Việt Nam chi gần 1 tỷ USD nhập khẩu ô tô trong quý I/2023, gần 90% có xuất xứ từ Thái Lan, Indonesia

Theo số liệu thống kê sơ bộ của Tổng cục Hải quan công bố, tháng 3/2023, cả nước nhập khẩu 15.228 ô tô nguyên chiếc các loại, kim ngạch đạt 355,4 triệu USD, tăng 23,2% về lượng và tăng 36,8% về giá trị so với tháng trước. Tính chung cả quý I/2023, cả nước nhập khẩu 42.002 ô tô nguyên chiếc các loại, tổng kim ngạch đạt 925,5 triệu USD, tăng 76,9% về lượng và tăng 64,8% về giá trị so với cùng kỳ năm ngoái.

Tổng Cục Hải Quan cũng cho biết Thái Lan tiếp tục là nơi xuất khẩu nhiều ô tô nguyên chiếc vào Việt Nam nhất trong tháng 3, với 8.292 chiếc, đạt 167 triệu USD, tăng 36,7% về số lượng và tăng 32,64% về giá trị so với tháng 2. Tính tổng cả quý I/2023, nhập khẩu ô tô từ Thái Lan 21.051 chiếc, đạt gần 419 triệu USD, tăng 72,2% về lượng và tăng 65,7% về giá trị.

Trong khi đó, ở vị trí thứ 2, xe nhập khẩu từ Indonesia đạt 4.148 chiếc, có giá trị 57,4 triệu USD, giảm gần 650 xe so với tháng 2.2023. Điều này xuất phát từ việc một số mẫu xe nhập khẩu từ Indonesia đã và đang được chuyển sang lắp ráp tại Việt Nam như mẫu Toyota Veloz, Avanza Premio. Các mẫu xe như Hyundai Creta, Stargazer cũng đang được TC Motor chuyển sang lắp ráp tại nhà máy ở Ninh Bình.

Trung Quốc đứng ở vị tri thứ 3, xe nhập khẩu từ nước tỷ dân đạt 1.316 chiếc, trị giá 52,45 triệu USD.

Về các loại linh kiện và phụ tùng ô tô, theo thống kê của Tổng cục Hải quan, trong tháng 3 có 367 triệu USD linh kiện và phụ tùng ô tô các loại được các doanh nghiệp nhập khẩu vào nước ta, tăng 12,6% so với tháng trước.

Các doanh nghiệp Việt Nam nhập khẩu nhóm hàng này trong tháng qua có xuất xứ rất đa dạng, chủ yếu có xuất xứ từ Hàn Quốc với gần 99 triệu USD, từ Thái Lan với 54,8 triệu USD, từ Trung Quốc với 77,5 triệu USD, từ Nhật Bản với 51,4 triệu USD. Tính chung, linh kiện và phụ tùng ô tô nhập khẩu từ 4 nước này đạt 282,7 triệu USD, chiếm tỷ trọng 77% trong tổng trị giá nhập khẩu linh kiện và phụ tùng ô tô của cả nước trong tháng qua.

Tính chung lũy kế trong 3 tháng đầu năm 2023, trị giá nhập khẩu nhóm hàng linh kiện và phụ tùng ô tô đạt 998,6 triệu USD, giảm 21,8% so với cùng kỳ năm trước.

Theo văn bản đánh giá tác động của việc không áp dụng quy định về mức độ rời rạc đối với linh kiện nhập khẩu của Bộ Công Thương gửi Bộ Tài chính, mức giá xe tại Việt Nam cao hơn gần 2 lần so với các nước trong khu vực như Thái Lan và Indonesia.

Con số này còn lớn hơn nếu so với các nước có ngành công nghiệp ô tô đã phát triển ổn định như Mỹ và Nhật Bản. Nguyên nhân lớn nhất khiến giá xe tại Việt Nam ở mức cao là do thuế và phí cao, đồng thời sản lượng tích lũy trong nước thấp vì hiện các doanh nghiệp đang sản xuất dưới rất xa so với công suất thiết kế.

Theo đánh giá của Bộ Công Thương, mặc dù đã đạt được những kết quả nhất định, ngành sản xuất, lắp ráp ô tô trong nước vẫn chưa đạt được tiêu chí của ngành sản xuất ô tô thực sự (phần lớn mới ở mức độ lắp ráp đơn giản), dây chuyền sản xuất chủ yếu chỉ gồm 4 công đoạn chính là hàn, sơn, lắp ráp, kiểm tra.

Giữa tháng 3/2023, Hiệp hội các nhà nhập khẩu ô tô tại Việt Nam (VIVA) từng đề xuất chính phủ giảm 50% lệ phí trước bạ do gặp khủng hoảng nghiêm trọng giống các doanh nghiệp lắp ráp xe trong nước.

Trước những kiến nghị, Bộ Tài chính cho rằng hiện nay dịch Covid-19 đã được kiểm soát, các hoạt động kinh tế đang trong giai đoạn phục hồi phát triển thì cần phải được xem xét kỹ lưỡng những đề xuất về giảm phí hay giãn nộp thuế vì còn nhiều vấn đề vĩ mô liên quan như nguồn thu ngân sách từ LPTB hay quan hệ quốc tế. Đặc biệt, khi Việt Nam đã gia nhập WTO và ký kết nhiều FTA song phương và đa phương, việc đưa ra một chính sách mới cần đảm bảo sự công bằng và cam kết của Việt Nam với quốc tế là rất quan trọng.