Làm thế nào để tận dụng cơ hội từ FTA với Liên minh Á Âu?

Thông tin trên được đưa ra tại buổi Tọa đàm “FTA Việt Nam - EAEU: Để doanh nghiệp chủ động nắm bắt cơ hội do Cổng thông tin Chính phủ tổ chức sáng ngày 19/8 tại Hà Nội.

Được đánh giá là thị trường tiềm năng, việc ký kết FTA vào tháng 5 vừa qua mở ra nhiều cơ hội cho DN xuất khẩu vào thị trường này. Tuy nhiên, theo ông Dương Hoàng Minh, Phó Vụ trưởng Vụ thị trường châu Âu (Bộ Công Thương), DN cần đáp ứng các yêu cầu theo quy định trong FTA.

EAEU đặt ra yêu cầu gì?

Trước hết, các DN phải đáp ứng được những quy định liên quan đến quy tắc xuất xứ của hàng hóa, mới được hưởng ưu đãi thuế quan.

Đối với các sản phẩm như dệt may, da giày… sẽ cho phép các DN được hưởng quy tắc xuất xứ linh hoạt, từ một công đoạn. Việc sử dụng nguyên liệu nhập khẩu từ Liên minh Á Âu cũng sẽ là thuận lợi cho DN hưởng ưu đãi thuế quan.

Tuy nhiên, với các sản phẩm nông sản, thực phẩm, thủy sản thì bên cạnh yêu cầu quy tắc xuất xứ, EAEU còn đặt ra những yêu cầu rất khắt khe về kiểm dịch và kiểm tra an toàn thực phẩm. Được biết, những tiêu chuẩn này áp dụng theo quy định của Liên xô (cũ) nên yêu cầu khá chặt chẽ.

Cụ thể, hầu hết các mặt hàng thủy sản được hưởng quy tắc xuất xứ linh hoạt, song nguyên liệu chế biến phải có nguồn gốc nội địa. Riêng mặt hàng tôm và cá ngừ, do phụ thuộc nhập khẩu nên EAEU cho phép sử dụng nguyên liệu nhập khẩu để sản xuất và chế biến, song vẫn phải đáp ứng yêu cầu hàm lượng nội địa từ 40% trở lên.

Một số lưu ý là lô hàng xuất khẩu không được quá cảng qua nước thứ ba, cũng không được chia nhỏ lô hàng. Các DN có thể được phép sử dụng nguyên phụ liệu từ nước có tham gia hiệp định, hoặc một số nước theo quy định của EAEU cũng sẽ được miễn thuế.

Còn rào cản nào khi vào EAEU?

Tuy nhiên, ông Minh cũng cho biết EAEU đặt ra những yêu cầu về điều khoản tạm ngừng ưu đãi. Trong trường hợp phát hiện có gian lận hoặc không đáp ứng yêu cầu quy tắc xuất xứ, DN không đáp ứng hoặc khắc phục, thì toàn lô hàng hoặc ngành hàng sẽ bị ảnh hưởng.

Với kim ngạch xuất khẩu hiện chỉ ở mức 106 – 110 triệu USD, ông Nguyễn Hoài Nam, Phó Tổng thư ký Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thủy sản (VASEP), cho rằng những lợi thế mà FTA mang lại đang mở ra nhiều cơ hội cho DN xuất khẩu vào thị trường này.

Song đây không những là thị trường “khó tính” khi đưa ra những quy định rất chặt chẽ, mà những yêu cầu kiểm tra an toàn thực phẩm và kiểm dịch thiếu sự minh bạch, nên cho dù DN đã nỗ lực đáp ứng các tiêu chuẩn, vẫn không thể chen chân vào thị trường.

Do đó, để hưởng ưu đãi từ FTA với EAEU các DN cần phải nghiên cứu rất kỹ nội dung của Hiệp định, với từng dòng thuế, sản phẩm DN xuất khẩu vào thị trường. Đồng thời nghiên cứu kỹ các quy định liên quan đến quy tắc xuất xứ, tiêu chuẩn kỹ thuật mà phía bạn đặt ra.

Đại diện Bộ Công Thương cho biết, trong thời gian tới Bộ Công Thương sẽ phối hợp chặt chẽ với phía bạn để nắm bắt thông tin thị trường và hỗ trợ cho DN hai bên. Đồng thời, Bộ sẽ xây dựng đề án tuyên truyền thông tin về các Hiệp định thương mại. Trong đó, tập trung vào việc hướng dẫn, đào tạo cán bộ của DN trong việc tận dụng các ưu đãi quy tắc xuất xứ, các tiêu chí cần đáp ứng…