Ung thư do di truyền chỉ chiếm tỷ lệ nhỏ, khoa học chỉ ra 25 thứ ngay gần bạn này mới là "mầm mống" gây bệnh

Một số trường hợp ung thư nằm ngoài kiểm soát của chúng ta như các khuyết tật di truyền, di truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác hoặc quá trình đột biến và những thay đổi có tính chất biểu sinh.

Tuy nhiên, các nguyên nhân di truyền này chỉ chiếm tỷ lệ nhỏ, hầu hết các loại ung thư đều do môi trường hoặc yếu tố ngẫu nhiên nào đó. Thậm chí, hít phải những chất độc hại, hay ăn một số loại thực phẩm với mức độ nhiều cũng làm tăng khả năng ung thư.

Dưới đây là những chất mà các nhà khoa học cho rằng, có liên quan trực tiếp tới căn bệnh chết người này:

Đường

Các nghiên cứu trước đây đã chỉ ra rằng ăn quá nhiều đồ ngọt không chỉ dẫn đến bệnh tiểu đường mà còn làm tổn thương các tế bào và tăng nguy cơ phát triển ung thư.

Nghiên cứu mới đây cho thấy rằng đường có thể thúc đẩy sự tăng trưởng khối u trong cơ thể, bởi nó được coi là thức ăn của các mầm bệnh.

Các nhà khoa học nói rằng nghiên cứu đột phá này giúp chúng ta hiểu rõ hơn về cách đường và ung thư tương tác, đồng thời có một chế độ ăn phù hợp để hạn chế khả năng phát triển của bệnh.

Thực phẩm chế biến sẵn

Các loại thực phẩm có vỏ bọc bằng nhựa dẻo, được sản xuất đóng gói công nghiệp và sử dụng chất bảo quản có thể sử dụng trong vài tháng mà không bị hỏng giúp bạn khắc phục cơn đói nhanh chóng nhưng chúng cũng làm tăng nguy cơ ung thư.

Gần đây, các nhà khoa học ở Pháp đã chỉ ra rằng những người ăn nhiều thực phẩm chế biến dễ mắc ung thư hơn. Họ không đưa ra kết luận chắc chắn về nguyên nhân chính là do chất bảo quản, bao bì nhựa hoặc kết hợp cả hai. Ngoài ra, đây là một nghiên cứu mang tính tương quan, có thể do những yếu tố tiềm ẩn khác tại nơi làm việc.

Khói thuốc

Mặc dù ngành công nghiệp thuốc lá đã cố che đậy điều này nhưng chúng ta đều biết rằng khói thuốc có ít nhất 70 hóa chất gây ung thư. Không chỉ những người hút thuốc mà những người hít phải khói thuốc cũng có thể mắc phải căn bệnh nguy hiểm này.

Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa dịch bệnh cho biết: "Những người không hút thuốc tiếp xúc với khói thuốc tại nhà hoặc tại nơi làm việc tăng nguy cơ phát triển ung thư phổi từ 20 - 30%".

Những người trực tiếp hút thuốc lá có nguy cơ cao hơn gấp nhiều lần.

Tắm nắng hoặc hoặc tiếp xúc trực tiếp với ánh nắng không có che đậy

Theo quỹ Ung thư da, những người thường xuyên tắm nắng trước tuổi 35 tăng nguy cơ phát triển khối u ác lên tới 75%.

Tiếp xúc với ánh nắng mặt trời thường xuyên có thể khiến da của bạn bị tổn thương. Vì vậy, trước khi ra ngoài, hãy mặc quần áo dài tay, sử dụng kem chống nắng và tìm những bóng râm để trú.

Hóa chất độc hại tại nơi làm việc

Một số người phải làm việc với các chất gây ung thư hàng ngày.

Những người có nguy cơ tiếp xúc với các chất gây ung thư trong công việc bao gồm:

• Công nhân tại các cơ sở nhôm.

• Họa sĩ.

• Người rải nhựa đường, tiếp xúc với chất benzen gây ung thư.

• Làm việc tại các nhà máy sản xuất cao su.

• Thợ làm tóc sử dụng thuốc nhuộm mỗi ngày.

• Nhân viên tiệm làm móng.

• Tất cả những người làm ca đêm (Cơ quan Nghiên cứu Ung thư Quốc tế cho biết công việc ban đêm cũng có thể gây ra ung thư).

Asen

Asen là một phần tự nhiên của lớp vỏ Trái Đất. Nó độc hại khi ở dạng vô cơ. Chất này thường được tìm thấy trong nước uống bị ô nhiễm ở những nơi như Bangladesh, hoặc những nơi mà hệ thống tưới tiêu cho cây trồng sử dụng nước chứa asen.

