Vé 0 đồng là “đặc sản” nhưng tour 0 đồng là “thuốc độc”!

Vì sao có tour 0 đồng?

Tour 0 đồng (The zero-fee tour) là hình thức khách du lịch mua tour được cho là không mất phí của các hãng lữ hành bán sỉ tour trọn gói. Gói dịch vụ thông thường bao gồm: chi phí vận chuyển, ăn ở cùng với một khoản phí cho chính nó. Và với tour 0 đồng, khoản phí cho chính nó trên danh nghĩa là bằng 0. Thực tế thì các công ty này sau đó thu lại phí thông qua hướng dẫn viên du lịch, hay hoa hồng từ các cửa hàng mua sắm, giải trí được chỉ định trong tour.

Hình thức tour du lịch không phí sáng tạo này xuất hiện lần đầu tiên ngay sau khi dịch SARS năm 2003 xảy ra. Lo ngại dịch bệnh làm số khách du lịch giảm đáng kể. Khi có sự sụt giảm mạnh trong thị trường, những người ở Hong Kong, Singapore đã không tính phí đối tác kinh doanh Trung Quốc của họ. Nhưng tính hoa hồng mua sắm cao để bảo đảm thu nhập của mình.

Khác với tour thông thường, tiền túi từ khách hàng không được chia đều cho các thành phần tham gia chuỗi cung ứng dịch vụ, mà nó đi một vòng rồi tập trung lại túi của chính các hãng lữ hành bán sỉ tour (thường là các hãng Trung Quốc).

Khác với tour thông thường, dòng tiền từ khách du lịch trong tour 0 đồng tập trung về hãng lữ hành bán sỉ tour trọn gói. Nguồn: Adapted from Zhang et al (2009)

Theo mô hình này, thực tế ở Việt Nam, các công ty lữ hành Trung Quốc nhận khách đi du lịch đến Hạ Long với giá 0 đồng, sau đó bán lại cho doanh nghiệp lữ hành Việt. Khi hoàn thành thủ tục nhập cảnh tại cửa khẩu Móng Cái, khách được đưa vào nội địa buộc phải qua các trung tâm thương mại riêng biệt, mua hàng với giá “cắt cổ”.

Mô hình này đã nở rộ từ tháng 7.2016 và đang manh nha tái diễn từ trung tuần tháng 3.2017 ở nhiều điểm đến tại Việt Nam chứ không riêng gì Quảng Ninh.

“Thuốc độc” cho cả du khách lẫn nước sở tại

Từ trước đến nay, hệ quả của tour 0 đồng được nói đến nhiều nhất là ngành du lịch thất thu. Thái Lan, một quốc gia dẫn đầu về du lịch Đông Nam Á đã thất thu khoảng 305 tỉ baht (gần 9 tỉ USD) mỗi năm do thiệt hại từ tour 0 đồng. Tuy nhiên, hậu quả lớn nhất chính là hình ảnh ngành du lịch của nước sở tại trong mắt du khách nước ngoài.

Sau Thái Lan, Việt Nam cũng đang là tâm điểm của du lịch “tour 0 đồng” từ khách Trung Quốc. Khách Trung Quốc đang chiếm tỷ trọng rất lớn (gần 1/3) trong tổng khách du lịch quốc tế của Việt Nam. Nếu mô hình “tour 0 đồng” chen chân vào thị trường nước ta, Việt Nam có thể có số lượng nhưng sẽ không thu được gì vì không người Trung Quốc nào muốn sang Việt Nam mà phải bỏ tiền ra để mua đồ Trung Quốc (thường bị dẫn vào những khu mua sắm của người Trung Quốc tại Việt Nam), có khi còn là đồ dởm, mà giá lại cao.

Trên thực tế bản thân chính những du khách sử dụng tour 0 đồng này cũng chẳng mấy ai hài lòng với kiểu dịch vụ như vậy. Ông Phan Đình Huê, Giám đốc Công ty du lịch Viet Circle cho biết có rất nhiều đoàn khách Trung Quốc than phiền, đòi “cạch đến già” những tour giá rẻ chất lượng kém như vậy.