World Bank ‘cảnh báo’: Cuộc chiến chống lạm phát của Fed có thể khiến toàn cầu gặp ‘biến lớn’

Những nỗ lực của Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) - thông qua việc tăng lãi suất - nhằm mục đích hạ nhiệt lạm phát vẫn chưa gây ra suy thoái kinh tế ở Mỹ.

Tuy nhiên, một báo cáo của Ngân hàng Thế giới (World Bank) công bố gần đây đã cho thấy các hành động của Fed có thể gây ra những hậu quả kinh tế vượt ra ngoài biên giới nước này.

Theo Business Insider (BI), Fed có khả năng tạm dừng tăng lãi suất tại cuộc họp chính sách sắp tới. Ngân hàng trung ương Mỹ đã tăng lãi suất 10 lần trong hơn một năm dù hiện tại lạm phát vẫn cao hơn mức mục tiêu 2%.

Vào tháng 5, Ủy ban Thị trường Mở Liên bang FOMC đã tăng lãi suất thêm 0,25 điểm phần trăm, đẩy lãi suất quỹ liên bang lên phạm vi mục tiêu là 5% - 5,25%. Chu kỳ mới đánh dấu tốc độ thắt chặt nhanh nhất kể từ đầu những năm 1980.

Theo báo cáo Triển vọng kinh tế toàn cầu gần đây của WB, việc thắt chặt chính sách tiền tệ nhanh chóng ở Mỹ sẽ tác động đặc biệt đến thị trường mới nổi và các nền kinh tế đang phát triển (còn gọi là EMDE). Điều này có thể dẫn đến khủng hoảng tài chính và suy thoái trên toàn thế giới.

Cụ thể, khi Fed “đi trước”, các ngân hàng trung ương khu vực EMDE có thể cũng sẽ thực hiện các chính sách thắt chặt dẫn đến lãi suất trong nước tăng cao và tiền tệ bị mất giá, từ đó khiến lạm phát “trầm trọng” hơn. Điều này khiến các doanh nghiệp và chính phủ ở các quốc gia này gặp khó khăn trong việc vay tiền và tiếp cận vốn.

Những phát hiện này được đưa ra trong bối cảnh Ngân hàng Thế giới dự báo rằng nền kinh tế toàn cầu đang ở trong "trạng thái bấp bênh" - khi lãi suất tăng làm giảm tốc độ chi tiêu của người tiêu dùng và hoạt động đầu tư kinh doanh.

Chưa hết, nó cũng cho thấy một hệ thống tài chính không ổn định, tốc độ tăng trưởng kinh tế ước tính sẽ chậm lại còn 2,1%, giảm đáng kể so với mức 3,1% vào năm ngoái.

Cụ thể, các tác giả của báo cáo đã viết: “Với việc lãi suất của Mỹ tăng - chủ yếu do lạm phát cùng các cú sốc phản ứng đã khiến triển vọng của các EMDE có phần đáng lo ngại”.

Cú sốc phản ứng được định nghĩa rằng sau khi Fed có sự thay đổi quan điểm trong việc chống lạm phát thì các nước sẽ điều chỉnh lãi suất theo - và điều này có thể gây ra tác động xấu đến EMDE.

Các cú sốc và phản ứng này có thể làm giảm giá cổ phiếu và tiền tệ, từ đó làm tăng chi phí thực phẩm và các mặt hàng nhập khẩu  khác.

Những nước EMDE có tình hình tài chính dễ bị “tổn thương” và mất cân bằng kinh tế vĩ mô – ví dụ những quốc gia có xếp hạng tín dụng thấp và thâm hụt tài khoản lớn – có thể dễ dàng bị ảnh hưởng mạnh bởi các đợt tăng lãi suất của Fed.

Dự kiến, Fed sẽ vẫn thực hiện chu trình thắt chặt tiền tệ để hạ nhiệt lạm phát và nó có thể xảy ra đúng thời điểm số nợ tại nhiều nước EMDE ở mức cao kỷ lục. Theo báo cáo, gần 60% các nước thu nhập thấp có nguy cơ cao hoặc đang ở trong tình trạng khó khăn vì nợ.

Bên cạnh các động thái của Fed, sự hỗn loạn trong hệ thống tài chính Mỹ bởi sự sụp đổ của vài ngân hàng khu vực cũng có thể đe dọa các EMDE.

Biến động ngành ngân hàng Mỹ vừa rồi có thể khiến các nước EMDE phải đối mặt với việc xuất khẩu giảm và thị trường tài chính bị gián đoạn - trong bối cảnh triển vọng tăng trưởng “trầm lắng”.

Kể từ cuối năm 2021, đã có thêm nhiều EMDE khác phải đối mặt với việc mất khả năng tiếp cận thị trường và nguy cơ vỡ nợ tăng lên.

Chưa hết, báo cáo của WB cũng cho thấy, cơ quan quản lý tiền tệ của các EDME có thể phải thắt chặt chính sách của chính họ để tránh lạm phát gia tăng mạnh hoặc tiền tệ mất giá, từ đó giảm các tổn thương kinh tế căn bản.

Báo cáo cũng nhấn mạnh trọng tâm của các nỗ lực chính sách là đảm bảo rằng các tổ chức tài chính quốc tế nhận được đủ nguồn vốn để hỗ trợ các EMDE đang gặp khó khăn. Điều này đòi hỏi phải đủ vốn ngân hàng hơn, quản lý tiền tệ tốt hơn và tăng cường thanh khoản. Ngoài ra, cần tái cấu trúc nợ nước ngoài của một số EMDE.

Tham khảo BI