Có một "Tổ đặc nhiệm" tiếp riêng Intel ...

Ngày 05/03/2014, báo Diễn đàn đầu tư tổ chức Tọa đàm “Việt Nam và cuộc chơi lớn của các tập đoàn đa quốc gia” với sự tham gia của các chuyên gia kinh tế và các lãnh đạo tại cơ quan liên quan. Trong buổi tọa đàm này, một góc thực tiễn về việc đầu tư của các Tập đoàn đa quốc gia (TNC) tại Việt Nam đã được các chuyên gia tiết lộ.

Theo ông Nguyễn Nội - Phó cục trưởng Cục Đầu tư nước ngoài (FIA) – Bộ Kế hoạch và đầu tư, năm 2013, Việt Nam thu hút được 15.932 dự án với tổng vốn đăng ký đạt hơn 234 tỷ USD và vốn thực hiện trên 112 tỷ USD. Trong đó có khoảng 500 dự án là các TNC với tổng số vốn đầu tư đăng ký khoảng 140 tỷ USD.

Các dự án của các TNC tập trung nhiều nhất vào công nghiệp chế biến, chế tạo với tổng vốn đầu tư gần 70 tỷ USD, chiếm 50% tổng số vốn đầu tư đăng ký của Cục; kinh doanh bất động sản 26%; dịch vụ ăn uống, lưu trú 8,2%

Các TNC Nhật Bản chiếm tỷ trọng lớn nhất về vốn đầu tư với khoảng 18 tỷ USD, chiếm 13% tổng số vốn đăng ký, tiếp theo là Singapore 12,8%, Malaysia, Mỹ.

Đóng góp của các doanh nghiệp FDI nói chung và các TNC nói riêng trong những năm qua ngày càng lớn. Năm 2011 tỷ trọng xuất khẩu của FDI chiếm 56,9% tổng kim ngạch xuất khẩu, năm 2012 là 64% và năm 2013 là 66,9%. Số tiền nộp ngân sách cũng tăng đều qua các năm. Năm 2011 là 3,5 tỷ, năm 2012 là 3,9 tỷ và năm 2013 là 5 tỷ USD (chưa kể dầu thô).

“Tổ đặc nhiệm” tiếp riêng Intel

GS.TSKH Nguyễn Mại - nguyên Phó chủ nhiệm Ủy ban Nhà nước về hợp tác đầu tư, Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp đầu tư nước ngoài (VAFIE) cho biết, năm 2004, Tập đoàn Intel lựa chọn 4 nước để xây dựng nhà máy quy mô lớn, Việt Nam là một trong số đó. Trong chiến lược của Intel, cứ 18 tháng trong điều kiện bình thường Intel sẽ lập 1 nhà máy mới với quy mô tương đương.

Đánh giá đây là một cơ hội lớn để kéo TNC lớn của Mỹ vào Việt Nam, Thủ tướng Chính phủ khi đó cho rằng nếu để TNC đi làm việc với các bộ, ngành thì sẽ mất nhiều thời gian, thậm chí Bộ nào cũng muốn đòi quyền lợi cho mình.

Do đó, Thủ tướng Chính phủ đã cho phép thành lập một tổ công tác với tên gọi là “Tổ đặc nhiệm”, có quyền thay mặt Thủ tướng Chính phủ đàm phán với Intel. Tổ đặc nhiệm này đã đề nghị với Thủ tướng: Việt Nam sẽ hy sinh quyền lợi tài chính để lôi kéo cho bằng được TNC này vào Việt Nam để được 2 điều lợi.

Và như vậy, Tổ này đã nhận được đề nghị của Intel với 28 điều khoản, trong đó có khoảng 4-5 điểm không thể chấp nhận được. Đây cũng là lần đầu tiên trong lịch sử Việt Nam, Thủ tướng chấp nhận hỗ trợ tài chính cho Intel khoảng tài chính từ 60-70 triệu USD để Intel vào Việt Nam.

Giáo sư Nguyễn Mại đánh giá, ngoại trừ Intel được “ưu ái” thì hiện nay, đối với các TNC chúng ta vẫn còn thiếu một chính sách ưu đãi về tài chính.

“Tôi kiến nghị, một TNC ở góc nhìn khác nhiều khi còn lớn hơn cả một quốc gia, nên chúng ta không nên tiếp họ hoặc coi họ như những tập đoàn nhỏ. Khi làm việc với TNC nên có những “Tổ đặc nhiệm” như vậy để kịp thời giải quyết các vấn đề có liên quan.” – Giáo sư kiến nghị.

Ông Nguyễn Nội - Phó cục trưởng Cục Đầu tư nước ngoài (FIA) – Bộ Kế hoạch và đầu tư cũng nhận xét, công tác xúc tiến đầu tư nhiều khi chỉ tập trung vào một số quốc gia như Nhật bản, Hàn Quốc, Singapore và chỉ tập trung vào một thời gian, cùng một nội dung xúc tiến đầu tư dẫn đến hình ảnh Việt Nam xấu đi trong mắt các nhà đầu tư nước ngoài.

Thực tế, những năm nào đạt được thu hút đầu tư từ 15-20 tỷ USD đều phải có các dự án đầu tư của các TNC trị giá tỷ đô. Vì vậy, cần tạo những điều kiện tốt nhất đáp ứng các yêu cầu của các TNC. Đồng thời, những địa phương nào mà lãnh đạo tỉnh quan tâm thì sẽ thu hút được các nhà đầu tư nước ngoài.

Sẽ có một làn sóng đầu tư lớn của Hàn Quốc vào Việt Nam trong nay mai?

Ông Park Chang Eun - Phó giám đốc Tổ chức Xúc tiến thương mại và đầu tư Hàn Quốc (KOTRA) tại Hà Nội cho biết hiện tại ở Việt Nam, có những tên tuổi lớn như: Samsung, LG, một tập đoàn khác của Samsung đang muốn đầu tư khoảng 1,2 tỷ USD vào Việt Nam (Samsung Display). LG cũng đang có ý định đầu tư thêm vào Việt Nam ở các lĩnh vực khác và họ đang tiến hành tìm hiểu sâu.

Bên cạnh những lĩnh vực quen thuộc như chế tạo, chế biến… thì nhà đầu tư Hàn Quốc cũng đang quan tâm đến các lĩnh vực khác như Dịch vụ, ngân hàng, bán lẻ…Các TNC rất chú trọng đến các ngành như: Dầu khí, chế biến, chế tạo (khu vực miền trung trở ra).

Ông Park Chang Eun nhấn mạnh: theo các phản ánh của chính doanh nghiệp Hàn Quốc thì Công ty Hàn Quốc hiện rất quan tâm tới ngành công nghiệp hỗ trợ,
Do đó, chính phủ Việt Nam cần có thêm nhiều chính sách để phát triển các công ty phụ trợ trong nước, hỗ trợ TNC Hàn Quốc khi đầu tư. Các cơ quan bộ ngành liên quan nên tổng hợp, xem xét chính sách và tìm ra phương hướng thúc đẩy ngành công nghiệp phụ trợ phát triển.

Thu Huyền