Vì sao xuất khẩu gạo giảm, giá lúa tăng vù vù?

Theo số liệu của Tổng cục Hải quan, xuất khẩu (XK) gạo Việt Nam tháng 1/2023 đạt gần 360.000 tấn, với kim ngạch hơn 186 triệu USD, giảm 17% về lượng và giảm 15% về giá trị so với tháng trước đó. So với cùng kỳ năm trước, XK gạo tháng đầu năm nay giảm gần 29% về lượng và giảm hơn 24% về giá trị.

Về giá gạo XK, gạo Việt Nam những ngày đầu tháng 2/2023 được chào bán với giá thấp hơn gạo Thái Lan. Theo Hiệp hội Lương thực Việt Nam, gạo 5% tấm của Việt Nam có giá 468 USD/tấn, trong khi gạo Thái Lan ở mức 485 USD/tấn; gạo Pakistan là 478 USD/tấn. Ở phân khúc gạo 25% tấm, gạo Việt Nam ở mức 448 USD/tấn, còn gạo Thái Lan có giá 470 USD/tấn, gạo Pakistan là 443 USD/tấn…

Mặc dù XK gạo giảm cả về lượng lẫn giá trị, nhưng giá lúa trong nước gần đây có xu hướng tăng, bà con nông dân ở ĐBSCL đang kỳ vọng vào một vụ Đông Xuân thắng lợi.

Thu hoạch lúa ở Hậu Giang (Ảnh: CK).

Tại xã Lương Nghĩa, huyện Long Mỹ, nơi thu hoạch lúa Đông Xuân sớm nhất của tỉnh Hậu Giang, lúa tươi tại ruộng được thương lái thu mua với giá từ 7.000- 7.200 đồng/kg, đây cũng là mức giá cao nhất trong nhiều vụ lúa Đông Xuân gần đây. Với năng suất khoảng 7 tấn/ha, sau khi trừ chi phí, người trồng lúa có lãi gần 40 triệu đồng/ha.

Giá lúa tăng hiện nay cũng khiến nhiều nông dân có phần tiếc nuối do đã nhận tiền cọc trước đó với giá thấp hơn. Ông Nguyễn Văn Truyền (ấp Trường Hiệp, xã Trường Long A, huyện Châu Thành A, tỉnh Hậu Giang) cho hay, khoảng một tuần nữa sẽ thu hoạch lúa nhưng trước đó ông cùng bà con ở đây đã nhận tiền cọc của thương lái với giá từ 6.500- 6.700 đồng/kg (tùy giống), còn giá bán bây giờ đã cao hơn từ 200- 400 đồng/kg.

Theo tìm hiểu của PV, lúa Đông Xuân hiện được bà con bán tại ruộng dao động từ 6.600- 7.500 đồng/kg (tùy giống), tăng bình quân từ 500- 1.000 đồng/kg so với vụ Đông Xuân trước.

Tại An Giang, lúa thường (IR50404) có giá 6.400- 6.600 đồng/kg; còn các loại lúa thơm, chất lượng cao như Đài Thơm 8, OM5451, OM18, Nàng Hoa 9 có giá từ 6.400- 7.100 đồng/kg, lúa Nhật có giá 7.800- 7.900 đồng/kg. Còn ở Đồng Tháp, những ngày đầu tháng 2, giá lúa thường có giá từ 6.300- 6.400 đồng/kg, còn lúa chất lượng cao khoảng 7.000 đồng/kg.

Xuất khẩu gạo tháng 1/2023 giảm cả về lượng lẫn giá trị so với cùng kỳ năm 2022. Ảnh: CK

Trao đổi với Tiền Phong , ông Nguyễn Văn Thành - Giám đốc Công ty TNHH Sản xuất - Thương mại Phước Thành IV cho biết, XK gạo tháng đầu năm giảm không phải do nhu cầu thiếu mà là do nguồn cung trong nước chưa nhiều. Vụ Đông Xuân một số nơi có sự thay đổi lịch, xuống giống muộn hơn nên chưa có nhiều lúa để doanh nghiệp (DN) mua vào. Mặt khác, giá gạo XK chào ở mức cao nên khách hàng cũng đang thăm dò. Còn DN cũng chưa mạnh dạn ký hợp đồng mới do lo ngại rủi ro.

Về nguyên nhân giá lúa tăng, ông Thành cho rằng, do một số hợp đồng của năm 2022 còn tồn đọng lại, các DN tranh thủ mua để giao cho khách hàng. Mặt khác, hiện tồn kho trong nước còn ít nên DN mua vào để có nguồn dự trữ, hơn nữa, vụ Đông Xuân là vụ lúa có chất lượng tốt, dẫn đến đẩy giá lúa lên. “Công ty chúng tôi cũng đang tập trung thu mua để có nguồn hàng, ký hợp đồng các đơn hàng XK mới cũng như cung cấp thị trường nội địa” - ông Thành nói và cho biết công ty đang thu mua lúa với giá từ 6.800- 7.100 đồng/kg (tùy vùng trồng và giống lúa).