Vay mua nhà ngày càng khó

Đang có nhu cầu vay 250 triệu đồng để sửa nhà, mấy ngày nay, chị Thanh (ngụ quận Bình Thạnh, TP HCM) chạy đôn đáo hỏi ngân hàng (NH) thủ tục vay nhưng chưa được vì thấy lãi suất lên tới 11,5% - 12,5%/năm.

Ngược xuôi gõ cửa ngân hàng

Có NH đưa ra mức lãi suất ưu đãi thấp hơn nhưng chỉ trong 3-6 tháng đầu, sau đó thả nổi theo thị trường. "Tôi thấy mức lãi suất này cao, chưa kể các NH sẽ thả nổi sau khi hết thời gian ưu đãi. Với xu hướng lãi suất huy động nhích lên từ cuối năm ngoái đến giờ, sợ lãi vay còn tiếp tục tăng" - chị Thanh băn khoăn.

Lãi suất vay tăng, nguồn vốn trung và dài hạn hạn chế khiến việc vay mua nhà ngày càng khó Ảnh: TẤN THẠNH

Tiếp tục khảo sát thêm vài NH nữa, chị Thanh vẫn nhận được trả lời từ cán bộ tín dụng về mức lãi suất khoảng 11%/năm với điều kiện vay có tài sản thế chấp kèm chứng minh thu nhập đủ khả năng trả nợ. "Tôi hỏi chi nhánh một NH thương mại nhà nước ở quận Gò Vấp, cán bộ tín dụng cho biết lãi suất vay năm đầu là 9,5%/năm, từ năm thứ 2 trở đi lãi suất 10,5%/năm nhưng điều kiện vay khó và chỉ nhận hồ sơ của khách hàng ở các quận lân cận" - chị Thanh nói.

Tại một chi nhánh ở quận 1 của NH TMCP Sài Gòn (SCB), nhân viên tín dụng thông tin với chị mức lãi suất vay mua nhà đang được SCB áp dụng là 11,5%/năm với điều kiện khách hàng mua thêm một gói bảo hiểm nhân thọ khoảng 8 triệu đồng (năm đầu tiên). Nếu không mua bảo hiểm, mức lãi vay mua nhà là 12,5%/năm, được tính bằng lãi suất huy động trung dài hạn bình quân 7,7%/năm cộng biên độ 4,8%.

Hiện một số NH khác đang triển khai gói ưu đãi tín dụng cho khách hàng vay mua nhà, sửa nhà có tài sản thế chấp nhưng chỉ trong vài tháng đầu, sau đó thả nổi lãi suất. Như tại NH TMCP Tiên Phong (TPBank), cán bộ tín dụng chi nhánh NH này ở quận 1 cho biết vừa triển khai gói tín dụng vay mua nhà lãi suất 6,6%/năm trong 3 tháng, từ tháng thứ 4 lãi vay bình quân khoảng 11%/năm hoặc gói tín dụng 8,9%/năm trong 12 tháng và sau đó lãi suất thả nổi khoảng 11,9%/năm.

Tại NH TMCP Phương Đông (OCB), lãi vay mua nhà đang áp dụng gần 7%/năm trong 6 tháng đầu, sau đó thả nổi bình quân khoảng trên 11%/năm. Dù vậy, lãi vay có thể thấp hơn đôi chút hoặc cao hơn tùy thuộc vào khả năng trả nợ, năng lực tài chính của từng khách hàng nếu đã có lịch sử vay vốn tại NH…

Chưa đáng lo ngại?

Thực tế, lãi suất cho vay mua nhà đất đã nhích lên đáng kể sau "cuộc đua" tăng lãi suất huy động từ cuối năm 2018 đến nay. Hiện mặt bằng lãi suất huy động đã xuất hiện phổ biến các mức trên 8%/năm, trong khi lãi vay phần lớn cũng trên 11%/năm, tăng thêm khoảng 0,5-1 điểm phần trăm so với nửa năm trước.

Một yếu tố khác, từ đầu năm 2019, tỉ lệ vốn ngắn hạn cho vay trung dài hạn theo quy định của NH Nhà nước đã giảm xuống còn 40%, thay vì mức 45% như năm ngoái, khiến nguồn vốn tín dụng trung dài hạn đổ vào bất động sản không còn dồi dào. Trong khi các khoản vay mua nhà thường khá dài, từ 10-20 năm, thậm chí hơn 20 năm. Do đó, một số NH đã chủ động tăng lãi suất vay mua nhà lên để hạn chế nhu cầu vay vốn từ khách hàng.

Ông Nguyễn Hoàng Minh, Phó Giám đốc NH Nhà nước Chi nhánh TP HCM, nhìn nhận đầu năm ngoái, NH Nhà nước đưa chỉ tiêu tăng trưởng tín dụng khoảng 17% nhưng đến cuối năm hệ thống NH chỉ tăng hơn 14%. Năm nay, chủ trương từ đầu năm là kiểm soát tăng trưởng tín dụng ở mức thấp hơn cả năm 2018, trong đó cho vay lĩnh vực bất động sản tiếp tục được yêu cầu kiểm soát chặt chẽ. "Quyết định cho vay vẫn thuộc về các NH sau khi thẩm định, đánh giá nhưng người vay cũng cần cân nhắc bảo đảm khả năng tài chính" - ông Minh nói.

Theo tổng giám đốc một NH cổ phần tại TP HCM, đến giờ NH vẫn chưa nhận được chỉ tiêu tăng trưởng tín dụng năm 2019 từ cơ quan quản lý. Hiện mới có chỉ tiêu tăng trưởng tín dụng khoảng 14% áp dụng cho ngành NH trong năm nay nên NH cũng phải cân nhắc khi cho vay các lĩnh vực trung dài hạn, trong đó có vay mua nhà dù không hạn chế nhưng cũng phải cân nhắc.

Dù vậy, trước lo ngại của nhiều khách hàng, lãnh đạo nhiều NH khẳng định lãi vay sẽ khó tăng mạnh. Chủ trương của NH Nhà nước ngay từ đầu năm là ổn định lãi suất, một số NH lớn đã có động thái giảm lãi suất cho vay các lĩnh vực ưu tiên. Ngoài ra, vì yếu tố cạnh tranh khiến các NH không dám mạnh tay đẩy lãi vay lên cao, trong đó có lãi suất cho vay mua nhà.

Theo vị tổng giám đốc NH cổ phần trên, nhiều quy định của NH Nhà nước sắp có hiệu lực cũng yêu cầu NH thương mại tính toán lãi suất cho từng khoản vay của khách hàng. Chẳng hạn, nếu người vay mua nhà có giấy tờ đầy đủ, thu nhập từ lương đủ trả gốc và lãi hằng tháng lãi suất sẽ khác; khách vay nhà ở hình thành trong tương lai, nguồn trả nợ từ kinh doanh tự do hoặc vay mua nhà để kinh doanh, cho thuê... lãi suất cũng sẽ khác. Hiện một số NH đang tính toán, chia nhóm khách hàng vay mua nhà theo mục đích, thu nhập và khả năng trả nợ để từ đó xác định lãi suất phù hợp.