, giá xe điện đã giảm do sự cạnh tranh khốc liệt ở Trung Quốc và những đột phá trong công nghệ pin khiến xe Hydro gần như không có cửa cạnh tranh.

Chuyên gia phân tích Sam Adham tại công ty tư vấn CRU Group cho biết: "Khi bạn đã có một công nghệ hoạt động siêu rẻ và đủ tốt như xe điện chạy bằng pin lithium-ion thì bạn sẽ đặt câu hỏi về sự cần thiết có nên đầu tư vào một chuỗi cung ứng hoàn toàn mới hay không".

Hãng Toyota đang cố gắng khuyến khích việc áp dụng xe Hydro thông qua công ty con sản xuất xe tải Hino Motors.

Năm 2023, Hino và đối thủ Mitsubishi Fuso Truck and Bus Corporation cho biết họ đang sáp nhập để "tìm kiếm quy mô kinh tế" và tập trung vào xe Hydro. Tuy nhiên, thỏa thuận này đã bị trì hoãn.

Bên cạnh đó, Toyota cũng đã cố gắng quảng bá công nghệ xe Hydro thông qua các dự án liên minh với đối thủ để chống lại dòng lũ xe điện giá rẻ Trung Quốc, ví dụ như thỏa thuận với Hyundai của Hàn Quốc và BMW của Đức.

"Vài năm trước, mọi người còn có cái nhìn tích cực về công nghệ Hydro cho xe tải và xe buýt. Thế nhưng vấn đề chi phí và tính khả dụng khiến tầm nhìn này trở nên không còn chắc chắn", chuyên gia Anne-Sophie Corbeau tại Trung tâm Chính sách Năng lượng Toàn cầu (CGEP) cho biết.

Giáo sư Lee Ho-geun tại Đại học Daeduk cho biết Hyundai đã lỗ 30 triệu Won, tương đương 22.000 USD cho mỗi chiếc SUV chạy bằng hydro mang tên Nexo của mình, mặc dù đã nhận được 36 triệu Won tiền trợ cấp của chính phủ cho mỗi chiếc xe.

Tương lai dài hạn

Ở khía cạnh ngược lại, giáo sư Lee cho biết việc các công ty theo đuổi phát triển xe chạy bằng Hydro trong dài hạn vẫn hợp lý vì tính công nghệ độc quyền mà họ đã phát triển.

Theo giáo sư Lee, biên lợi nhuận từ doanh số bán xe điện sẽ luôn bị hạn chế do nhu cầu mua hoặc cấp phép công nghệ pin từ các hãng khác trong khi với xe chạy bằng Hydro thì không có tiền bản quyền hay sở hữu trí tuệ nào như vậy.

Thách thức lớn nhất hiện nay với công nghệ xe Hydro là thiếu cơ sở hạ tầng tiếp nhiên liệu ở Nhật Bản và nước ngoài.

Tháng 2 năm ngoái, công ty dầu khí Shell đã thông báo sẽ đóng cửa tất cả các trạm tiếp nhiên liệu Hydro tại California, tiểu bang mà pin nhiên liệu phổ biến nhất tại Mỹ.

Hậu quả là các chủ sở hữu xe Mirai-Toyota đã đệ đơn kiện tập thể chống lại công ty vào tháng 7/2024 vì đã đánh lừa họ về tính khả dụng của nhiên liệu hydro.

Tồi tệ hơn, không chỉ Toyota và Hyundai lỗ nặng khi đổ hàng tỷ USD vào công nghệ này mà chiến lược xanh hóa của Nhật Bản và Hàn Quốc cũng bị ảnh hưởng vì gắn chặt vào tầm nhìn của Chủ tịch Toyoda.

Bất chấp điều đó, Toyota vẫn kiên trì với xe Hydro khi viện dẫn họ đã thành công với dòng xe Hybrid Prius (điện lai xăng) được phát triển từ năm 1997.

"Đây là những gì Toyota thường làm. Tập đoàn này đủ lớn để duy trì nhiều khoản cược, ngay cả những khoản cược có khả năng sinh lời thấp", giám đốc Hong của Macquarie Capital nhận định.

*Nguồn: FT