Kiểm toán để làm gì?

Kể từ khi Luật Kiểm toán Nhà nước được ban hành, địa vị pháp lý của Kiểm toán Nhà nước (KTNN) được xác định rõ ràng là cơ quan độc lập thuộc Quốc hội, KTNN đã công bố khá nhiều số liệu, là kết quả các cuộc kiểm toán và được toàn dân quan tâm. Gần như hàng năm, KTNN đều thực hiện kiểm toán việc chi tiêu từ ngân sách nhà nước và công bố về chi sai chế độ, lãng phí của các cơ quan nhà nước với những con số đáng giật mình!

Những ngày gần đây, dư luận lại "nóng" lên với việc KTNN công bố kết quả kiểm toán vốn đầu tư xây dựng đường cao tốc Cầu Giẽ - Ninh Bình. Kết quả kiểm toán này do ông Nguyễn Quang Thành - Phó tổng Kiểm toán Nhà nước ký chuyển Bộ trưởng Bộ GTVT Đinh La Thăng cùng với những kiến nghị về trách nhiệm và xử lý trách nhiệm đối với các cá nhân, tập thể có liên quan.

Dự án đường cao tốc Cầu Giẽ - Ninh Bình có tổng chiều dài 56km đi qua 3 tỉnh/thành là Hà Nội - Hà Nam - Nam Định được thông xe toàn tuyến vào ngày 30.6.2012. Tổng mức đầu tư cho dự án là 8.974 tỉ đồng. Tổng Công ty Đầu tư phát triển đường cao tốc Việt Nam (VEC) là đơn vị được Chính phủ giao nhiệm vụ vừa thiết kế vừa thi công, vừa giải phóng mặt bằng vừa thi công, tự làm và tự chịu trách nhiệm.

"Nói có sách, mách có chứng" KTNN đã chỉ ra hàng loạt nguyên nhân dẫn đến vốn đầu tư của đoạn đường này bị "đội" lên hơn 5.000 tỉ đồng. KTNN đã đề nghị Bộ Giao thông Vận tải kiểm điểm, xử lý trách nhiệm đối với tập thể, cá nhân liên quan của bộ trong quá trình thẩm định, phê duyệt dự toán các gói thầu, trong đó đã chấp thuận định mức thi công Giếng cát D400 không đúng quy định, không phù hợp với tình hình thực tế của dự án, ngăn chặn kịp thời nguy cơ gây thất thoát, lãng phí vốn đầu tư của Nhà nước.

Có biện pháp chỉ đạo kiểm điểm và xử lý phù hợp theo quy định đối với nhà thầu tư vấn khảo sát, thiết kế Tedi do có sai sót trong việc áp dụng quy định mức thi công Giếng cát D400...

Riêng với VEC, Kiểm toán Nhà nước đề nghị điều chỉnh sổ kế toán, báo cáo tài chính, báo cáo quyết toán vốn đầu tư thực hiện đến 30.6.2013 của dự án phù hợp với kết luận của Kiểm toán Nhà nước. Khẩn trương thu hồi số tiền tạm ứng chưa thu hồi hết theo quy định, điều chỉnh giảm số thuế giá trị gia tăng đầu vào tương ứng với giá trị chi phí đầu tư giảm trừ qua kiểm toán đối với các gói thầu...

Kiểm toán Nhà nước đề nghị kiểm điểm và làm rõ trách nhiệm của Ban quản lý Dự án Cầu Giẽ - Ninh Bình, các cá nhân được giao nhiệm vụ trực tiếp theo dõi, quản lý, nghiệm thu tại hiện trường và nhà thầu tư vấn giám sát là Công ty Quality Couriers Interational S.E.A.

Kiểm toán nghiêm túc để có kết quả và kiến nghị. Đó là chức năng, nhiệm vụ của KTNN. Bởi, KTNN không có và không thể có quyền hạn trong việc xử lý những tổ chức, cá nhân đã sai phạm. Thế nhưng, đã có không ít báo cáo, phát hiện, kiến nghị của KTNN bị...."chìm xuồng"! Đến nay, cũng có không ít ý kiến cho rằng, những kiến nghị của KTNN đối với sai phạm đã phát hiện tại dự án đường cao tốc Cầu Giẽ - Ninh Bình rồi cũng sẽ bị... lãng quên, mọi việc rồi cũng "hoà cả làng".

Nếu điều đó lại tiếp tục là sự thật thì câu hỏi đặt ra là: Tổ chức kiểm toán để làm gì? Cần nói thêm rằng, khác với kiểm toán độc lập, KTNN là một cơ quan, thực hiện nhiệm vụ được giao. Toàn bộ chi phí của KTNN như tiền lương, chi phí hành chính, chi phí đào tạo kiểm toán viên... đều do ngân sách nhà nước trang trải.

Do đó, nếu kết quả kiểm toán, những kiến nghị của KTNN chỉ là để cho... đủ thủ tục thì lại là một sự lãng phí ghê gớm. Thật vô lý khi chúng ta ban hành cả một đạo luật cho hoạt động của KTNN, tổ chức bộ máy KTNN, đào tạo kiểm toán viên không chỉ ở trong nước mà cả ở nhiều nước trên thế giới, nhưng kết quả hoạt động của KTNN lại chỉ trở thành "vật trang trí".

Theo Luật sư Vũ Xuân Tiền