Tổ chức Y tế Thế giới cho biết ít nhất 140 triệu người ở 50 quốc gia đang uống nước có hàm lượng asen cao.

Nó cũng là một trong những tác nhân gây ung thư ở thuốc lá.

Đồ nướng

Thịt nướng có thể mềm và ngon hơn nhưng chúng cũng làm tăng nguy cơ ung thư. Đó là bởi thịt được đốt cháy chứa các hợp chất được gọi là axit amin thơm, amin dị vòng, các hydrocacbon thơm đa vòng, hoặc PAHs,…

Theo Viện Ung thư Quốc gia, khi các loại thịt như thịt bò, thịt gia cầm hoặc cá được nấu trên lửa nóng hoặc chiên ở nhiệt độ cao, các chất béo và nước trong thịt chảy vào ngọn lửa, tạo ra các hóa chất nguy hiểm ngấm vào thịt chúng ta ăn.

Than

Thợ lâu năm trong mỏ than có tỉ lệ ung thư cao về phổi, bàng quang và dạ dày. Rất nhiều bằng chứng cho thấy các thợ mỏ phải tiếp xúc với khí hóa than hoặc hít bụi than có thể bị ung thư.

Rượu

Uống rượu thường xuyên có thể làm tăng nguy cơ phát triển một số loại ung thư bao gồm: ung thư cổ họng, gan, vú và ruột kết.

Theo Viện Ung thư Quốc gia, càng uống nhiều rượu, tỷ lệ ung thư càng cao. Một phân tích mới đây với gần 600.000 người sử dụng rượu ở 19 quốc gia có thu nhập cao trên thế giới phát hiện ra rằng uống nhiều rượu có liên quan đến việc phát triển các loại ung thư hệ tiêu hóa.

Ống xả động cơ diesel

Dầu diesel có hơn 30 thành phần có thể gây ung thư, theo Cơ quan Nghiên cứu Ung thư Quốc tế.

Các thực phẩm muối

Cá muối là thực phẩm rất phổ biến ở Việt Nam và Trung Quốc. Tuy nhiên, loại thực phẩm này có hàm lượng nitrat và nitrit cao – chất gây ung thư được biết đến ở động vật, cũng có thể gây ung thư ở người. Các hợp chất hóa học trong nó có thể làm hỏng DNA, dẫn đến ung thư đầu và cổ.

Theo Viện nghiên cứu Ung thư Anh, người Trung Quốc sống ở Anh, có tỷ lệ ung thư mũi họng cao hơn các nhóm sắc tộc khác, có thể là do chế độ ăn uống của họ.

Ăn nhiều thực phẩm ngâm cũng có thể làm tăng nguy cơ ung thư dạ dày.

Thủy lực cắt phá

Đây là kỹ thuật khai thác mỏ bằng cách dùng áp suất chất lỏng để làm nứt các tầng đá trong lòng đất. Hóa chất được sử dụng trong phương pháp này như benzene và formaldehyde có thể được phát tán vào không khí và nước gây ra ung thư.

Thịt chế biến

Tổ chức Y tế Thế giới cho biết các loại thịt chế biến như xúc xích, giăm bông, thịt xông khói có thể gây ung thư. Đó là bởi vì thịt đã được xử lý để bảo quản hương vị bằng các phương pháp như muối, sử dụng chất bảo quản hoặc lên men.

WHO cho biết các loại thịt đỏ có thể liên quan đến ung thư đại trực tràng, một số bằng chứng cho thấy nó góp phần làm ung thư tuyến tụy và tuyến tiền liệt.

Amiăng

Amiăng được sử dụng làm vật liệu cách nhiệt trong nhiều năm trước và khoa học cho rằng bụi của nó có liên quan đến ung thư phổi.

Thuốc ngừa thai và estrogen

Phụ nữ bắt đầu kinh nguyệt sớm hoặc ở giai đoạn mãn kinh có nguy cơ ung thư vú cao vì họ tiếp xúc với nhiều estrogen và progesterone do buồng trứng tạo ra.

Sử dụng thuốc ngừa thai cũng có thể làm tăng nguy cơ phát triển ung thư cổ tử cung của người phụ nữ, mặc dù có một số bằng chứng cho thấy việc kiểm soát sinh sản làm giảm nguy cơ phát triển các bệnh ung thư khác như tử cung, đại trực tràng và buồng trứng.

