Năm 2013, đã chấm dứt thụ lý hành chính 70% các vụ khiếu nại, tố cáo

Ngày 21 tháng 6 năm 2013, tại kỳ họp thứ 3, Quốc hội đã ban hành Nghị quyết số 30/2012/QH13 về chất vấn và trả lời chất vấn, trong đó giao Bộ Tài nguyên và Môi trường phối hợp với Tổng Thanh tra Chính phủ và Chủ tịch Ủy ban nhân dân các cấp tập trung giải quyết các vụ việc khiếu kiện về đất đai trọng điểm, phức tạp, kéo dài, được dư luận xã hội quan tâm.

Thanh tra Chính phủ vừa có báo cáo kết quả thực hiện Nghị quyết này.

Tính đến cuối năm 2011, còn 528 vụ việc khiếu nại tố cáo (KNTC) chưa được giải quyết dứt điểm

Cơ quan chức năng đã rà soát, xác định cả nước còn khoảng 2.000 vụ việc tồn đọng, bức xúc, kéo dài. Tính đến cuối năm 2011, các Bộ, ngành, địa phương đã giải quyết được trên 1.400 vụ việc; còn 528 vụ việc có tính chất phức tạp chưa được giải quyết dứt điểm, công dân vẫn khiếu nại, tố cáo kéo dài.

Điển hình như vụ khiếu kiện của 104 công dân ở xã Đắc Ngo, huyện Tuy Đức, tỉnh Đắk Nông; tranh chấp hợp đồng liên kết trồng cà phê giữa 142 hộ dân ở xa Đắk Buk So, huyện Tuy Đức với Công ty cà phê tháng 10; khiếu nại đông người (trên 1000 người) ở 02 xã Ea dah và Ea puk, huyện Krông Năm, tỉnh Đăk Lắk liên quan đến việc thu hồi đất để cho doanh nghiệp thuê đất trồng Cao su; việc đền bù tái định cư của các dự án thuỷ điện; khiếu nại ở các tỉnh Thanh Hoá - Nghệ An - Hà Tĩnh, liên quan đến việc đền bù giải phóng mặt bằng để nâng cấp Quốc lộ 1A…

Các vụ việc đông người nổi cộm như: khiếu kiện liên quan đến việc thực hiện đền bù, hỗ trợ, thực hiện chính sách tái định cư khi nhà nước thu hồi đất để làm dự án: vụ việc ở 03 xã thuộc huyện Văn Giang, tỉnh Hưng Yên; vụ việc ở phường Dương Nội, quận Hà Đông, Hà Nội; của tiểu thương các chợ Vĩnh Tân, chợ Tân Hiệp, tỉnh Đồng Nai; khiếu nại tại xã Long Hưng, thành phố Biên Hòa, tỉnh Đồng Nai về việc thu hồi đất, bồi thường và hỗ trợ tái định cư tại dự án Khu đô thị sinh thái kinh tế mở Long Hưng; của công dân, ngụ tại xã Tân Hưng, huyện Ba Tri, tỉnh Bến Tre; của công dân thành phố Cần Thơ khiếu nại đòi lại đất cũ do nông trường Sông Hậu và nông trường Cờ Đỏ đang quản lý.

Trong đó, có 422 vụ việc KNTC trong lĩnh vực đất đai (chiếm 79,92%). Chiếm phần lớn là về việc bồi thường, giải phóng mặt bằng khi nhà nước thu hồi đất (217 vụ). Tranh chấp đất đai có 115 vụ, đòi lại đất cũ có 78 vụ.

Đã chấm dứt thụ lý hành chính 371/528 vụ việc trong năm 2013

Trong quá trình giải quyết các vụ việc tồn đọng, phức tạp, kéo dài, nhiều địa phương đã thành lập các Tổ công tác phối hợp tích cực với Thanh tra Chính phủ và các cơ quan Trung ương để rà soát, giải quyết.

Tính đến ngày 15/8/2013, cả nước đã rà soát 528/528 vụ việc (đạt 100%) và kiểm tra, có phương án giải quyết 466/528 vụ việc, đạt tỷ lệ 88,26%. Trong đó, cơ quan quản lý đã ban hành thông báo chấm dứt thụ lý hành chính 371/528 vụ việc (đạt 70,27%).

