Làm ăn với châu Âu: cơ hội & thách thức

Đó là nội dung cuộc trả lời báo chí chiều 5-8 của phái đoàn Liên minh châu Âu (EU) tại VN về nội dung Hiệp định thương mại tự do (FTA) giữa VN - EU vừa cơ bản kết thúc đàm phán.

Theo thông cáo từ phía EU, VN đã đồng ý gỡ bỏ hầu hết thuế xuất khẩu, cam kết sẽ cho tự do hóa thương mại trong các lĩnh vực như dịch vụ tài chính, viễn thông, giao thông, bưu chính, chuyển phát nhanh. VN cũng sẽ dỡ bỏ hoặc hạ bớt những hạn chế trong sản xuất các mặt hàng thực phẩm, đồ uống... với đầu tư từ EU.

Trả lời báo chí tại buổi họp, ông Jean-Jacques Bouflet - tham tán thương mại phái đoàn EU tại VN - cho biết khoảng 71% mặt hàng nông sản của VN sẽ được giảm về 0% trong khi hàng dệt may, da giày từ châu Âu sang VN cũng sẽ được giảm về 0% ngay khi hiệp định có hiệu lực.

EU sẽ dỡ bỏ thuế dần với hàng dệt may và thủy sản VN, trong đó lộ trình với hàng dệt may VN là bảy năm, đồng thời cấp hạn ngạch (thuế 0%) cho một số mặt hàng, trong đó có gạo.

Tuy nhiên, muốn được hưởng ưu đãi thuế, hàng dệt may VN phải đảm bảo nguồn gốc xuất xứ. Với EU, xuất xứ phải đảm bảo “quy chế chuyển đổi nguồn gốc xuất xứ kép”. Nghĩa là vải để may phải của VN, cắt may cũng phải ở VN nhưng cho phép cộng dồn nguồn gốc xuất xứ.

Chẳng hạn, VN mua hàng của đối tác cũng đang là đối tác FTA với EU (Hàn Quốc chẳng hạn), không bao gồm Trung Quốc, cũng được xem như của VN.

Cũng theo ông Jean Jacques Bouflet, nhiều mặt hàng VN xuất sang vẫn còn hạn ngạch và VN cần tính đến xuất khẩu mặt hàng giá trị cao hơn.

“Chẳng hạn với gạo, nếu mở hoàn toàn, VN sẽ xuất khẩu chủ yếu là gạo rẻ tiền. Còn có hạn ngạch, chắc chắn doanh nghiệp sẽ tập trung vào gạo chất lượng, giá cao, không có tình trạng xuất chui cả gạo của Thái Lan, Malaysia...” - ông Jean-Jacques Bouflet nói.

Ông Jean-Jacques Bouflet cũng trấn an rằng VN đang có thặng dư thương mại lớn với EU và sẽ không có thay đổi sau khi FTA có hiệu lực, bởi với FTA, “hai bên đều thắng, không nên lo ngại thay đổi cục diện thương mại EU - VN”.

Trả lời câu hỏi của Tuổi Trẻ về lý do VN tạo thuận lợi cho nhiều mặt hàng nông sản và thực phẩm từ EU, ông Vũ Huy Hoàng, bộ trưởng Bộ Công thương, cho rằng hàng hóa của VN và EU có tính bổ sung cho nhau, ít mặt hàng cạnh tranh trực tiếp.

Theo ông Hoàng, khi hiệp định đi vào thực hiện, các mặt hàng của VN như rau quả, thủy sản, gạo... sẽ được dành ưu đãi về thuế và cơ hội là rất lớn.

Tuy nhiên, ông Hoàng cho rằng Nhà nước chỉ có vai trò dẫn dắt, còn doanh nghiệp phải chủ động. Cụ thể, doanh nghiệp cần nhận thức đâu là thuận lợi, thách thức để có chiến lược, lộ trình nâng cao chất lượng, giảm giá thành, để không những đứng vững trong nước mà còn có thể mở rộng thị trường ra nước ngoài.