Vi rút

Vi rút có thể gián tiếp làm tăng nguy cơ ung thư. Trong một số trường hợp, vi rút kích hoạt các thay đổi di truyền trong các tế bào góp phần gây ung thư.

Trung tâm kiểm soát và phòng ngừa dịch bệnh Hoa Kỳ cho biết: "Một số loại virus liên quan đến ung thư là virus papillomavirus ở người (HPV), gây ung thư cổ tử cung, virus viêm gan B và C, có thể gây ung thư gan và virus Epstein-Barr, có thể gây ra một loại ung thư hạch. Ngoài ra, vi khuẩn H. pylori có thể gây ung thư dạ dày".

Chất formaldehyde

Nhiều năm trước, các nhà khoa học đã chỉ ra rằng chất formaldehyde có thể gây ung thư mũi ở chuột.

Theo Cơ quan Nghiên cứu Ung thư Quốc tế, chất bảo quản và chất khử trùng được sử dụng trong một số sản phẩm keo và sản phẩm xây dựng có thể gây ung thư ở người.

Ô nhiễm không khí

Khói và các hạt bụi trong không khí cũng có thể dẫn đến ung thư.

Ở London, người ta thấy ống khói ở các nhà máy xuất hiện nhiều và tỷ lệ ung thư bìu cũng cao hơn trong thập niên 1770. Những nghiên cứu sâu hơn tìm thấy mối liên hệ giữa ô nhiễm từ các ống khói tỷ lệ thuận với ung thư. Hít phải khói bụi cũng có liên quan đến ung thư phổi, thực quản và bàng quang.

Chất silica

Silica là một khoáng chất tự nhiên được tìm thấy trong cát, đá và bê tông. Công nhân xây dựng và thợ mỏ hít các hạt silica khi cắt, cưa hoặc khoan vào đá có thể làm tăng nguy cơ phát triển ung thư phổi.

Bức xạ, phóng xạ

Chúng ta đều biết rằng tia X và tia gamma có thể gây ung thư. Hai tia này cũng được tìm thấy trong tia UV mặt trời.

Mối liên quan giữa bức xạ và ung thư xuất hiện trong các nghiên cứu về những người tiếp xúc với bức xạ liều cao, như những người bị ảnh hưởng bởi vụ tai nạn hạt nhân Chernobyl, và những người bị ung thư, đôi khi được điều trị bằng xạ trị ở liều cao.

Tuy nhiên, Hiệp hội Ung thư Mỹ cảnh báo rằng loại bức xạ này không có ngưỡng an toàn tuyệt đối.

Viêm mãn tính, lâu dài, gây tổn hại DNA

Viêm mãn tính khi nhiễm trùng thời gian dài, bệnh đường ruột, hoặc béo phì có thể làm tổn thương DNA của một người và dẫn đến tỷ lệ ung thư cao hơn.

Nhựa BPA

BPA là một estrogen tổng hợp đã được sử dụng trong nhiều chất dẻo và nhựa từ những năm 1960. BPA cực kỳ dễ hòa tan trong các loại thực phẩm, và một khi đã vào được cơ thể thì sẽ rất khó để đẩy chúng ra ngoài. BPA có mặt ở các lớp lót mặt trong của những hộp đựng thực phẩm để tránh không cho thực phẩm tiếp xúc trực tiếp với kim loại, tuy nhiên điều này lại khiến thực phẩm bị nhiễm BPA.

Các loại cốc, chai, thìa sử dụng một lần liên quan đến nhiều vấn đề về sức khỏe, từ những thay đổi trong khả năng sinh sản, tăng nguy cơ ung thư vú và tuyến tiền liệt, các bệnh tim mạch, cho đến làm suy yếu quá trình phát triển của não bộ.

Chất Acrylamide

Một số loại thực phẩm bị nấu cháy ở nhiệt độ cao - như bánh mì, cà phê, hoặc khoai tây chiên - sản sinh ra một hợp chất hóa học gọi là acrylamide.

Chất acrylamide trong cốc cà phê hoặc bánh mỳ có thể không giết bạn ngay lập tức nhưng nếu tích tụ nhiều sẽ gây ra ung thư.

Một thẩm phán của California đã đưa ra luật vào đầu năm nay rằng người bán cà phê phải dán các cảnh báo cho khách hàng về nguy cơ ung thư có thể xảy ra từ acrylamide trong cà phê. Acrylamide chỉ là một trong số hơn 1000 hóa chất gây ung thư mà tiểu bang California liệt kê. Theo luật, California phải đặt cảnh báo ung thư trên tất cả mọi thứ, từ bãi đậu xe đến ghế của nha sĩ.