Nghịch lý “thích” đổ vốn vào nơi hiệu quả thấp, năng suất âm!

TS Nguyễn Đình Cung

Viện trưởng Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế TƯ

109 bài viết

• Người dân, DN đóng góp nguồn tài chính cho các quỹ ngoài ngân sách gần như không biết chi tiết việc sử dụng, chi tiêu các quỹ ra sao
  Tại: Nghìn tỷ 'chôn' tại các quỹ ngoài ngân sách - Bài cuối: Chặn từ ý tưởng

Tại Hội thảo “Báo cáo Kinh tế Vĩ mô quý II/2015: chuyển biến, cơ hội và chính sách” diễn ra ngày 29/7, TS. Nguyễn Đình Cung - Viện trưởng Viện nghiên cứu và quản lý kinh tế Trung ướng (CIEM) cho rằng, bức tranh kinh tế Việt Nam nhìn bề ngoài có thể tốt, nhưng nhìn sâu hơn, dài hơn lại thấy có vấn đề.

Tiềm năng tăng trưởng đang đi xuống

Mặc dù tăng trưởng kinh tế phục hồi rõ nét hơn ở cả đầu tư và chi tiêu dùng, tuy nhiên theo TS. Nguyễn Đình Cung, tiềm năng tăng trưởng chậm được cải thiện và đang có chiều hướng đi xuống.

Về dài hạn, nền kinh tế muốn phát triển dài hạn dựa vào năng suất lao động và hiệu quả sử dụng nguồn lực nhưng theo nhận định của Viện trưởng CIEM, năng suất lao động đang có xu hướng đi xuống, hiệu quả sử dụng vốn còn nhiều vấn đề tồn tại.

“Năng suất lao động của Việt Nam trong thập kỷ 1990 - 2000 chủ yếu là tăng năng suất lao động nội ngành. Còn từ năm 2000 trở lại đây, năng suất nội ngành giảm, năng suất tăng chủ yếu do phân bố lại, cơ cấu lại nguồn lực”, ông Cung nói.

Cụ thể, bản thân người lao động không có gì thay đổi mà chỉ chuyển từ nông nghiệp sang công nghiệp nên năng suất tăng lên. Không phải do kỹ năng tăng lên hay áp dụng khoa học công nghệ.

“Cần có sự hỗ trợ về nguồn lực, khuyến khích để tăng trưởng”, ông Cung nhấn mạnh.

TS. Nguyễn Thị Tuệ Anh, Phó viện trưởng CIEM cũng cho rằng, tốc độ tăng trưởng có thể giảm về tiềm năng. Khi mà tốc độ tăng thời gian qua thấp, tích lũy tài sản cũng thấp.

“Rõ ràng Việt Nam đang có vấn đề về công nghệ, nguồn lực, nếu điều này ko khắc phục được thì tăng trưởng tiềm năng dài hạn có vấn đề.

Từ trước đến nay, Việt Nam vẫn đạt được chuyển dịch cơ cấu kinh tế tốt, tuy nhiên có đặc điểm là chuyển dịch cơ cấu chỉ đứng trên số lượng. Nhiều mục tiêu về con số có thể đạt được, song bản chất thì vẫn là năng suất thấp”, bà Anh nhấn mạnh thêm.

Nghịch lý sử dụng vốn ở Việt Nam

Khi nói về hiệu quả sử dụng vốn, người đứng đầu CIEM nhận xét: Có một cái gì đó đang là nghịch lý trong việc đầu tư sử dụng vốn ở Việt Nam.

“Lẽ thường, vốn chảy sang nơi có hiệu quả sử dụng cao hơn, nhưng nước ta lại đang có xu hướng ngược lại. Vấn đề ở đây là chúng ta đang vay thị trường để về phân bổ hành chính”, ông Cung nói.

Bên cạnh việc “thích” đổ vào những ngành kém hiệu quả, hiệu quả thấp, ông Cung cho biết, vốn ở Việt Nam thường đổ vào những ngành có năng suất lao động thấp, thậm chí âm như ngân hàng, tài chính, bất động sản...

Một nghịch lý khác, vốn ở những doanh nghiệp có quy mô lớn thì hiệu quả sử dụng vốn lại càng thấp.

“Đáng lẽ doanh nghiệp có quy mô lớn thì cái quy mô phải được tận dụng, có nguồn lực để đổi mới công nghệ thì vốn của chúng ta ở những doanh nghiệp này lại có hiệu quả sử dụng thấp”, ông Cung cho biết.

Ông Cung cũng cho biết, hiện tỷ lệ đầu tư trên GDP phục hồi, ở mức 30 – 31% song hiệu quả đầu tư lại chưa được cải thiện nhiều. Do đó, vấn đề quan trọng nhất là cần phải cải thiện hiệu quả đầu tư.

Đặc biệt, trong bối cảnh dòng vốn đăng ký mới của khối doanh nghiệp đầu tư nước ngoài đang giảm, TS. Cung cho rằng đây có thể là cơ hội để khai thác tối đa nguồn lực khổng lồ ở trong nước.