Lại bàn chuyện kích cầu

Kích tổng cầu – đó là giải pháp cần, nhưng vẫn còn nhiều ý kiến ngược chiều về câu chuyện kích cầu và gói kích cầu. Ở một chiều quan điểm khác, tiếp cận vấn đề kích tổng cầu không phải từ góc độ bàn chuyện có hay không gói kích cầu mà cần bàn cách nào để kích tổng cầu, bên cạnh những ý kiến lưu ý đến vấn đề ổn định vĩ mô.

Nhìn lại bức tranh kinh tế 6 tháng đầu năm, đi liền với nhận định “nền kinh tế đã có những chuyển biến tích cực”, là dự báo “tiếp tục khó khăn”. Nỗi lo tăng trưởng thấp đã rõ. Nguyên nhân cũng đã được nói đến từ nhiều tháng trước: tổng cầu yếu, và giải pháp vẫn là kích cầu, tăng tổng cầu… Tại phiên họp Chính phủ vừa qua, một số địa phương lại đề nghị kích cầu để đảm bảo tăng trưởng. Nhưng đang có những ý kiến khác nhau về cách kích tổng cầu và thúc tăng trưởng.

Kích cầu – nếu quá lo sẽ tạo ra bất ổn

“Nên chăng, có chính sách kích cầu đầu tư, kích cầu tiêu dùng trong ngắn hạn”, Chủ tịch UBND TP. Hà Nội Nguyễn Thế Thảo phát biểu. Còn theo Bí thư Tỉnh ủy Thanh Hóa Mai Văn Ninh: “Khó khăn nhất là kích cầu nội địa, nhiều công trình, dự án bỏ, dở dang, kèm theo đó là rất nhiều DN phục vụ gặp khó khăn. Những DN này cũng tham gia làm trì trệ nền kinh tế”.

“Việt Nam tăng trưởng vẫn dựa vào vốn và lao động. Nếu tiếp tục giảm đầu tư thì không thể có tăng trưởng cao được… Chính phủ cũng nhận thấy điều này và đang tìm cách để tăng vốn đầu tư, nhưng lại không được tăng phần vốn từ ngân sách Nhà nước. Đó mới là bài toán khó”, ông Đỗ Thức - Tổng cục trưởng Tổng cục Thống kê phát biểu.

Vấn đề kích cầu lần này được bàn đến trong tình thế ngặt nghèo, ngân sách đang được cảnh báo hụt thu và bội chi cao, nên “tiền đâu cho kích cầu”. Tại kỳ họp Quốc hội vừa qua, vấn đề nới bội chi để kích cầu, để thoát trì trệ đã được đưa ra, nhưng cũng có nhiều ý kiến không đồng tình bởi lo nợ công đã đến mức đặt trong tình trạng cần cảnh báo.

“Quan điểm của Tổng cục Thống kê là không nên quá sốt ruột với tỷ lệ tăng trưởng khoảng hơn 5%”, ông Đỗ Thức cho biết và lưu ý thêm: “Chúng ta không nên làm nóng vấn đề, vì như thế sẽ lại tạo thành bất ổn. Tôi tin là Chính phủ thấy điều đó”.

Ngân sách giảm, tìm vốn khác

“Vốn ngân sách đầu tư giảm thì phải có nguồn vốn khác bù vào, không nên để tổng vốn đầu tư hạ quá mạnh”, đó là quan điểm của Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Bùi Quang Vinh. Kích tổng cầu – đó là giải pháp cần, nhưng vẫn còn nhiều ý kiến ngược chiều về câu chuyện kích cầu và gói kích cầu. Ở một chiều quan điểm khác, tiếp cận vấn đề kích tổng cầu không phải từ góc độ bàn chuyện có hay không gói kích cầu mà cần bàn cách nào để kích tổng cầu, bên cạnh những ý kiến lưu ý đến vấn đề ổn định vĩ mô.

Ngay từ đầu năm, Ủy ban Giám sát tài chính quốc gia đã lưu ý đến các giải pháp nhằm tăng tổng cầu của nền kinh tế. Tại phiên họp Chính phủ tuần qua, cơ quan này lại một lần nữa kiến nghị cần có những giải pháp mạnh hơn nữa để tạo cầu cho nền kinh tế như đẩy mạnh hơn nữa chi tiêu đầu tư công, thông qua việc phát hành TPCP cho các dự án lớn đang thiếu vốn nhằm khơi thông dòng vốn trong xây dựng cơ bản, góp phần đảm bảo mức tổng đầu tư toàn xã hội cho mục tiêu tăng trưởng; giải quyết khoảng 94.000 tỷ đồng nợ đọng xây dựng cơ bản… Đẩy nhanh tốc độ chi đầu tư NSNN vào những công trình trọng điểm quy mô lớn, những dự án có kế hoạch sớm hoàn thành trong năm 2013 và có thể hoàn thành trong năm 2014…

Tuy nhiên, theo ông Đỗ Thức, mặc dù tình hình khó khăn, ai cũng muốn tăng trưởng nhanh. Nhưng nếu sốt ruột, chính sách chạy từ cực này sang cực kia thì chúng ta không bao giờ khắc phục được khủng hoảng, hay những bấp bênh, mất cân đối trong nền kinh tế Việt Nam vốn đã rất yếu rồi. Không nên quá vì mục tiêu tăng trưởng mà phải hy sinh cái khác để rồi lại tạo ra sự không ổn định: “Nếu tiếp tục đổ tiền để đầu tư sẽ tạo ra tăng trưởng, nhưng hệ quả xảy ra như 5 năm trước thì chúng ta cũng đã thấy rồi!”, ông Thức lưu ý.

Cũng đã có những nhẩm tính, để thoát khỏi tình trạng đang ở đáy chữ U hiện nay, ước chừng cần tới 100.000 tỷ đồng thậm chí 200.000 tỷ đồng. Mà trong đó có thể gọi gói tín dụng 30.000 tỷ đồng hỗ trợ cho vay mua nhà cũng đã là một gói kích cầu.

TS.Võ Trí Thành – Phó viện trưởng Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương cho biết, hiện đang có hai quan điểm về tình hình kinh tế hiện nay. Một dòng quan điểm cho rằng, kinh tế trì trệ thế này, cần có những biện pháp mạnh với gói kích cầu.

Một dòng quan điểm khác, theo TS.Thành: “Nhóm chúng tôi kiến nghị thành tựu vĩ mô đã đạt được là giá trị phải giữ, để đảm bảo tính nhất quán của chính sách, không thể lơi lỏng được. Nếu đưa ra gói kích cầu lúc này sẽ tạo ra rủi ro cao về thông điệp, kỹ thuật và tác động chính sách. Gói kích cầu năm 2009 vẫn còn để lại dư âm không mấy tốt đẹp khi nó tạo ra sự đầu cơ mạnh trên thị trường. Vì vậy, trước mắt chưa nên kích cầu lúc này, nhưng có thể đặt nó trong chương trình trung hạn nếu vĩ mô tiếp tục ổn định”.