Nền kinh tế đang điều chỉnh tích cực

Theo các chuyên gia, trong ngắn hạn một mặt cần tiếp tục duy trì ổn định kinh tế vĩ mô, mặt khác phải tăng thêm tính hiệu quả của đầu tư và tín dụng. Về dài hạn, việc nâng cao sức cạnh tranh, năng lực sản xuất là vô cùng quan trọng để thúc đẩy tăng trưởng kinh tế nhanh hơn mà không kéo theo TTTD và lạm phát cũng cao hơn.

Dấu hiệu tích cực

Mối quan hệ giữa tăng trưởng kinh tế với lạm phát và cung tiền (tín dụng) ở Việt Nam luôn được “soi chiếu” một cách đặc biệt. Khi những con số về lạm phát và tăng trưởng tín dụng (TTTD) những tháng đầu năm 2014 được đưa ra, thực tế đã bắt đầu có những quan ngại là mức tăng trưởng kinh tế mục tiêu 5,8% trong năm nay (cùng với lạm phát ở khoảng 7%; TTTD 12-14%) sẽ khó đạt được. Và nếu chỉ nhìn nhận mối quan hệ trong mô hình và động lực tăng trưởng kinh tế của Việt Nam trước đây (chủ yếu dựa vào tiêu dùng và đầu tư, hai kênh chịu ảnh hưởng khá lớn từ tín dụng) thì quả thực, tăng trưởng kinh tế năm nay có vẻ đáng lo ngại.

Nhưng, số liệu thống kê vài năm trở lại đây cho thấy, mối quan ngại này không hoàn toàn có cơ sở, khi tương quan thay đổi giữa tăng trưởng, lạm phát, cung tiền (tín dụng) đang rất khác. Từ năm 2011 đến nay, lạm phát giảm mạnh, tốc độ tăng tín dụng lại giảm so với giai đoạn trước (bình quân 35,9%/năm giai đoạn 2007-2010). Có lý do để cho rằng, hiệu quả dòng vốn tín dụng đã được nâng cao, khi tăng trưởng của chỉ tiêu này thấp xuống nhưng GDP vẫn đạt ở mức hợp lý.

Phải chăng, điều hành chính sách tiền tệ đã gắn với chuyển đổi mô hình tăng trưởng theo hướng nâng cao chất lượng, hiệu quả, sức cạnh tranh của nền kinh tế và phù hợp với chủ trương từng bước giảm tỷ lệ cung cấp cho đầu tư phát triển từ hệ thống NHTM. Cơ cấu tín dụng bắt đầu cho thấy sự hợp lý, hiệu quả và an toàn hơn?

TS. Nguyễn Xuân Thành (Chương trình giảng dạy kinh tế Fulbright) cho rằng, nền kinh tế Việt Nam đang ở trong giai đoạn “thoái nợ”, không có nghĩa là tăng trưởng không còn dựa vào tín dụng mà cho thấy nền kinh tế đang trải qua một quá trình điều chỉnh tự nhiên. “Trước đây, để tăng trưởng kinh tế thì phải tăng tín dụng rất nhiều. Còn hiện nay, Việt Nam đang trên con đường đi tìm một mô hình tăng trưởng mới, một động lực mới cho tăng trưởng mà không phải dựa nhiều vào tín dụng. Đó là một dấu hiệu tích cực”, ông Thành nói.

Phải cải cách cơ cấu và năng suất

Cho đến gần đây, những dấu hiệu phục hồi nhẹ của nền kinh tế đã xuất hiện. Nhưng, điều mà các chuyên gia kỳ vọng là cần duy trì được xu thế hiện nay: lạm phát theo năm tiếp tục thấp dần, tín dụng không quá nóng, trong khi tăng trưởng kinh tế cải thiện, năm sau cao hơn năm trước. Để đạt được điều này, trong ngắn hạn một mặt cần tiếp tục duy trì ổn định kinh tế vĩ mô, mặt khác phải tăng thêm tính hiệu quả của đầu tư và tín dụng. Về dài hạn, việc nâng cao sức cạnh tranh, năng lực sản xuất là vô cùng quan trọng để thúc đẩy tăng trưởng kinh tế nhanh hơn mà không kéo theo TTTD và lạm phát cũng cao hơn.

“Trong nhiều năm qua, đúng là chúng ta đã chú trọng đến ổn định kinh tế vĩ mô nhưng nhìn về lâu dài, muốn đạt được tăng trưởng cao phải thúc đẩy tăng năng suất và duy trì tính cạnh tranh của nền kinh tế”, ông Thành khuyến nghị. “Vấn đề bây giờ là phải tập trung tái cấu trúc thực sự, cả ở cấp vi mô và vĩ mô”.

Để làm được điều này, việc giữ và thúc đẩy triển khai các cam kết cải cách đã đưa ra là rất quan trọng. Nhiều chuyên gia cho rằng, chúng ta mới thành công về ổn định vĩ mô, còn việc cải cách, trong đó bao gồm việc xây dựng động lực mới cho tăng trưởng kinh tế thì vẫn chưa làm được bao nhiêu. Khi ổn định vĩ mô đã có thì cần các hành động cụ thể để thực thi những cam kết cải cách đã đưa ra.

“Từ 2014 trở đi, ổn định kinh tế vĩ mô cần gắn với cải cách và đây là một bài toán rất hóc búa. Đơn cử như trong vấn đề xử lý nợ xấu của hệ thống ngân hàng, muốn ổn định một cách căn cơ thì ngoài việc tăng cường giám sát, minh bạch, áp dụng các tiêu chuẩn quốc tế... cũng có vấn đề ngay trước mắt phải giải quyết là sở hữu chéo”, TS. Võ Trí Thành, Phó viện trưởng Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương (CIEM) nói.

Sự lo ngại về nguy cơ chậm trễ, thậm chí trì hoãn triển khai trong thực tế các cam kết cải cách đã được không ít chuyên gia trong và ngoài nước đưa ra.

Trong phần trình bày về một nghiên cứu mới nhất mang tên: “Kinh tế 2013 và Tầm nhìn 2014”, công bố ngày 6/3, TS. Nguyễn Đức Thành, Giám đốc Trung tâm nghiên cứu kinh tế và chính sách (VERP) thẳng thắn chỉ ra: “Trong bối cảnh kinh tế 2014 có dấu hiệu phục hồi, lo ngại nhất là giới chính sách sẽ cho rằng như thế thì không cần cải cách nữa. Cần nhìn nhận sự phục hồi kinh tế của 2014, nếu đúng như dự báo, chỉ là phục hồi nhẹ và mang tính ngắn hạn. Còn chu kỳ dài hạn của nền kinh tế vẫn là đi xuống và đòi hỏi bắt buộc phải cải cách về cơ cấu và năng suất”.

Theo Đỗ Lê