Trong số 371 vụ việc này, có 236 vụ (chiếm 63,6%) qua xem xét, đã giải quyết đúng pháp luật, không phát sinh tình tiết mới, thống nhất chấm dứt thụ lý hành chính vì đã qua nhiều cấp, nhiều ngành, nhiều lần giải quyết. Bên cạnh đó, có 112 vụ việc (chiếm 30,19%) phải giải quyết lại hoặc hỗ trợ cho công dân. Ngoài ra, vẫn có 80 vụ đã giải quyết và có phương án nhưng chưa thông báo chấm dứt.

Hiện nay còn 62/528 vụ việc (11,74%) đang tiếp tục giải quyết. Trong đó có 28 vụ việc cần báo cáo Thủ tướng Chính phủ cho ý kiến; 34 vụ việc đang trong thời gian giải quyết. Đây là những vụ việc rất phức tạp, nhiều liên quan đến cơ chế, chính sách, cần phải có thời gian nghiên cứu đầy đủ và thống nhất cao giữa các Bộ, ngành Trung ương và Uỷ ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương để báo cáo Thủ tướng Chính phủ có ý kiến chỉ đạo xem xét, giải quyết dứt điểm.

Thông qua giải quyết KNTC tồn đọng, phức tạp, kéo dài, các ngành, các cấp và địa phương đã có phương án giải quyết, khôi phục quyền lợi và hỗ trợ cho công dân 1.389,2 tỷ đồng; 34,33 ha đất sản xuất; 0,84 ha đất ở; 24 nền nhà tái định cư…, tập trung ở một số địa phương như: Thái Bình, Hải Phòng, Quảng Ninh, Thanh Hóa, Kom Tum, Bình Phước, Bạc Liêu, Kiên Giang, Tây Ninh…

KNTC năm 2013 đã giảm mạnh so với năm 2012

So với năm 2012 thì số đoàn đông người giảm 14,25%; số đơn thư KNTC giảm 25%; số vụ việc KNTC giảm 33,3%. Nhiều vụ việc bức xúc trong nhân dân đã được giải tỏa, nhiều vụ việc khiếu nại, tố cáo tồn đọng, phức tạp, kéo dài qua nhiều năm đã được giải quyết dứt điểm, bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của công dân, bảo đảm tuân thủ pháp luật của Nhà nước và góp phần bảo đảm an ninh, trật tự xã hội.

Tuy nhiên, thực tế vẫn còn nhiều vụ việc tồn đọng phát sinh đã nhiều năm nay nhưng chưa được giải quyết. Nguyên nhân xuất phát từ nhiều phía, nổi bật là:

Thứ nhất, pháp luật điều chỉnh vấn đề này đã có nhiều thay đổi và hồ sơ, tài liệu bị thất lạc hoặc không đủ để làm căn cứ xem xét, giải quyết.

Thứ hai, một số cơ chế, chính sách còn chưa đảm bảo được sự hài hòa giữa các mục tiêu phát triển kinh tế với công bằng và an sinh xã hội nên người dân vẫn tiếp tục khiếu nại. Ví dụ trong công tác bồi thường khi thu hồi đất, dù các chính sách ban hành sau đã đảm bảo tốt hơn về quyền lợi cho người dân, nhưng lại dẫn đến tình trạng người dân bị thu hồi đất trước đây có tâm lý bị thiệt thòi và phát sinh khiếu nại.

Trong quá trình tổ chức thực hiện, có những vụ việc có sai sót, bất hợp lý, chưa phù hợp với thực tiễn, cần phải chỉnh sửa hoặc áp dụng bổ sung chính sách hỗ trợ... nhưng chưa có biện pháp tháo gỡ hoặc có tư tưởng bảo thủ, không muốn thay đổi quyết định giải quyết.

Thứ ba, tính chất phức tạp của các vụ việc khiếu nại, tố cáo tồn đọng, kéo dài do lịch sử để lại nên việc ban hành một số văn bản, hướng dẫn quy trình giải quyết trong một số trường hợp còn chậm; nội dung có một số điểm chưa phù hợp, khó khả thi đối với mọi trường hợp.

Hải Minh