Nộp thuế sao … khó thế?

Mà kể cũng lạ, thu thuế thì kêu oai oái về tiến độ, về chỉ tiêu, rồi điều chỉnh lên điều chỉnh xuống. Không ít doanh nghiệp coi ngành thuế cứ như … "ngáo ộp", nhưng lại cũng có quá nhiều doanh nghiệp muốn hoàn thành nghĩa vụ thuế thì phải dài cổ mà đợi chủ trương. Chính vì thế mà người ta tính toán bình quân, thời gian để nộp được thuế ở Việt Nam, lâu gấp 4 lần các nước trong khu vực.

Cụ thể, theo theo báo cáo môi trường kinh doanh (Doing Businese) của Ngân hàng Thế giới (WB), Việt Nam là quốc gia có thời gian tiêu tốn cho nộp thuế gần như cao nhất khu vực với 872 giờ mỗi năm, gấp 4 lần mức trung bình của các nước châu Á - Thái Bình Dương và cao hơn Indonesia (259 giờ), Thái Lan (264 giờ), Phillipines (193 giờ), Malaysia (133 giờ) và Singapore (82 giờ).

Trong khi đó, chỉ số nộp thuế của chúng ta lại đứng hàng "bét bảng" trong khu vực. Đặc biệt, lãng phí nhất là thời gian để người sử dụng lao động đi đóng các khoản an sinh xã hội bắt buộc như bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp. Thời gian cho hoạt động này lên đến 335 giờ với tần suất kê khai 12 lần/năm. Trong khi đó, thủ tục về thuế GTGT tốn mất 320 giờ và nộp thuế thu nhập doanh nghiệp là 217 giờ.

Mới đây, tại Hội thảo cải thiện môi trường kinh doanh và nâng cao năng lực cạnh tranh của Việt Nam, bà Nguyễn Thị Cúc, nguyên Tổng cục phó Tổng cục Thuế, hiện là Chủ tịch Hội tư vấn Thuế Việt Nam, cho biết: Dù đã nhiều cải thiện, nhưng mỗi năm doanh nghiệp vẫn mất 1/3 thời gian (khoảng 4 tháng) chỉ để làm thủ tục và nộp thuế.

Đồng thời, bà Cúc cũng lưu ý rằng thái độ, ứng xử của không ít công chức ngành thuế "có vấn đề". Công chức là công bộc, hưởng lương ngân sách nhưng một bộ phận không nhỏ luôn muốn thể hiện quyền lực lãnh đạo với doanh nghiệp; kể từ bảo vệ, lái xe, nhân viên đóng dấu.

Còn ông Bùi Thái Quang, đại diện Dự án Quản trị nhằm tăng trưởng toàn diện của USAID, đưa ra lý giải vì sao ở Việt Nam nộp thuế lại tốn nhiều thời gian như vậy bằng phân tích: "Trong 872 giờ thì số giờ doanh nghiệp dùng để đóng các loại thuế và đóng góp an sinh xã hội của người lao động chiếm thời gian nhiều nhất với 335 giờ.

Điều này bắt nguồn từ yêu cầu phải tuân thủ năm loại thuế đánh trên thu nhập trước thuế và nghĩa vụ phải làm thủ tục hoàn thuế thu nhập cá nhân. Phần còn lại doanh nghiệp tốn 320 giờ nộp thuế VAT, 217 giờ để nộp thuế thu nhập doanh nghiệp. Trong đó thủ tục nộp thuế yêu cầu chi tiết trong hồ sơ khai hằng tháng và cả năm, phải kê khai nhiều lần trong năm, việc kê khai nhiều khi vừa thực hiện bằng giấy vừa kê khai điện tử, thời gian làm thủ tục nộp thuế dài…".

Vậy tại sao thủ tục thuế quá rắc rối? Vì sao cán bộ thuế chưa thật sự liêm chính, có dấu hiệu "hành" doanh nghiệp? Vì sao doanh nghiệp sợ ngành thuế hơn sợ … "ngáo ộp"? Trả lời được mấy câu hỏi trên, chắc chắn thời gian và thủ tục nộp thuế sẽ không đến nỗi khổ thế.

Ấy nhưng mà, đại diện Tổng cục Thuế lại nói với báo giới rằng, còn 872 giờ là đã linh hoạt, đã tiến bộ, đã cải cách, cải tiến lắm rồi đấy(!?). Vài năm trước, "criminal" số này là 1.050 giờ! Ngành Thuế cho rằng do nền kinh tế nước ta còn nặng về thanh toán tiền mặt, các doanh nghiệp không chuộng kê khai nộp thuế qua mạng nên mất nhiều thời gian…

Điều đó đúng nhưng chưa đủ. Bởi vì nếu chỉ "đổ lỗi" cho doanh nghiệp, cho công nghệ, cho thói quen nộp thuế, thì tại sao trong những năm qua, đã có không ít hành vi vụ lợi, vòi vĩnh, thậm chí ăn hối lộ … mà cán bộ ngành thuế từ Bắc chí Nam đã "dính chàm"?

Thuế là 1 trong 10 tiêu chí đánh giá môi trường kinh doanh của quốc gia, theo Ngân hàng Thế giới. Khi chưa giải quyết được sự trì trệ về thu - nộp thuế thì "criminal" đường đi tới của cộng đồng doanh nghiệp và cả nền kinh tế nước ta sẽ còn có thêm nhiều lực cản.

>>>Giảm 29 ngày thủ tục hải quan, GDP sẽ tăng 27 tỷ USD